فرآیند مقاومت در عراق

آیا نسل سوم مقاومت در عراق نسل پایانی این فرآیند است؟
آیا ششمین سالگرد اشغال عراق سال پایانی حضور اشغالگران در این کشور است؟
در حالی‌که تقسیم مقاومت در عراق به ۳ نسل با توجه به کوتاه بودن زمان شکل‌گیری آن در طول ۵ سال دشوار به نظر می‌رسد، در این گفتار تلا‌ش می‌شود با تشریح مراحلی که مقاومت در طول ۵ سال اشغال این کشور به خود دیده است به سوالا‌ت بالا‌ پاسخ داده شود.
اشغال عراق در ۸ آوریل سال ۲۰۰۳ میلا‌دی آغاز شد، سالی که جورج بوش در سخنرانی مشهور خود پس از ۳ هفته از اشغال عراق، این رویداد را روز پیروزی و پایان عملیات نظامی ‌بزرگ آمریکا در عراق خواند و این در حالی بود که سران کاخ سفید و پنتاگون گمان نمی‌کردند این ۳ هفته اشغال بغداد قوی‌ترین نیروی مقاومت در برابر آمریکا را شکل دهد. ‌
در حالی که <دونالد رامسفلد> وزیر دفاع وقت آمریکا افتخار می‌کرد که نیروهای آمریکایی سیلوها و مخازن را به روی مردم عراق باز کرده‌اند تا از آنها استفاده شود، گام اولین و عملی مقاومت در عراق با شکل‌گیری فرآیند مقاومت از سوی جمعیت‌های مختلف عراقی آغاز شد. ‌
این درحالی بود که خود آمریکایی‌ها اعتقاد داشتند کسانی که حجم زیادی از اسلحه و تجهیزات نظامی ‌را از انبارها می‌ربایند از صنف تجار و بازرگانان یا کسانی هستند که برای انجام قتل و جنگ داخلی به این مواد نیاز دارند و در این راستا برنامه‌ریزی کرده‌اند و این امر هیچ ارتباطی با مقاومت ندارد.
و این (جنگ داخلی) همان خواسته‌ای بود که رامسفلد و دیگر شخصیت‌های آمریکایی خواستاران بودند تا فتنه در زمانی زود در این کشور اشغال شده آغاز شود و طرح آمریکا با هدف تجزیه عراق، تحقق یابد که درنوع خود موجب می‌شود طوایف و قبایل عراقی پس از خسته شدن از درگیری داخلی به نیروهای آمریکایی روی بیاورند و دلیل این امر ناشی از نگرانی و ترس از خطرات گروه‌های دیگر عراقی خواهد بود. ‌
از این رو آمریکا به اهداف دوردست خود از طریق انتشار سلا‌ح میان عراقی‌ها دست پیدا خواهد کرد اما آنچه در جریان دو هفته اول اشغال عراق روی داد شکل‌گیری نسل اول مقاومت در عراق بود که مبارزات نظامی‌ خود را ضداشغالگری بسیار زود آغاز کرد.
به علت ابهامی ‌که پیرامون حضور و رشد مقاومت و پیشرفت نهاد‌های مقاومت در عراق وجود دارد باید ماهیت این سه نسل مقاومت که با هم به‌نوعی تداخل دارند مورد بررسی قرار بگیرد چرا که جدا کردن نیروها و نسل‌های مقاومت بر اساس معیار زمانی دقیق و مشخصی وجود ندارد ولیکن ویژگی‌های هر نسل از طریق فعالیت‌های مبارزاتی و مشی و برنامه سیاسی آنها واضح و روشن است.
تقسیم‌بندی نسل‌های سه‌گانه مقاومت در عراق:
۱) نسل برخاسته از احساسات ملی شتابزده
۲) نسل سازمان‌های مسلحانه ‌
۳) نسل پنهان و درگیری مخفیانه ‌
▪ نسل برخاسته از احساسات ملی شتابزده ‌
همزمان با آغاز بهار غمگین در آوریل سال ۲۰۰۳ در باغها و مزارع کشاورزی در عراق، انواع سلا‌ح‌ها به‌ویژه آنهایی که در جنگ‌های چریکی و نیز در مبارزه با نیروهای آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرند از سوی کارشناس‌های نظامی ‌مقاومت عراقی تعیین شدند و در باغها و حتی در نقاطی از صحرا نگهداری و ذخیره شدند.
با بررسی و شناسایی انواع سلا‌ح‌هایی که طی ۵ سال گذشته مورد استفاده نیروهای مقاومت در عراق قرار گرفت مشخص می‌شود که سلا‌ح‌های ذخیره شده در انواع زیر منحصر می‌شوند: <خمپاره، ارپی‌جی۷، مسلسل سبک، سلا‌ح شکاری، ماده تی‌ان‌تی، انواع موشک‌ها، که بعدا در هدف قرار دادن ستون‌های نیروهای آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت، موشک‌هایی که در راستای هدف قرار دادن هلی‌کوپترها تقویت شد و در آخر موشک‌های میانبرد.> عملیات ذخیره‌سازی سلا‌ح در عراق به ۳ دلیل زیر صورت گرفت:
۱) نگرانی ناشی از طولا‌نی شدن درگیری و مبارزه با نیروهای اشغالگر به مدت ده‌ها سال
۲) نگرانی امنیتی کسانی که به ذخیره‌سازی سلا‌ح در عراق اقدام کردند.
این امر موجب شد این افراد مقادیر زیادی از سلا‌ح را در نقاط مختلف دورافتاده عراق به دلیل نگرانی از دسترسی نیروهای آمریکا به این سلا‌ح‌ها ذخیره کنند ولی نیروهای آمریکایی و همراهان آنها نمی‌توانند حداقل به همه این انبارهای سلا‌ح دسترسی پیدا کنند. ‌
۳) وجود درایت و گاهی کامل در ذخیره‌سازی سلا‌ح، به طوری‌که عملیات ذخیره‌سازی این سلا‌ح به‌طور علمی ‌صورت گرفته که پس از گذشت ۵ سال همچنان کیفیت این سلا‌ح در وضعیت خوبی است و بدون شک این کارشناس‌ها تمایل زیادی داشتند که به‌رغم جاسازی سلا‌ح‌ها در درون زمین و اعماق آب‌ها همچنان کارایی کامل این سلا‌ح‌ها تضمین و حفظ شود.
عملیات‌های مبارزاتی این نسل از روز اول اشغال عراق آغاز شد، به‌گونه‌ای که فرماندهان نظامی ‌آمریکایی از جمله ژنرال <تامی‌ فرانکس( >تا همین اواخر فرمانده عملیات آمریکا در عراق بود) مجبور شدند به‌طور رسمی ‌به حضور نیروهای مقاومت در عراق اعتراف کنند.
این فرمانده نیروهای آمریکایی در ژوئن سال ۲۰۰۳ میلا‌دی اظهار داشت که حملا‌ت بر ضد نیروهای آمریکایی در طول یک روز به ۲۵ مورد رسیده است.
این نیروها توانستند، چهارراه اصلی کمک‌رسانی به نیروهای آمریکایی یعنی اردن- بغداد، موصل -بغداد، جنوب- بغداد و کرکوک -بغداد را در اواخر آوریل سال ۲۰۰۴ بنا به گفته فرماندهان آمریکایی از جمله <مارک کمت>، سخنگوی نیروهای آمریکایی در عراق قطع کنند.
▪ نسل سازمان‌های مسلحانه
اگر چه این سه نسل مقاومت در عراق به نوعی در یکدیگر تداخل دارند ولی نسل دوم پس از نبرد دوم در استان فلوجه در نوامبر سال ۲۰۰۴ شکل گرفت، طوری‌که نیروهای آمریکایی با بسیج کردن بزرگ‌ترین نیروهای خود در عراق به شهر فلو جه حمله کردند و با استفاده از فسفر سفید این شهر را ویران کردند، با این حال چنین عملیات وحشیانه‌ای بر روحیه مبارزان اشغالگر تاثیری بر جای نگذاشت بلکه برعکس انگیزه‌ای قوی برای پیوستن جوانان عراقی به گروه‌های مقاومت در عراق ایجاد کرد. ‌
از نتایج مثبت هجوم وحشیانه به شهر فلوجه در روند مقاومت عبارتند از:
۱) شمار زیادی از جوانان عراقی به این نتیجه رسیدند که اشغالگران از اعمال بدترین اقدامات جنایتکارانه علیه ملت عراق و شهرهای آنها کوتاهی نمی‌کنند و در این باره شکی به خود راه نمی‌دهند.
جوانان عراقی با این باور که حوادثی که در فلوجه رخ داده است به شهر‌های دیگر عراق نیز کشیده خواهد شد به گروه‌ها، گردان‌ها و نیز ارتش مقاومت پیوستند به طوری‌که گروه‌ها و گردان‌های متعددی در این راستا تشکیل شدند.
۲) آغاز مرحله تشکیل شوراهای نظامی‌حرفه‌ای که مسوولیت برنامه‌ریزی میدانی و راهبردی را برعهده داشتند؛ تشکیل این شوراها ناشی از پی بردن به اهمیت نبرد با نیروهای آمریکایی در نزد نیروهای مقاومت بود. ‌
۳) تشکیل هیات‌های متخصص ساخت سلا‌ح و بهبود آنها و فعال‌سازی تلا‌ش‌های اطلا‌عاتی در ستون‌های حیاتی نیروهای آمریکایی. ‌
۴) توجه رهبران مقاومت پس از تجربه فلوجه و گمراه‌سازی گسترده و خطرناکی که دولت آمریکا در این باره در بحث رسانه‌ای از خود صورت داد، معطوف به امر رسانه گردید که در نوع خود موجب شد این نیروها به‌طور جدی به امر اطلا‌ع‌رسانی به‌واسطه شبکه‌های مختلف، روی بیاورند.
از این‌رو و با توجه به امور یاد شده نسل سازمان‌های مسلحانه که تحولی مثبت و قوی در امر مقاومت ایجاد کرد به‌وجود آمد که می‌توان نسل دوم مقاومت را سازمان‌های مسلحانه نام نهاد. ‌
این نسل نتایج با ارزشی را کسب کرد و وارد هزارها نبرد و حمله علیه نیروهای آمریکایی شد تا جایی‌که شمار حملا‌ت این نیروها در یک روز به بیش از ۲۰۰ مورد رسید و بنا به گفته فرماندهان پنتاگون این نسل مقاومت دولت آمریکا را به‌طور جدی وادار کرد که درباره خروج نیروهای خود از اواخر سال ۲۰۰۶ به فکر فرو رود.
در همین زمان فعالیت‌های این نسل از مقاومت موجب شد که دولتمردان آمریکا با هدف تضعیف این نیروها برنامه‌ریزی‌های متعددی کنند که از جمله این اقدامات تلا‌ش برای نفوذ به محیط مقاومت و نیز تشکیل شوراهای پشتیبانی - مجالس الا‌سناد - بوده است.
در حالی‌که این طرح زمان و تلا‌ش‌های زیادی را گرفت و آمریکا در این‌باره پول‌های هنگفتی را برای اجرایی کردن این برنامه‌ها هزینه کرد، نیروهای مقاومت واکنش سریعی از خود نشان دادند به ‌طوری ‌‌که این واکنش، شکل‌گیری نسل سوم مقاومت بود. ‌
▪ نسل پنهان‌کاری و مقاومت مخفیانه
پس از آنکه از همه ابزار و راه‌ها استفاده شد تا مقاومت در عراق از بین برود و نیروهای آمریکایی در این زمینه شکست خوردند، دولت آمریکا به این درک رسید که نمی‌تواند به اهداف و برنامه‌های خود از طریق ابزارهای قدیمی ‌و قبلی دست یابد.
بر اساس تحقیقات گسترده انستیتو <راند( >این موسسه از بزرگ‌ترین موسسات تحقیقات و برنامه‌ریزی راهبردی ایالا‌ت متحده در زمینه‌های نظامی‌است) وابسته به پنتاگون که از سوی نیروی هوایی این وزارتخانه تامین مالی می‌شود، پیشنهاد شد شوراهایی تحت عنوان شوراهای بیداری یا نجات - مجالس الصحوه و الا‌نقاذ- با هدف رخنه به محیط مقاومت تشکیل شود با این امید که با دسترسی به عناصر مقاومت، شمار زیادی از اعضای این نیروها بازداشت یا نابود شوند. ‌
این پیشنهاد مبتنی بر حقایق برخاسته از واقعیت‌های میدانی عراق بود به طوری‌که افراد و خانواده‌های عراقی در بیشتر نقاط کشور درباره برخی از نیروهای مقاومت به تبادل اطلا‌عات می‌پرداختند و این امر ناشی از ماهیت عشایری و قبیله‌ای و اعتماد محض موجود میان محیط قبیله‌ای است، به‌طوری‌که عموم مردم با اظهار محبت و خرسندی از مقاومت در عراق و با انگیزه پیوستن دیگران به صفوف مقاومت به صورت صریح یا تلویحی به برخی از عناصر مقاومت احیانا اشاره می‌کردند و بدون شک این اشتباه کشنده از سوی برخی اتفاق افتاده است. ‌
این امر بدون شک موجب شد رهبران مقاومت به فکر واکنشی نسبت به این اقدام باشند که شکل‌گیری نسل سوم مقاومت در عراق با تاکید بر فعالیت‌های سری و مخفیانه پاسخ به این اقدام بوده است.
بدون شک این نسل در ۲ شکل و ساختار وارد عمل شد و کار خود را آغاز کرد:
- تشکیل نیروهای جدید و بسیار ناشناس و آگاهی بخشیدن اعضا به اصل سری بودن و التزام کامل به حفظ این اصل
- تاسیس گروه‌ها و ارتش‌های جدید مقاومت با تاکید بر استفاده از تمامی‌ تجارب گذشته و نیز پر کردن هرگونه خلا‡ در پیکر مقاومت
نسل سوم توانست دستاوردهای بزرگی در امر مقاومت علیه نیروهای آمریکایی در ۵ سال گذشته به دست بیاورد. به نظر می‌رسد نسل سوم مقاومت نسل پایانی در عراق باشد و ششمین سال حضور نیروهای آمریکایی نیز آخرین سال حضور این نیروها در عراق باشد چرا که بررسی‌های میدانی و نیز سردرگمی‌ موجود در میان فرماندهان آمریکایی بر این امر تاکید دارد.

ولید الزبیدی / ترجمه: مرتضی علیمردانی
منبع: الجزیره

منبع : روزنامه اعتماد ملی