جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


حقیقت جهانی سازی


حقیقت جهانی سازی
جهانی سازی به عنوان مفهومی ویژه تعریف شده است : رشد در جریان تجارت و سرمایه های مالی بین مرز های ملی .
جریان مذکور اثراتی در بسیاری از حوزه ها شامل قدرت ، توسعه ، بازار کار و قوانین اجتماعی دارد .در این میان درجه یکپارچگی
اقتصاد های ملی به هیچ وجه مشخص نمی باشد . این موضوع بستگی به انتخاب چارچوب تحلیل دارد . در طول چند دهه گذشته جریان جهانی کالا ها و سرمایه های بین المللی به طرز چشمگیری افزایش یافته است . یک مقیاس اولیه از میزان جهانی سازی ، سهم تولیدات اقتصادی است که در سایر کشورها به فروش می رسد . طبق آمار موجود در بعد جهانی ، صادرات از ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور های جهان در سال ۱۹۶۵ به ۲۲ درصد در سال ۲۰۰۰ افزایش یافته است . تجارت بین المللی کالا ها و خدمات در طول حدود چهار دهه تقریبا دو برابر گردیده است . در بازار های مالی نیز جریان سالانه " سرمایه گذاری مستقیم خارجی " از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۰ به حدود ۹۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۹ افزایش یافته است . در پژوهشی توسط بانک اعتبارات بین المللی در سال ۱۹۹۸ این نتیجه حاصل گردید که ۵/۱ هزار میلیارد دلار در روز در بازار های ارز خارجی مبادله می گردد . از آنجائیکه مبادلات ارز خارجی رشدی دو رقمی دارد ، حجم آن اکنون باید به بیش از ۲ هزارمیلیارددلار در روز رسیده باشد .
زمانیکه جریان بین المللی کالا ها و خدمات و سرمایه مالی بصورت چشمگیری در چند دهه گذشته افزایش یافت ، مفهوم" جهانی سازی " بر جسته تر گردید و دلالت بر این دارد که جهان یک بازار واحد یا نزدیک به آن است .در یک اقتصاد کاملا جهانی شده ، کالا و سرمایه در طول مرز های ملی بدون هیچ مشکل مضاعفی نسبت به حالتی که یک شرکت کالیفرنیایی محصولاتش را در نیو یورک بفروشد یا وامی در آن ایالت استقراض نماید جریان می یابد .
اما مطالعاتی که اهمیت مرز های ملی را در تعیین جریان کالا ها و خدمات آزمون نموده اند بیانگر آن است که هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به یک بازار واحد جهانی پیش رو می باشد . بر اساس پژوهشهای صورت گرفته تجارت درون مناطق کانادا و درون مناطق ایالات متحده ، بطور عادی ۱۲ برابر بیشتر از تجارت بین مرز های دو کشور می باشد .در اروپا تحقیقات مشا بهی نشان می دهد که حتی بعد از تعدیل عواملی مانند مقیاس اقتصاد های منطقه ای و فاصله جغرافیایی تجارت بین مناطق درون یک کشور ۳ تا ۱۰ برابر بیشتر از تجارت بین کشور ها می باشد .
دومین بخش متقاعد کننده از شواهد دال بر اینکه اقتصاد جهانی از شرایط بی مرزی دور است ناشی از بررسی قیمت ها بین کشور ها می باشد . وقتیکه کالا ها دریک بازار واحد بدون مرز به فروش می رسند ، قیمت های آنها گرایش به مطابقت با یکدیگر دارند . بعنوان مثال وقتی نرخ ارز بین دو کشور ۱۰ درصد تغییر می کند آنگاه قیمت کالا ها در این کشورها باید معادل ۱۰ درصد تعدیل شوند تا در همان رابطه سابق قرار گیرند . اما در دنیای واقعی وقتی که نرخ ارز تغییر می کند ، غالبا ۳ تا ۵ سال طول می کشد تا فقط نیمی از آن تغییرات به قیمت های نسبی القاء شود .
گرچه مبادلات مالی بین المللی به وضوح در طول زمان افزایش یافته است ، بازار های مذکور همچنان با شرایط بی مرزی فاصله بسیاری دارند . در اواخر دهه ۱۹۹۰ ، سرمایه گذاران ایالات متحده ۹۰ درصد از سبد دارایی خود را در بازار سهام این کشور نگهداری می کردند . این رقم در مورد کانادا و ژاپن به ترتیب برابر ۸۸ و ۹۵ درصد بوده است . حتی سرمایه گذاران آلمانی و انگلیسی علیرغم تمام تحرکاتی که به سمت اتحادیه اروپا صورت گرفته ، ۸۰ درصد از سبد دارایی خود را در بازار دارایی داخلی نگهداری می نمودند .
شناسایی دلایل اینکه چرا مرز های ملی چنین نقش بنیادینی در محدود کردن جریانات بین المللی کالا و سرمایه ایفا می نمایند آسان است . شبکه های حمل و نقل و ارتباطات عمدتا توسط دولت های ملی احداث شد ه اند و عمده تمرکز بر ارتباطات درون یک کشور می باشد تا بین کشور ها . مبادلات اقتصادی بین کشور ها با هزینه های مضاعفی مواجهه می شود که ناشی از تفاوت در نظام های قانونی ، مقررات ، نهادها ، فرهنگ ها و زبان هاست .نوسان در نرخهای ارز درجه ای از ریسک را به مبادلات اقتصادی در طول مرز ها می افزاید . علاوه بر این بسیاری از کشور ها موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای را در تجارت وضع نموده اند .
مبانی تئوری اقتصادی شرح می دهد که چگونه تجارت منجر به منتفع شدن تمام مشارکت کنندگان می شود . تجارت به کشور ها این امکان را می دهد در تولیداتی که در آن بیشترین مزیت تولید را دارند تخصص یابند . تخصص ، ابداع و نوآوری را در این تولیدات تشویق می نماید و به کشور ها اجازه می دهد تا از صرفه های ناشی از مقیاس بهره مند گردند . وقتی کشور ها تخصص یافتند و به تجارت پرداختند منابع تولیدی جهان شامل نیروی کار ، منابع مادی و زمان به نحو کاراتری مورد

بهره برداری قرار می گیرند . تجارت به مصرف کنندگان و تجار این اجازه را می دهد که بهترین گزینه ها را در یک بازار جهانی جستجو نمایند که در تولید کنندگان انگیزه ای ایجاد می کند تا در این بازار به رقابت بپردازند . جریان سرمایه مالی به پس اندازکنندگان جهان این اجازه را می دهد که به دنبال بهترین فرصتهای سرمایه گذاری مولد بروند ، حتی اگر این فرصت ها در اقصاء نقاط جهان باشد . اما در عمل شرایط به گونه ای دیگر رقم خورده است .
اخیرا مطالعه ای توسط بانک جهانی صورت گرفته که کشور های در حال توسعه را بر اساس مشارکت شان در اقتصاد جهانی در دو گروه تقسیم بندی نموده است . در گروه اول که حدود ۲۰ کشور شامل چین و هند جای گرفته ( با جمعیتی بالغ بر۳ میلیارد نفر ) نسبت صادرات به کل تولید ناخالص داخلی طی دو دهه گذشته دو برابر گردیده است . در این کشور ها ، سطح تولید ناخالص داخلی سرانه طی دهه ۹۰ ، پنج درصد در هر سال افزایش یافته است . در گروه دوم از کشور ها ، که شامل
بسیاری از کشور های آفریقایی ، خاورمیانه و روسیه می شود ( با جمعیت ۲ میلیارد نفری ) میانگین سهم صادرات از تولیدناخالص داخلی طی دو دهه گذشته کاهش یافته است . در این کشور ها تولید ناخالص داخلی سرانه طی دهه ۹۰ یک درصد در سال کاهش یافته است .
اگر لیستی از عوامل محرک رشد اقتصاد ملی گرداوری شود ، چنین لیستی بدون هیچ ترتیب خاصی شامل موارد زیر خواهد بود :
تحصیل بهتر ، بهداشت بهتر ، میزان سرمایه گذاری ، زیر ساخت های حمل ونقل ، ارتباطات وا نرژی ، مدیریت شفاف در حوزه دولت و قانون ، چارچوب قانونی و نهادینه شده که از بازار های رقابتی حمایت می کند ، بخش مالی با مقررات مناسب ، محیط متعادل اقتصاد کلان ، سیاست های منطقی پولی ، مالی و ارزی ، حمایت از مالکیت معنوی ، جریان اطلاعات در زمینهفن آوری و تولید ، وجود کارشناسان متخصص در مدیریت ، حسابداری و حقوق . در این لیست همچنین دسترسی به جریان بین المللی کالا و سرمایه ظاهر خواهد شد اما احتمالا نه در راس لیست . اگر کشوری موانع تجاری را کاهش دهد اما از جهات دیگر محیطی نا مناسب برای رشد اقتصادی باشد ، جهانی سازی کمتر به نتیجه خواهد رسید و حتی ممکن است از لحاظ اقتصادی مخرب باشد .
نویسنده : تیموتی تیلور(۱) - بهار ۲۰۰۲
ترجمه و تلخیص : رضا نیک سیرت
(۱)- مدیر تحریریه مجله دور نمای اقتصادی ، دانشگاه مک الستر مینه سوتا


همچنین مشاهده کنید