ورزش و فعالیت‌های بدنی

از جمله عوامل بسیار زیادی که در حفظ سلامتی و طول عمر انسان موثر می باشد عبارتند از: «ورزش» و «ورزیدگی بدنی» که از زمان های بسیار قدیم در بین اقوام و ملل مختلف به انحای گوناگون مورد استفاده بوده و اگرچه در اغلب موارد مفید و موثر بوده ولی گاهی نیز به علت افراط و قهرمان پروری دارای زیان هایی بوده و هست. ورزش و فعالیت بدنی اگر در حد افراط نباشد و به تناسب وضع مزاجی و قدرت بدنی صورت پذیرد، نقش بسیار مهمی در سلا متی و طول عمر دارد.
برخورداری از وضعیت جسمانی مناسب، چیزی است که هر انسانی خواهان آن است و مبتلایان به بیماری های انسدادی ریه نیز از این قاعده مستثنی نیستند. ممکن است پزشک و اطرافیان و دوستان این بیماران به آنها گفته باشند که از فعالیت سنگین بپرهیزند چون موجب تشدید تنگی نفس و وخامت حال آنان می شود ولیکن تحقیقات چند ساله نشان می دهد که این بیماران باید ورزش کنند.
کم تحرکی و عدم فعالیت مستمر موجب ضعف عضلات بدن، کاهش ظرفیتی تنفس ریه ها، کاهش دفاع بدن در برابر میکروب ها و عوامل بیماری زای خارجی و کاهش توان عمومی بدن در غلبه بر بیماری و نهایتا منجر به زمین گیر شدن بیمار می گردد.
عدم فعالیت موجب تنبل شدن انسان می گردد و به تدریج انجام اعمال روزمره را نیز دشوار جلوه می دهد. با ورزش کردن سه دستگاه اصلی بدن یعنی عضلا ت، قلب و گردش خون و تنفس تقویت می شود. ورزش موجب تقویت سلول های عضلانی می شود و نیاز آنها رابه اکسیژن برای انجام کارها کاهش می دهد، در نتیجه فشار کمتری بر روی دستگاه تنفس اعمال می شود.
بازپروری عضلات را باید با دقت و احتیاط انجام داد، چرا که اگر ناگهان شروع به فعالیت سنگین نمائید، ضرر آن بیشتر از منفعتش خواهد بود.
● ورزش های مناسب
الف) ورزش های تقویت عضلا ت شکمی:
- ورزش های شکم نقش قابل توجهی در تنفس دارند و تقویت آنها موجب کمک به عضله دیافراگم و عضلات بین دنده ای گردیده و از این طریق تنفس را راحت تر و موثرتر می سازد. تقویت این عضلات از طریق ورزش های ویژه موجب تقویت اثر سرفه نیز می شود و از این طریق به دفع ترشحات از ریه ها کمک می کند.
ب) ورزش های تقویت دست ها:
از آنجا که کارهای یدی برای مبتلا یان به بیماری های انسدادی ریه دشوار جلوه می کند انجام ورزش های تقویت کننده عضلات دست موجب تسهیل عملکرد این افراد می شود و از این طریق به کاهش تنگی نفس آنها کمک می کند. این ورزش ها را ابتدا با دمبل های نیم کیلویی شروع کنید و سپس به تدریج همراه با افزایش نیروی عضلانی بر تعداد وزنه ها بیفزائید. هر دو دست خود را به طور همزمان ورزش دهید.
انقباض عضلانی دست ها را در طول ورزش حفظ کنید و از شل کردن ناگهانی عضلات و پایین انداختن ناگهانی دست ها بپرهیزید. توجه داشته باشید که تمامی حرکات دست ها باید در هنگام بازدم انجام گیرد و بازدم باید به صورت خروج هوا از لب های غنچه شده انجام شود.
ج) ورزش های تقویت قفسه سینه:
در بسیاری از مبتلا یان به بیماری های انسدادی ریه حرکات قفسه سینه به نرمی و راحتی انجام نمی شود و به ویژه اینکه دنده های تحتانی نرمی کافی را ندارند. این ورزش ها باعث افزایش تحرک قفسه سینه و تسهیل تنفس و افزایش قدرت و ظرفیت تهویه ریه ها می گردند.
د) ورزش های شل کننده شانه و گردن:
در هنگام فعالیت سنگین، عضلا ت شانه و گردن نیز به کمک دیافراگم می آیند و در امر تنفس مشارکت می کنند. برای انجام یک تنفس طبیعی باید عضلا ت شانه و گردن کاملا شل شوند زیرا این ورزش ها برای شل کردن این عضلا ت و افزایش ظرفیت تهویه ریه است.

نویسنده : مسعود هادی پور
منابع مورد استفاده:
۱- کریمی طاری کوشیار، درمان تنگی نفس
۲- شکیبا کاظم - شیروانی غلا محسین، اصول تشخیص و درمان بیماری های تنفسی
۳- دکتر فرهودی ابوالحسن، آنچه شما باید درباره آسم بدانید.
۴- ورزش و تربیت بدنی در جمهوری اسلا می، نشریه پژوهشی - تحقیقی اداره کل تربیت بدنی

منبع : روزنامه مردم سالاری