آیا میوه باعث چاقی می‌شود؟

با پیدایش تعداد زیادی از رویکردهای تغذیه‌ای به منظور دستیابی به یک بدن ایده‌آل پرسش‌های بی‌شماری در ارتباط با حذف میوه‌ها، آب میوه‌ها و یا هر نوع مشتقات آن از رژیم غذائی مطرح شده است میوه یک ماده مفید برای سلامتی و سرشار از مواد مغذی و مملو از فیبرها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و حاوی چربی کم و کالری پائین می‌باشند. حذف میوه‌جات در دوران رژیم گرفتن پیش از مسابقه در بین بدنسازان و هرکس دیگری که در صدد به حداقل‌‌رسانی چربی بدن است یک امر رایج می‌باشد. بنابراین می‌طلبد که در خصوص علم شیمی ما سوی تأثیر این کار بحث کنیم.
بدن ما تنها قادر به جذب مونوساکاریدهاست (گلوکز، گلاکتوز و یا فرکتوز) یعنی تنها واحدهای تشکیل‌دهنده قندها و نشاسته‌ها، بلافاصله پس از جذب شدن توسط روده‌ای کوچک به داخل portalvein رفته و سپس از طریق کبد به داخل جریان خون راه پیدا کرده و به‌عنوان گلوکز خون در بدن به گردش در می‌آید. بدن ما به سه طریق از گلوکز استفاده می‌کند.
● سه روش
بدن می‌تواند بلافاصله گلوکز را برای تولید انرژی بسوزاند.
در صورتی‌که سطح گلوکز خون در حد متعادل آن یعنی ۲۰ گرم گلوکز در گردش خون در هر ساعت نباشد.
اگر فوراً به انرژی نیاز نباشد در کبد و یا عضلات به گلیکوژن تبدیل می‌شوند. کبد ظرفیت ذخیره ۱۰۰ گرم گیکوژن را دارد و ظرفیت ذخیره عضلات هم بسته به حجم عضلانی و آمادگی جسمانی حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ گرم گلیکوژن می‌باشد. گلیکوژن کبد مسئول تأمین انرژی برای کل بدن است. در صورتی‌که گلیکوژن عضلانی تنها تأمین‌کننده انرژی برای عضلات می‌باشد.
اگر بدن گلوکز اضافی داشته باشد و تمام ذخایر گلیکوژن تکمیل شده باشد. گلوکز مازاد به وسیله کبد به چربی تبدیل شده و به‌صورت بافت‌های ادی‌پوز (چربی بدن) در نواحی مختلف بدن ذخیره می‌شود. اگر نیاز باشد همین اسیدهای چرب دوباره به‌عنوان سوخت، مورد مصرف قرار خواهند گرفت. (ولی چربی نمی‌تواند دوباره به گلوکز تبدیل شود.)
حالا پی بردیم که چه‌طور بدن از گلوکز استفاده می‌کند. در ادامه در خصوص این‌که چرا میوه‌ها (فرکتوز یا قند میوه) نقش تعیین‌کننده در تلاش برای حداکثررسانی چربی‌سوزی دارند بحث خواهیم کرد.
از آن‌جائی که عضلات برای انقباض منظور مشخصی دارند به همین خاطر تعداد آنزیم‌های آنها برای سنتز گلیکوژن محدود است. عضلات آنزیم‌های ضروری برای تبدیل گلوکز به گلیکوژن را دارند والاغیر. در صورتی‌که کبد قادر به ساختن گلیکوژن از فرکتوز، لاکتیت، گلیسرول، آلانین alanine و سایر متابولیک‌های ۳ کربنی دیگر می‌باشد.
گلیکوژن عضلانی که به لحاظ ساختاری شبیه به نشاسته است یک امیلوپکتین (amylopectin) (که یک زنجیره‌ای از پلیمرهای حاوی صدها واحد گلوکز است) می‌باشد.
برخلاف عضلات که تنها قادر به انرژی‌رسانی به خودشان از طریق ۲۵۰ تا ۴۰۰ گرم گلیکوژنی هستند که در خود ذخیره کرده‌اند. کبد مسئولیت تأمین انرژی برای کل بدن را بر عهده دارد. اگر از میوه، آب میوه و یا هر نوع مشتقات دیگر آن استفاده کنید شرایط ذیل ظاهر خواهد شد.
با رجوع به روشی که بدن از گلوکز استفاده می‌کند و با فرض بر این‌که سطح گلوکز خون در حد کافی آن باشد، گلوکز به‌صورت گلیکوژن ذخیره خواهد شد. عضلات آنزیم‌های ضروری به‌منظور سنتز فرکتوز به گلیکوژن را ندارند. از همین رو کبد این فرکتوز را به گلیکوژن کبدی تبدیل می‌نماید.
برای تکمیل ظرفیت گلیکوژن کبد تنها به ۸ اونس (هر اونس ۳/۲۸ گرم) یا همان ۲۳۰ گرم آب پرتغال نیاز است. از آن‌جائی که کبد مسئولیت تأمین انرژی برای کل بدن را دارد زمانی‌که ذخایر آن پُر شد یک آنزیم محدودساز در متابولیسم گلوکز که مسئولیت اعلان ذخیره گلوکز به شکل گلیکوژن و یا تبدیل آن به چربی را دارد به بدن سیگنال می‌فرستد که تمام ذخایر تکمیل شده است و اگر سیگنال مربوط به تکمیل ظرفیت گلیکوژن بدن فرستاده شود، آن موقع است که بدن سراغ روش سوم استفاده از گلوکز اضافی می‌رود و شروع به تبدیل آن به اسیدهای چرب می‌نماید و آن را به‌صورت بافت‌های ادی‌پوز در سرتاسر بدن ذخیره می‌نماید. جوهر کلام این‌که، قند میوه به آسانی به چربی تبدیل می‌شود.
حال شاید خیلی‌ها این پرسش را داشته باشند که پس چرا میوه‌ها دارای شاخص گلاسیمیک پائینی هستند. اگر موجب ترشح یک‌باره انسولین نشوند پس چه‌طور ممکن است که آنها را به‌عنوان یک انتخاب کم‌ارزش غذائی محسوب کنیم. زمانی‌که فرکتوز (قند میوه) وارد کبد می‌شود و ذخایر گلیکوژن هم از قبل تکمیل باشد آن موقع دیگر نمی‌توان از آن برای گلیکوژن عضلات و یا تولید انرژی استفاده کرد و بدن مجبور است آن را به چربی تبدیل کرده و به داخل جریان خون ارسال کند تا به‌صورت بافت‌های ادی‌پوز در مناطقی که چربی در آنها ذخیره می‌شود ذخیره نماید. در این‌جا پائین بودن شاخص گلاسمیک بر پایه این واقعیت استوار است که فرکتوز به شکل چربی کبد را ترک می‌کند و چربی هم باعث افزایش سطح انسولین نمی‌شود.
موارد فوق بیوشیمی ماسوی توصیه‌های محدود ساختن میوه‌ها در دوران رژیم گرفتن بود. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد میوه‌ها مواد غذائی مغذی هستند که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبرها و حاوی چربی کم و کالری پائین می‌باشند. اگر هدفتان به‌طور اخص در به حداقل‌رسانی درصد چربی بدن است، پس بسیار عقلانی خواهد بود که به‌جای میوه‌ها که تنها باعث دوباره پُر شدن ذخایر گلیکوژنی کبد می‌شوند و به جهت تکمیل دوباره گلیکوژن عضلانی بی‌استفاده هستند بیشتر از کربوهیدرات‌های پیچیده به منظور دوباره پُر کردن ذخایر گلیکوژن عضلانی استفاده کنید.

منبع : مجله دانش ورزش