المپیک پکن؛ سرپوشی موقت بر تضادهای داخلی

شاید رهبری چین موفق شود در طول بازی های المپیک آسمان پکن را آسمانی آبی نشان دهد و شاید هنگام آغاز مسابقات قایقرانی در سواحل کوینگادو، آن به اصطلاح فرش خزه یی این رودخانه ناپدید شود. این غیرممکن نیست که چین برای اولین بار بتواند ارزش های ملی رسمی خود را در مقام اول یک المپیاد بنشاند اما آن وجهه و حیثیتی که به دلیل تشدید سرکوب منتقدان داخلی به دست دولت پکن از دست رفته است با رویدادی به نام المپیک، بازگشتنی نیست.
دو تن از روشنفکران چین که به دلایل امنیتی از بردن نام آنها خودداری می شود در نامه هایی جداگانه به تشریح وضعیت چین در آستانه بازی های المپیک پرداخته اند. یکی از این دو نفر در نامه خود آورده است که از نظر سیاسی این کشور در آستانه المپیک دچار رکود و ایستایی نیست بلکه در حال عقبگرد است؛ «آنچه بر چین حکومت می کند نه سوسیالیسم است، نه کاپیتالیسم بلکه فئودالیسم حاکم بر این کشور است. اگر چه حاکمان پکن نه ردای قیصر را بر تن دارند و نه القاب اشرافی را با خود یدک می کشند اما آنها از همان امتیازات قیصر برخوردار بوده و خود را در زمره کسانی می دانند که به اصطلاح خون شان از انسان های دیگر رنگین تر است.» در نامه دوم شکایت از سرکوب اندیشه های منتقد شده است؛ «در حال حاضر صدها تن مرغ به هنگ کنگ صادر می شود در حالی که غذای معمول چینی ها تخم مرغ است.
اگر چه رعایا و دهقانان دیگر غل و زنجیر نمی شوند و اندیشمندان هر صبح تخم مرغ و هر شام مرغ می خورند اما همه آنها حاضرند اینها را نداشته باشند ولی اندیشه شان آزاد از غل و زنجیر باشد. آنها در آرزوی فراغت از تفتیش عقاید پنهان و آشکار هستند. چرا ما اجازه نداریم در مورد برخی واقعیت های موجود تردید داشته باشیم، چرا باید افراد بی صلاحیت در جایگاه نخبگان هوشمند قرار گیرند؟» دقیقاً یک سال پیش یعنی پس از اخراج دو تن از برجسته ترین روشنفکران چین یعنی «وانگ هوی» و «هوانگ پینگ» از تحریریه ماهنامه «دوشو» بود که مشخص شد همان افراد بی صلاحیت به چه راحتی می توانند اندیشه های منتقد را به زنجیر بکشند. در روزهای گذشته «ژانگ یونگله» در مقاله یی روشنگرانه در مجله «چپ نوین» از پشت پرده اخراج آن دو دگراندیش حقایقی را افشا کرد. وانگ هوی به ویژه دگراندیشی است که در اروپا شناخته شده است. او در آغاز کار به ادبیات اشتغال داشت اما علاقه اصلی اش به علوم اجتماعی و تاریخ بود و در دانشگاه تسینگ هوای پکن که به اصطلاح دانشگاه مادر در چین به حساب می آید به تدریس مشغول است. وانگ هوی از جمله روشنفکرانی بود که برای تبادل نظر به دعوت رئیس جمهور آلمان در نوامبر ۲۰۰۵ به این کشور دعوت شد و نشریات معروف آلمانی مصاحبه های زیادی با وی انجام دادند. هوانگ پینگ هم جامعه شناسی است که مدرک دکترای خود را از مدرسه عالی اقتصاد لندن گرفته است.
وانگ و هوانگ در سال ۱۹۹۶ به سمت ناشران ماهنامه دوشو معرفی شدند.این مجله در میان نشریات روشنفکری چین در مقام اول قرار دارد. عمق و گستردگی مقالات این مجله به اندازه یی است که شاید بتوان آن را تنها با معتبر ترین نشریه های روشنفکری اروپا و امریکا مقایسه کرد. جالب آنکه به اصطلاح دوران «وانگ و هوانگ» در دوشو درست زمانی به پایان رسید که بنگاه انتشاراتی چینی «اس دی ایکس» اقدام به انتشار دوره یی شش جلدی از مهم ترین مقالات این مجله کرد؛ مقالاتی که در فاصله سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۵ چاپ شده بودند. مقاله روشنگرانه ژانگ یونگله در نشریه چپ نوین نگاهی دقیق به طیف گسترده مقالات روشنگرانه دوشو در زمان وانگ هوی و هوانگ پینگ دارد. انتقادهای این دو نویسنده که نه تنها حزب کمونیست بلکه مقامات و روشنفکران چین را نیز دربر می گرفت باعث شد همه این افراد و گروه ها از این دو نویسنده به عنوان چپ جدید و پست مدرنیست یاد کنند یعنی همان دو صفتی که در محافل دولتی چین به عنوان دشنام نثار دگراندیشان می شود.
اگر چه هم وانگ و هم هوانگ خود را از این القاب مبرا می دانستند اما واقعیت این است که این القاب تقریباً در مورد آنها صدق می کند.از نظر مقامات چین مقالات این دو روشنفکر در واقع نماد فاصله از مدرنیسم است یعنی همان مدرنیسمی که از زمان حرکت چین به سوی سرمایه داری (در زمان دنگ شیائوپینگ) اکثر روشنفکران چینی را مقهور خود کرده است. وانگ هوی و هوانگ پینگ خیلی زودتر از دیگران نسبت به ابعاد و پیامدهای روند مدرنیزاسیون چین توجه نشان دادند و از شکاف فزاینده میان فقیر و غنی، تفاوت های عظیم میان مناطق شهری و روستایی و همین طور از ابعاد عظیم تخریب محیط زیست سخن به میان آوردند. از آنجایی که این دو نفر حزب کمونیست چین را بیشتر حزبی سوسیالیستی می دانستند از مقامات حزب حاکم خواهان به کارگیری سیاستی در جهت عمل به مسوولیت های اجتماعی شان شدند. وانگ هوی در مصاحبه یی با نشریه آلمانی دی ولت در نوامبر ۲۰۰۵ برای تشریح ابعاد و میزان تندی انتقادها از عبارت «فضای بزرگ» استفاده کرده بود؛ فضایی که از سوی دولت چین ایجاد شده بود؛ «در نشست های دانشگاهی و نشریات روشنفکری مانند دوشو می توان تقریباً در مورد همه چیز بحث و انتقاد کرد. حتی می توان از حزب کمونیست هم به صورتی محتاطانه انتقاد به عمل آورد.» اما حال آن «فضای بزرگ» بسیار کوچک شده است. دلایلی که انتشارات اس دی ایکس به عنوان علت اخراج وانگ و هوانگ از آنها یاد می کرد هم دلایل نخ نمایی بودند مثلاً اینکه مدیریت آن مجله به دلیل اینکه آن دو نفر استاد دانشگاه بودند و نمی توانستند همه وقت خود را به مجله اختصاص دهند و برای پرهیز از افت کیفی مقالات تصمیم گرفته بود در آینده تنها از کسانی استفاده کند که شغل دیگری نداشته باشند.

ولف لپنیس
ترجمه؛ محمدعلی فیروزآبادی
منبع؛ ولت آنلاین

منبع : روزنامه اعتماد