نظارت بر وبلاگها امکان پذیر است ؟

گسترش کاربری اینترنت در میان قشرهای مختلف مردم و سرمایه گذاری های گسترده ای که در سراسر کشور توسط علاقمندان به تاسیس آی اس پی برپا شد ، فرصت ایده الی را برای حضور بیشتر ایرانیان در تور جهان گستر فراهم کرد. اعطای ۲۹۰ مجوز رسمی به شرکتهای فعال در ارائه خدمات اینترنت و کاهش نسبی نرخ های اتصال به شبکه در شهرهای بزرگ کشور ، با نگاه مثبت تکفا به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران ، راه را برای استفاده همه جانبه از قابلیتهای دنیای سایبر در اختیار کاربران فارسی زبان قرار داده است .
تمامی این عوامل در کنار جوان بودن جامعه ایران سبب شده است تا امروزه شمار زیادی از دانش اموزان ، دانشجویان و اساتید دانشگاه ها و بطور کل خانواده هایی که امکان دسترسی به اینترنت برای انان فراهم باشد ، یک نشانی پست الکترونیک در اختیار داشته باشند . تاسیس تقریبا گسترده کافی نت ها در شهرهای بزرگ ، این امکان را برای ان دسته از افرادی که نه کامپیوتر و نه به اینترنت دسترسی دارند ، برای حضور در شبکه جهانی اطلاع رسانی مهیا نموده است . اگر بگوئیم امروز از هر ۱۰ ایرانی ، یک نفر حداقل اقل یکبار به اینترنت متصل بوده است ، سخنی به گزاف نگفته ایم . اینترنت انقدر گستردگی عملیاتی دارد که برای کودک و جوان و سالمند در هر قشر و تحصیلاتی ، حرفی برای گفتن داشته باشد و وقتهای بطالت انها را پر و یک ابزار مناسب تحقیقاتی ، تجاری و علمی برای متخصصان رشته های گوناگون ، به شمار اید. این حضور همه جانبه ایرانیان در اینترنت ، منجر به ایجاد پدیده هایی جدید در صحنه ارتباطات عمومی مردم نسبت به سالهای گذشته شده است.
انجمنهای انلاین ، تله کنفرانسهای صوتی و تصویری ، صفحات رایگان جهت ساخت سایتهای شخصی ، از جمله ابزارهایی هستند که امروزه هر کاربر وب ، سعی میکند برای گسترش ارتباطات خود با دیگر کاربران شبکه ۶۰۰ میلیون عضوی اینترنت ، از انها استفاده کند. به این موارد باید سیستم وبلاگ را نیز اضافه کرد. سیستمی که باعث میشود تا هر لحظه یک کاربر بتواند یادداشتهای شخصی خود را بر روی فرمهای انلاین نوشته و با یک دکمه تائید ، بر روی شبکه منتشر و به قولی انرا جهانی کند. از همه مهمتر این سیستم این فاکتور مهم را در خود جای داده است که هر کاربری در وب میتواند ، نسبت به مطالب منتشر شده در وبلاگهای شخصی ، نظر داده و بصورت انلاین به انتقاد مطالب وبلاگ یک کاربر بپردازد. امری که در رسانه های سنتی ، تا این حد گسترده و بی سانسور نبود. به هر حال روز به روز تعداد سایتهای ارائه دهنده وبلاگ در حال گسترش است و به همین ترتیب ، تعداد وبلاگهای ایجاد شده بر روی این سیستم ها نیز ، در اقصی نقاط جهان روند صعودی به خود گرفته است .
بحث کنترل و نظارت بر مطالب وبلاگها بحث بسیار مهمی است که میتواند وبلاگ نویسان را نسبت به انتشار مطالب خود در اینترنت به عنوان فضای سایبرنتیکی متعلق به کل ۶ میلیارد جمعیت کره زمین ، مسئول و جوابگو کند. به هر حال این تصور که وبلاگ محلی برای ارائه انتقادها ، انتشار آسان مطالب علیه شخص یا سازمانی در سراسر جهان باشد و بتوان یک نشریه الکترونیکی انحصاری آسان و بی هزینه را در اینترنت در اختیار داشت ، بدون انکه خود را معرفی و ملزم به رعایت خیلی از محدودیتهای دنیای معمولی ! ( غیر اینترنتی ) بکنیم ، اساس احترام به افکار و حفظ کپی رایت را در شاهراه جهانی اطلاع رسانی ، به سخره گرفته ایم. کنترل و تبیین نظارت بر حدود ۳۰ هزار وبلاگ فارسی که روز به روز در حال گسترش از لحاظ تعداد و کمیت مطالب خود هستند ، به سختی امکان پیاده سازی دارد.
مگر انکه قبل از ثبت نام کاربر در سیستم وبلاگ ، مدیر کل سیستم تائیدیه ای بصورت یک قرارداد الکترونیکی که مورد تائید سازمانهای اطلاع رسانی و مخابراتی کشور باشد از وبلاگ نویس دریافت و از ان به عنوان قانون وبلاگ ها و برخورد حقوقی با مطالب وبلاگ استفاده کند. البته این مورد در بلاگ اسپات دات کام در قیاس با سیستم های جدید وبلاگ فارسی ، وجوددارد و لیکن تعداد بسیار زیاد وبلاگها ، امکان کنترل دائم را بر مطالب منتشره خود نمی دهند. اینکه چگونه با پدیده وبلاگ نویسی در کشور برخورد خواهد شد ، تا کنون راهکار و اظهار نظری رسمی از سوی مقامات مسئول کشور بصورت تخصصی و خاص ارائه نشده است .
اما چند ی پیش ، مهندس رضا پارسا ، عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان شبکه های اطلاع رسانی کشور در گفت و گویی با ایسنا اظهار داشت که قرار است کمیته ای درباره تبیین ضوابط و راهکارهای کنترل بر مطالب نشر الکترونیک ، توسط نمایندگانی از وزارت اطلاعات ، پست و تلگراف و تلفن (وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات ) صدا و سیما و شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل گردد تا سیستمی جهت ضابطه بندی مطالب منتشره در سایتهای اینترنتی و وبلاگهای فارسی ، ایجاد شود. اگر چه چند سالی است که شواریی بنام شورای عالی هم اندیشی کارفرمایان شبکه های اطلاع رسانی با عضویت مدیران چند سایت فارسی و حضور نمایندگان سازمانهای دولتی کشور بوجود امده است و در زمینه ارائه راهکارهایی برای مناسب کردن فضای استفاده از مطالب سایتهای فارسی ، حرکتهای محدودی را بدون اطلاع رسانی گسترده اعمال کرده اند ، اما شواهد نشان از نبود یک تصمیم گیر قاطع با ضامن اجرایی قوی جهت قانون مند کردنفعالیتهای مبتنی بر اینترنت در کشور میدهد که میتواند آینده تور جهان گستر را در کشوری با سلایق و ایدئولوژی های متنوع و گسترده ، با چالشی جدی روبرو کند. اگر چه امر Block کردن سایتها و وبلاگهای اینترنتی از سوی ISP ها ، یا ایجاد پارازیت بر روی کانالهای تلویزیونی ، با وجود راه های میان بر فراوان ، دیگر کارایی منطقی و علمی گسترده ندارند ، اما به هر حال برخورد با پدیده های ارتباطی و اطلاع رسانی وبه قولی رسانه ای ، تنها با فرهنگ سازی بهینه و برخورد اصولی و منطقی برنامه ریزی شده قابل انجام است و نتیجه ای ماندگار به ارمغان خواهد اورد.
امیدواریم شورای عالی فناوری اطلاعات ایران که قرار است به ریاست عالی ترین مقام اجرایی کشور (رئیس جمهور) تشکیل گردد ، ضابطه مند کردن فعالیتهای اینترنتی در کشور را در صدر فهرست برنامه های بلند مدت خود قرار دهد و راه را برای فراگیری بهینه ابزارهای ارتباط جمعی در کشور فراهم کند. برای نیل به این مقصود ، در وهله نخست باید به تعریفی مناسب و ملی برای تبیین نشر الکترونیک و قانون مند کردن فضای سایبرنتیکی کشور ، توجه لازم مبذول داشت .

نویسنده : علی محمد آقازمانی

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات