تقسیم بندی موشک ها و انواع ایرانی آنها

● موشک های هوا به هوا یا (AAM ( Air to Air Missile
توسط هواپیما حمل می شود و بر علیه هواپیماهای دشمن یا یک هدف پرنده به کار گرفته می شود . این نوع از موشک ها عموما از لحاظ ابعاد نسبت به سایر موشک ها کوچکتر هستند زیرا ظرفیت هواپیماهایی که آنها را حمل می کنند محدود است و این موشک ها با توجه به ماموریتشان دارای برد نسبتا کوتاهی می باشند و به این علت به آنها Boost Glide می گویند یعنی به محض روشن شدن موتور یک سرعت اولیه به موشک داده می شود و بعد از این مرحله به سمت هدف گلاید می کند . از موتور راکت با سوخت جامد در این نوع موشک ها استفاده می شود . زیرا ماهیتی ساده دارند و قابل اعتماد هستند . در بعضی موارد جهت اصلاح خصوصیات عملکردی موشک از موتور با کار کرد مدوام در طول پرواز استفاده می کنند .
بعلت اینکه این موشک ها مستقیما در زیر هواپیما حمل می شوند مشکلات آیرودینامیکی نسبتا ساده ای ایجاد می شود که شامل اثرات تداخل جریان بین موشک و هواپیما می باشد . این مسایل تداخلی بویژه در سرعت های بالا در بالهای به عقب بر گشته جنگنده هایی که موشک حمل می کنند بحرانی است . بعنوان یک قانون خاص برای هواپیمای جنگنده بمب افکن هر موشکی که شلیک می گردد خواه عمود بر مسیر حرکت و خواه به سمت عقب باید آنالیز همان وضعیت خاص انجام پذیرد . قابلیت مانور پذیری موشک های AAM به دلایل زیر در مقایسه با سایر موشک ها بیشتر می باشد :
۱) سرعت های زیاد پرتاب
۲) سرعت زیاد هدف و مانور پذیری بالای آن
۳) زمان کوتاه پرواز جهت اصلاح مسیر .
● محبوب ترین موشک هوا به هوای ایرانی:
مجبوب ترین موشک ایرانی که از طرفدارن زیادی برخوردار است موشک AIM-۵۴ فینیکس است که توسط جنگنده اف-۱۴ نیروی هوایی حمل می شود.
● لیستی از موشک های هوا به هوای ایرانی:
▪ AIM-۷
▪ AIM-۹
▪ AIM-۵۴
▪ AA-۸
▪ AA-۱۰
▪ AA-۱۱
▪ PL-۲A
▪ PL-۷
▪ سجیل
▪ فاطر
▪ نکته مهم:
به دلیل حفاظت اطلاعات شدید در مورد تسلیحات هوایی در ایران اطلاعات دقیقی از موشک های موجود و تعداد انها در دسترس نیست.در سال های گذشته گزارشاتی در مورد ساخت موشک فاطر به دست ایران که از بدنه AIM-۹ و سیستم ایونیک جدیدی بهره میبرد شنیده شد که اطلاعاتی از ان در دسترس نیست.همچنین اخرین پروژه موشکی هوا به هوای ایران موشک سجیل است که نمونه هوا به هوا شده موشک هاوک میباشد که بر روی جنگنده اف-۱۴ مورد استفاده قرار میگیرد.
● موشک زمین به هوا یا (SAM ( Surace to Air Missile
معمولا از این نوع موشک ها برای پدافند زمینی در برابر حمله هواپیماهای دشمن استفاده می شود . طراحی آیرودینامیکی این نوع موشک ها بستگی به برد آنها دارد که این برد از چند کیلو متر تا چند صد کیلو متر می تواند باشد . معمولا برای برد های کوتاه از موشک های یک مرحله ای با موتور سوخت جامد یا مایع استفاده می شود و همچنین به منظور به منظور کاهش وزن در برد های بلند از سیستم های چند مرحله ای استفاده می کنند . اثبات شده است که موتور های رم جت و سایر موتور های مکنده هوا از نظر اقتصادی و از دیدگاه وزنی با صرفه تر می باشد . همچنین یکی از معایب استفاده از موتور رم جت این است که برای استارت این موتور ها نیازمند به یک موتور کمکی قوی دارد . سیستم هدایت این نوع موشک ها نیز متنوع است . برای برد های کوتاه سیستم هدایت با اشعه راداری و یا حتی ملدون قرمز دقت بالایی را برای انجام ماموریت موشک ها به همراه دارد .
برای برد های بلند از سیستم های هدایتی هدف یاب و یا ترمینال استفاده می کنند که باعث از بین بردن موثر هدف با دقت زیادی می شود . برای انجام ماموریت در برابر هدف های سریعی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند قابلیت مانور مورد نیاز برای این کلاس از موشک ها می بایست در رنج بالایی باشد . عموما این نوع موشک ها بطور عمودی پرتاپ و یا از یک ارتفاع بلند برای حداکثر تاثیر تخریب پرتاب می گردند .
● جدید ترین عضو گروه پدافندی:
جدیدترین عضو گروه موشک های پدافندی ایران موشکTor-M میباشد .ایران در سال ۲۰۰۶ یک محموله ۲۹ تایی از این موشک را از روسیه تحویل گرفت.
● لیستی از موشک های پدافند ایرانی:
▪ SA-۱۰
▪ SA-۵
▪ SA-۲ / HQ-۲J
▪ SA-۶
▪ SA-۱۵
▪ I HAWK
▪ Rapier
▪ Tigercat
▪ SA-۱۶
▪ SA-۷
▪ HQ-۷ / FM-۸۰
▪ Stinger
▪ نکته مهم:
ایران در بخش پدافندی دست به تولید موشک های صیاد۱و۲ و شهاب ثاقب و S-۲۵۰ زده است که مهندسی معکوس شده موشک های چینی و روسی هستند.
در بخش موشک های شانه پرتاب هم ایران علاوه بر استینگر موشک های میثاق۱و۲ را تولید میکند و از موشک های دوش پرتاب روسی همانند ایگلا بهره میبرد.
● موشک هوا به زمین یا (ASM ( Air to Surface Missile
از این موشک ها معمولا برای حمله به سلاح های تاکتیکی و نابود کردن نیرو های زمینی یا هدف های زمینی نظیر انبار سلاح ها مخازن کشتی ها یا فرودگاه ها استفاده می شود . مشکلات پرتابی این موشک ها شبیه موشک های AAM است و برد آنها نیز از چند کیلومتر تا چند صد کیلو متر متغیر است . در نوع برد کوتاه این موشک ها عموما به دلیل سبکی از نگهدارنده ثابت در آنها استفاده می شود و در نوع برد بلند از نگهدارنده جدا شونده بهره می برند . در مرحله بعد وضعیتهای بدست آمده متعادل می شوند و به تدریج برای رسیدن به سرعت مورد نظر تقویت می گردند . اگر برد قابل توجهی مورد نظر باشد چند مرحله ای کردن موشک سود مند است . در نصب بر روی هواپیما برای تنزل نکردن خصوصیات عملکرد هواپیما های حامل دقت زیادی باید به خرج داد . مانور پذیری موشک های ASM به دلیل سرعت پایین آنها خیلی کمتر از موشک های AAM است و همچنین چون این موشک ها را بر علیه هدف های زمینی به کار می گیرند واضح است که نیازی به قابلیت مانوری کمتری دارند .
● لیست موشک های هوا به زمین ایرانی:
▪ GBU-۶۷/۹A Qadr
▪ AGM-۳۷۹/۲
▪ Zoobin
▪ AGM-۶۵A
▪ AS-۱۰
▪ AS-۱۱
▪ AS-۱۴
● موشک زمین به زمین یا (SSM ( Surface to Surface Missile
▪ این موشک ها به دو دلیل در جنگ بکار گرفته می شود :
۱) حمله به هدف هایی که در مسافت های بسیار دوری واقع هستند .
۲) استفاده از آن به عنوان یک سلاح تلافی جویانه
از دیگر علت های استفاده از این نوع موشک ها می توان پشتیبانی پیاده نظام در عوض آتش توپخانه را نام برد . این جنگ افزار دارای برد موثری از هزار کیلو متر تا چندین هزار کیلو متر می باشد . معمولا مسیر حرکت این موشک ها بصورت کروز و یا پرتابه ای می باشد . موشک های برد بلند بالستیک معمولا چند مرحله ای هستند زیرا با این روش ابعاد موتور کوچکتر شده و در نتیجه وزن کلی موشک به حداقل می رسد .
این موشک ها چون به صورت عمودی پرتاب می شود کل وزن موشک بر روی لانچر پرتاب قرار می گیرد پس واضح است که هر چه وزن موشک کمتر شود فشار کمتری بر لانچر پرتاب وارد می شود .
قابلیت مانور این نوع موشک ها خیلی کمتر از بقیه است و عمده کنترل در طول فاز صعود مسیر در هنگام وزش باد جانبی انجام می پذیرد . این نوع موشک معمولا مانند یک سلاح توپخانه ای از یک سکوی پرتاب ثابت زمینی شلیک شده و سپس بر روی هدف نشانه می رود و برای این منظور نیاز به درجه بهینه ای از مانور پذیری موشک داریم . در نوع بدون سیستم هدایت این موشک ها پایداری مورد نیاز با استفاده از ملاحظات انحراف مسیر در پرتاب بر موشک اعمال می گردد . نوع بخصوصی از این موشک ها از زیر آب شلیک می شوند .
● ایران و موشک های زمین به زمین:
ایران عزیزمان دراین قسمت به پیشرفت های شگرفی دست یافته است که باعث حیرت جهانیان گشته است.صنایع موشکی ایران با ساخت موشک بالستیک شهاب ۳ که دارای بردی ۲۵۰۰ کیلومتری است ایران را در زمینه موشکی در جهان مطرح ساخت.ایران در رزمایش پیامبر اعظم موشک بالستیک فجر۳ را ازمایش کرد که از کلاهکی تقسیم شونده بهره میبرد.این تکنولوژی در اختیار کشورهای معدودی است که دستیابی به این فناوری توسط متخصصان ایرانی باعث بهت و حیرت جهانیان گشت.
منابع غربی از موشک های شهاب ۴و۵و۶ با برد ۴۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ هزار کیلومتر سخن میگویند که ایران همواره این موارد را تکذیب کرده است.در حال حاضر ایران در حال کار بر روی موشک شهاب۳ است تا ان را به یک حمل کننده ماهواره تندیل نماید.
● لیستی از موشک های زمین به زمین ایرانی:
▪ Arash
▪ Fajr
▪ Hadid
▪ Haseb
▪ Nazeat
▪ Noor
▪ Oghab
▪ Shahin
▪ Kosar
▪ Nafez
▪ Ra&#۰۳۹;ad
▪ Saghegh
▪ Zelzal۱/۲/۳
▪ Shahab۱/۲/۲/۳

امیرحسام ملایی یگانه
http://moshaki-nezami.blogfa.com