رنگ مو و آنچه درباره آن باید بدانید

به‌طور کلی ۳۰ الی ۴۰ درصد خانم‌ها از رنگ مو استفاده می‌کند و مصرف رنگ مو در آقایان به خصوص در کشورهای مشرق زمین، رو به افزایش می‌باشد. تا قبل از سال‌های آخر قرن نوزدهم میلادی، رنگ موهای طبیعی و سنتی، تنها راه رنگ کردن مو بود اما با گسترش صنعت تولید رنگ‌های سنتتیک تا امروز ادامه دارد.
در ابتدا توجه به این تکته شایان ذکر است که استفاده از رن موهای سنتتیک در فواصل زمانی کوتاه، به شدت به مو صدمه زده و بیشترین آسیب در این فرآیند مرحله ”بی‌رنگ کردن“ یا دکولوره“ می‌باشد که مرحله مهم قبل از انتقال رنگ به مو بوده و همان ”bleach“ نمودن مو می‌باشد. با توجه به آسیب مو در زمان دکولوره شدن، برخی از رنگ موهای مدرن عدم استفاده از مرلحه ”bleach“ یا دکولوره را به‌عنوان امتیاز خود ذکر می‌کنند اما باید توجه داشت که در این نوع رنگ موها، عمل بی‌رنگ کردن یا از بین بردن رنگ قبلی در حقیقت به طور ”محلی“ یا موضعی (in-situs)، در حین استفاده از رنگ مو و با فاسصله زمانی کوتاه قبل از انتقال رنگ صورت می‌گیرد و بدین ترتیب، آسیب رسانی به مو به حداقل ممکن می‌رسد.
بی‌رنگ کردن مو، در موقع استفاده از رنگ مو و ”در محل“ بزرگترین جهشی است که طی سال‌های اخیر در تکنولوژی تولید رنگ مو حادث شده است و در این مورد استفاده از آمونیاک تازه تشکیل شده (و نه حاضر در فرمولاسیون از قبل) مهمترین مرحله از این نوآوری می‌باشد، بدین ترتیب که با استفاده از اوره و آنزیمی به‌نام ”اوره‌آز“، درست در لحظه نیاز به آمونیاک جهت بی‌رنگ کردن ساقه مو در ابتدائی‌ترین قسمت آن بلافاصله پس از پیاز مو (در درون پوست سر) واکنشی صورت می‌گیرد که منجر به آزادسازی آمونیاک در نقطه واکنش و عمل بی‌رنگ شدن می‌گردد.
به غیر از آمونیاک، ترکیب اساسی و رایج دیگر برای bleach نمودن مو، آمیزه آب اکسیژنه و آمونیاک به‌صورت محلول می‌باشد که برای مصارف خانگی غلظت آن ۱۲ درصد و در آرایشگاه‌ها تا ۱۸ درصد نیز می‌باشد.
شایان ذکر است که به‌دلیل ناپایدار بودن آب اکسیژنه، عموماً آن را با مواد شیمیائی نظیر اسید فسفوریک و سایر ترکیبات پیچیده‌تر، پایدار می‌کنند. بدیهی است هرچه مواد شیمیائی بیشتر مصرف شود، آسیب‌رسانی استفاده پی‌درپی از رنگ موها افزایش می‌یابد، صرف نظر از داخلی یا خارجی وبدن مارک آن و کشور سازنده رنگ مو. با توجه به آسیبی که در مرحله bleach به مو می‌رسد، لازم است زمان آن حداکثر از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بیشتر نشده و از تکرار و دوباره کاری جداً پرهیز شود.
برای بی‌رنگ کردن مو (از بین بردن رنگ قبلی آن) گاهی از پودرها و خیرهای بی‌رنگ کننده و در برخی آرایشگاه‌ها از کرم‌های bleaching نیز استفاده می‌شود.این کرم‌ها دارای ۱۰ تا ۱۵ درصد آمونیاک می‌باشند که قبل از مصرف با مایع آب اکسیژنه ضعیف (۶ تا ۹ درصد) مخلوط می‌شوند و به علت سرعت تبخیر کمتر آمونیاک در کرم، میزان روشن کنندگی آنها بیشتر از سایر ترکیبات می‌باشد. فرآورده‌های مخصوص رنگ کردن مو به‌طور کلی در ۳ گروه عمده طبقه‌بندی می‌شوند که این تقسیم بندی بر حسب پایداری و زمان ماندگاری این رنگ‌ها روی مو می‌باشد.
این سه گروه عبارتند از: رنگ موهای موقت، رنگ موهای نیمه دایم و رنگ موهای دایم.
ـ رنگ موهای موقت با یکبار شامپو نمودن مو از بین می‌روند و کمترین آسیب را به پیاز و ریشه مو می‌رسانند.
ـ رنگ موهای نیمه دایم، ۵ یا ۶ بار شامپو نمودن را تحمل می‌کنند و سپس از بین می‌روند.
ـ رنگ موهای دایم، رنگ‌هائی که با دوام هستند و در نتیجه شامپو کردن و نور خورشید از بین نمی‌روند. ۸۰ درصد بازار رنگ موها را این نوع رنگ‌ها تشکیل می‌دهند. معمولاً هر ماه یکبار استفاده از این رنگ‌ها کافی است و حتی‌الامکان باید در فواصل زمانی کوتاه‌تر از این نوع رنگ موها استفاده ننمود.
● مشخه‌های یک رنگ موی ایده‌آل
به‌منظور جلوگیری از دور ریختن پول و جلوگیری از آسیب‌های گاهاً غیر قابل جبران، توجه به ویژگی‌های یک رنگ موی ایده‌آل حایز اهمیت زیادی می‌باشد. این ویژگی‌ها عبارتند از:
ـ بی‌ضرر بودن و ایمنی برای سلامت مصرف کننده، به این معنی که فاقد مواد مضر باشند. به خصوص سرطان‌زا نبوده، برای خانم‌ها باردار تأثیر منفی نداشته باشد و باعث تغییرات ژنتیکی در مصرف کننده نگردد.
ـ حساسیت پوستی ایجاد نکند.
ـ ساقه مو را رنگ کند بدون آن که بافت طبیعی و شفافیت آن را مورد تأثیر قرار دهد.
ـ از نقطه نظر شیمیائی و فیزیکی پایداری لازم بر مو را داشته باشد، به‌خصوص پایداری در مقابل اشعه ماورای بنفش (UV) که حایز اهمیت نیز است. همچنین در مقابل شانه زدن و مالش (روی بالش در زمان استراحت) مقاوم باشد (مقاومت شیمیائی).
یک نکته مهم قبل از استفاده از هر نوع رنگ مو، عدم استفاده از شامپو قبل از عمل bleach می‌باشد زیرا به منظور جلوگیری از صدمه و اثر سوء ماده bleach از هر نوع که باشد، چربی و لایهٔ ”سبوم“ روی سر ضروری می‌باشد که این دو در عمل شامپو کردن از بین می‌روند. اما پس از استفاده از هر نوع ماده بی‌رنگ کننده باید مو را با شامپوی ملایم و با PH اسیدی (به منظور خنثی کردن اثر قلیائی مواد bleach) شستشو داد و با استفاده از حوله به‌طور ملایم و بدون استفاده از حرکات سریع و خشن مو را خشک نمود و به صورتی که کمی رطوبت در آن باقی بماند. بهترین روش برای خشک کردن موهای تر، قرار دادن دسته‌ای از تارهای مو در لای حوله و فشار به حوله می‌باشد.

دکتر محمدرضا شاه بنده

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده