بررسی اثر عصاره الکلی دانه اسپند (Peganum harmala) بر پلاسمودیوم فالسیپاروم و مقایسه آن با کلروکین در شرایط in vitro

● پیش زمینه و هدف:
مالاریا یکی از مهمترین عفونتهای انگلی در جهان است. بیش از %۴۰ جمعیت جهان در مناطق اندمیک مالاریا زندگی می کنند. با توجه به ظهور سوشهای پلاسمودیوم فالسیپاروم مقاوم به کلروکین در دهه های اخیر، کشورهای در حال توسعه از جمله ایران با مشکلاتی در درمان موارد حاد بیماری مواجه می باشند. به همین دلیل یافتن داروهای جدید با حداقل عوارض جانبی ضروری به نظر می رسد. از هزاران سال پیش، گیاهان به صورت سنتی در نقاط مختلف جهان برای درمان مالاریا استفاده می شوند. با توجه به توصیه های سازمان بهداشت جهانی مبنی بر تحقیقات پیرامون گیاهان بومی مناطق مالاریاخیز، ما نیز بر آن شدیم تا تاثیر عصاره الکلی دانه گیاه اسپند را بر انگل پلاسمودیوم فالسپاروم بررسی نماییم.
● مواد و روشها:
عصاره اسپند در ۴ غلظت ۱۲.۵ mg/ml، ۲۵ mg/ml، ۵۰ mg/ml و ۱۰۰ mg/ml بر روی انگلهای جدا شده از نمونه خون ۲۳ بیمار مبتلا به پلاسمودیوم فالسیپاروم با استفاده از روش in Vitro و بر مبنای دستورالعمل WHO با کمی تغییرات، مورد ارزشیابی قرار گرفت.
● یافته ها:
از نظر آماری هر ۴ غلظت عصاره اسپند به طور معنی داری نسبت به کنترل، توانسته اند از رشد انگل جلوگیری کنند (p<۰.۰۵). در مقایسه با کلروکین ۲ غلظت اول یعنی ۱۲.۵ mg/ml و ۲۵ mg/ml کمتر از کلروکین تاثیر داشتند اما دو غلظت ۵۰ mg/ml و ۱۰۰ mg/ml همانند کلروکین بر روی رشد انگل تاثیر داشتند. همچنین در سه مورد مقاوم به کلروکین عصاره ۵۰ mg/ml و ۱۰۰ mg/ml عصاره اسپند موثر واقع شد.
● بحث و نتیجه گیری:
نتایج این پژوهش نشان می دهد که عصاره الکلی دانه اسپند می تواند تا حدود زیادی مانند داروی کلروکین مانع رشد انگل پلاسمودیوم فالسیپاروم شود.

میترا شربت خوری
مهدی ناطق پور
غلام حسین ادریسیان
عفت سوری
مهدی محب علی
کامران اکبرزاده
افسانه متولی حقی
محمدتقی سطوت
عباس رحیمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی