وبلاگ صحنه ای با قابلیت دستیابی همگانی

فناوری های جدید ارتباطی امکانات بی نظیری را فراروی انسان ها قرار داده و ارتباطات بین انسان ها را به گونه ای عمیق و وسیع دگرگون کرده است. یکی از ویژگی های بسیار جذاب اینترنت ارائه سرویس ها و خدماتی است که امکان برقراری ارتباطی پویا و متقابل با سایرین و آگاهی از نظرات آنان راجع به یک مطلب را فراهم می سازد. یکی از سرویس های معروف اینترنت که استفاده از آن رواج بسیاری نیز یافته است وبلاگ نام دارد. وبلاگ، ابزاری ارزان قیمت جهت انتشار مطالب در اختیار افراد است تا بتوانند در رابطه با موضوعات مورد علاقه خود به انتشار مطالب، اخبار، بیان دیدگاه ها و عقاید شخصی خود اقدام کنند.
اما وبلاگ چیست. وبلاگ یک صفحه وب با قابلیت دستیابی عموم کاربران به آن است. وبلاگ ها براساس یک نظم خاص بهنگام و محتوای بلاگ نشان دهنده شخصیت مولف و یا مولفان آن است. اولویت استقرار و یا نشر مطلب براساس یک ساختار زمانی شکل می گیرد. در این حالت خوانندگان بلاگ ها همواره در ابتدا جدیدترین مطلب و یا مطالب منتشره را مشاهده و در صورت تمایل آن را مطالعه می نمایند.
اکثر وبلاگ ها دارای یک خط فکری خاص بوده و به نوعی آن را دنبال می نمایند. صاحبان وبلاگ با جمع آوری مطالب مختلف از منابع متعدد آنها را با فرمت مورد نظر در بلاگ خود ثبت و در اختیار مخاطبان خود قرار می دهند. زمانی که یک بلاگر لینک یا پیوند مناسبی در خصوص مطلب مندرج خود پیدا نماید یا اطلاعات خاصی را که قصد دارد آنان را به خاطر بسپارد آنان را بر روی وبلاگ خود قرار می دهد.
بلاگ یا محیط الکترونیکی قابل جست وجو را فراهم می کند که علاقه مندان می توانند با استفاده از یک مرورگر وب در هر لحظه و در هر نقطه ای از جهان به محتویات آنان دستیابی داشته باشند. یکی از ویژگی هایی که در تمامی بلاگ ها رعایت می شود، ماهیت انتشار و استقرار اطلاعات بر روی بلاگ براساس یک نظم زمانی خاص است. وبلاگ مشابه یک مجله یا روزنامه online است که مولف آن می تواند در ارتباط با موضوعات متفاوت در زمان دلخواه در آن اطلاعاتی را درج و منتشر نماید. تعداد زیادی از وبلاگ ها دارای مجموعه ای جالب و ارزشمند از لینک به سایر وبلاگ ها و سایت هایی است که دارنده وبلاگ آنها را برای خوانندگان خود مفید می داند.
● تاریخچه وبلاگ
وبلاگ ها پدیده بسیار جدیدی محسوب می شوند. تاریخ این پدیده ارتباطی مشخص می کند که لغت وبلاگ در حدود سال ۱۹۹۷ میلادی مطرح شد و از آن زمان بود که اصطلاح وبلاگ پدیدار شد. این واژه برای اولین بار توسط یورن بارگر در دسامبر سال ۱۹۷۷ به کار برده شد. ویراستار وب سایت lnfosift، جسی جیمزگارت در حین گشت و گذار در وب فهرستی از پایگاه هایی را که همانند پایگاه خود بودند پیدا کرد و آنها را جمع آوری کرد. وی در نوامبر همان سال فهرستی را که تهیه کرده بود برای کمرون بارت فرستاد. کمرون هم آن را در پایگاه Camworld منتشر کرد. بعد از آن افراد دیگری نیز نشانی خود را برای او فرستادند تا نامشان به فهرست اضافه شود. ابتدای سال ۱۹۹۹ میلادی در صفحه اختصاصی جسی، موسوم به صفحه تنها وبلاگ هم نام بیست و سه وبلاگ فعال دیده می شد.
وبلاگ ها رشد سریعی داشتند. سر زدن به وبلاگ هایی که در صفحه کمرون ردیف شده بودند کار ساده ای بود و بسیاری از افراد علاقه مند به این کار بودند. در اوایل سال ۱۹۹۹ میلادی، پیتر مرهولز این عبارت را به صورت wee _log تلفظ کرد و بدین گونه واژه بلاگ بر سر زبان ها افتاد. ویراستار و تهیه کننده وبلاگ نیز بلاگر خوانده شد.
تا ژوئیه سال ۱۹۹۹ میلادی نرخ رشد رو به افزایش وبلاگ ها به نحو یکنواختی ادامه داشت، اما زمانی که سروکله «pitas»، اولین ابزار رایگان وبلاگ سازی شخصی پیدا شد، ناگهان صدها وبلاگ جدید ساخته شد. در ماه آگوست شرکت Pyra بلاگر را عرضه کرد. به همین ترتیب Groksoup هم راه افتاد و با سهولتی که این ابزارهای وبی فراهم کردند موج وبلاگ نویسی به نحو سرسام آوری بالا گرفت. در اواخر سال ۱۹۹۹ میلادی، دیو واینر، برنامه نویس و متخصص نرم افزار، برنامه« Edit This Page» را ارائه کرد و جف ای کچل Vetocinews را راه انداخت. تمام این خدمات به طور رایگان عرضه شدند و همه آنها به این قصد مهیا شدند تا هر کسی بتواند به سادگی و به سرعت وبلاگ شخصی اش را راه اندازی کند. امروزه وبلاگ ها رشد تصاعدی سریعی را شاهد هستند و هر روزه بر شمار افرادی که به سمت وبلاگ نویسی روی می آورند افزوده می شود. این نکته مدیران خوش فکر گوگل را وادار کرد تا بزرگترین خدمات دهنده وبلاگ در جهان یعنی «Blogger» را خریداری کنند.
● ویژگی های وبلاگ
وبلاگ ها به عنوان نوعی از وب سایت های شخصی و متعلق به افراد حقیقی هستند که در موضوعات گوناگون به ارائه دیدگاه ها، خبرها و نظرهای خود می پردازند. این صفحات اینترنتی ویژگی های خاصی را دارا هستند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- وبلاگ ها عموماً ساختار ساده ای دارند. یک وبلاگ شامل صفحه ای مشتمل بر مجموعه ای از ورودی هاست و ممکن است دارای آرشیو مطالب منتشر شده قدیمی نیز باشد. اما صفحه اصلی یک بلاگ دارای جایگاه خاصی بوده و توجه مخاطبان را به خود جلب می نماید.
- وبلاگ ها شرایطی را فراهم می کنند تا افراد آزادانه به بیان عقاید، دیدگاه ها و نقطه نظرات خود در ارتباط با موضوعات مورد علاقه خود بپردازند.
- سبک و شیوه وبلاگ ها عموماً شخصی، غیررسمی و خودمانی است.
- وبلاگ ها از لحاظ کیفیت، محتوا و اهداف دارای گونه های متعددی بوده و هر یک مخاطبان خاص خود را دارا هستند.
- ابزارهای مورد استفاده توسط دارندگان وبلاگ ها، عموماً ساده بوده و امکان افزودن مطالب گوناگون در زمان های دلخواه وجود دارد.
- ایجاد وبلاگ مختص قشر خاصی از جامعه نبوده و این امکان برای همه افراد جامعه صرف نظر از سن، جنس، موقعیت شغلی و طبقه اجتماعی امکان پذیر است.
- مولفین وبلاگ ها به منظور دسترسی خوانندگان خود به حجم وسیعی تری از اطلاعات در مورد مطالب مندرج در بلاگ خود، از طریق لینک به سایر وبلاگ ها و وب سایت ها این امکان را فراهم می سازند.
- یک وبلاگ براساس اولویت و نظم زمانی سازماندهی می شود. به این صورت که جدیدترین مطالب در ابتدای صفحه آورده شده و مطالب قدیمی تر از طریق جست وجو و یا لینک کردن برای خوانندگان وبلاگ قابل دسترسی خواهد بود.
- وبلاگ ها متناسب با نحوه و میزان فعالیت دارنده وبلاگ می تواند از تعداد بسیار زیاد خواننده برخوردار شود و یا اینکه برعکس حتی یک نفر نیز به منظور دیدن وبلاگ وی مراجعه ننماید.
- وبلاگ ها از بسیاری از محدودیت هایی که سایر رسانه ها از قبیل رادیو و تلویزیون یا مطبوعات با آنها مواجه هستند دور هستند و راحت تر می توانند در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، نسبت به نشر اطلاعات و مطالب اقدام ورزند.
- مولف یک وبلاگ می تواند یک نفر یا چند نفر باشد و از این نظر محدودیتی ندارد. ضمن اینکه نویسندگان وبلاگ می بایست دارای مهارت لازم در امر نوشتن و ویرایش باشند.
- جنبه های اقتصادی و مالی در وبلاگ ها زیاد به چشم نمی خورد. اکثر وبلاگ ها با اهدافی از قبیل برقراری ارتباط با دیگران، معرفی توانمندی های خود، سرگرمی، بیان دیدگاه های خود در ارتباط با مسائل روز و یا درج مطالبی در ارتباط با زمینه های حرفه ای و مورد علاقه خود اقدام به این کار می کنند.
- مراکز متعددی در اینترنت وجود دارند که امکانات رایگانی را جهت ایجاد یک وبلاگ در اختیار علاقه مندان قرار می دهند. یکی از معروف ترین این مراکز وب سایت Blogger است. علاقه مندان با مراجعه به این سایت و عضویت در آن می توانند بدون هیچ هزینه ای صاحب یک وبلاگ شوند.
- جریان ارتباطی در وبلاگ ها دوسویه و متعامل است. به این معنی که خوانندگان وبلاگ ها می توانند نظر خود را نسبت به مطالب مندرج در وبلاگ ارسال کنند. این امر از طریق ایجاد بخشی با عنوان نقطه نظرات امکانپذیر می گردد. با وجود ویژگی فوق، نویسنده وبلاگ می تواند پس از گذشت چندین ساعت، بازخورد مطالب خود را داشته باشد و در صورت لزوم نقد و بررسی مجدد در ارتباط با مطالب خود ارائه نماید.
- وبلاگ ها در موضوعات متعدد و گوناگون نسبت به نشر مطالب اقدام می ورزند به طوری که هر کس با توجه به علاقه خود می تواند وبلاگ های مورد نظر خود را بیابد. موضوعات وبلاگ ها بسیار متنوع بوده و از علوم متفاوت گرفته تا ادبیات معاصر، باستان شناسی، اخبار و مسائل روز جامعه و یا حتی خاطرات شخصی نویسنده وبلاگ که هر روزه نسبت به به روز کردن آن اقدام می کند را شامل می شود.
● وضعیت وبلاگ در ایران
پدیده وبلاگ رشد سریعی در کشور ما داشته است به طوری که زبان فارسی پس از زبان های انگلیسی، پرتغالی و لهستانی رتبه چهارم را در بین زبان های رایج در وبلاگ دارا است و هم اکنون تعداد وبلاگ های فعال فارسی در دنیا به ۱۸ درصد می رسد. همچنین بزرگترین خدمات دهنده وبلاگ فارسی یعنی پرشین بلاگ، رتبه ۵ را در بین سرویس های ارائه کننده این خدمات در دنیا داراست. همچنین چندین جشنواره وبلاگ و نشریات اینترنتی در ایران با هدف آشنایی بیشتر جوانان با این پدیده و آموزش آنان و معرفی جنبه های مثبت اینترنت برگزار شده است.
براساس آمارهای موجود تعداد وبلاگ های فارسی زبان شده در سال ۱۳۸۱ قریب به ۷۰۰ وبلاگ بوده که این رقم در حال حاضر به بیش از ۲۰ هزار وبلاگ می رسد.
براساس بررسی های به عمل آمده مشخص گردیده که ۶۰ درصد از دارندگان وبلاگ ها جوانان هستند. لذا با توجه به شوق و اشتیاق جوانان به این پدیده نوین ارتباطی، مسئولین می بایست نسبت به معرفی هر چه بیشتر این پدیده به قشر جوان و نوجوان و معرفی امکانات و ارائه آموزش های لازم زمینه تعالی و رشد جوانان کشور در این حوزه را فراهم نمایند.

نویسنده : علی محمدنژاد

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات