المپیک چین، از توهم تا واقعیت

بازیهای المپیک به پایان رسیده است. چین توانست خود را در این بازیها به عنوان کشوری مدرن به نمایش بگذارد. آیا مسابقات المپیک چین را به سوی دمکراسی رهنمون ساختند؟ سیصد و دو مدال طلا اعطا شد. بیست و نهمین دور مسابقات المپیک به پایان رسید. چین به مدت دو هفته تمام در مرکز توجه افکار عمومی جهان قرار داشت که البته تنها علاقه مند به ورزش نبود، بلکه می خواست بداند که این مسابقات چه تاثیری بر رژیم مقتدر کمونیستی چین خواهد گذاشت. تفسیری در این باره نوشته ماتیاس فون هاین. به گزارش دویچه وله نمایشی که کمیته بین المللی المپیک ترتیب داده بود، عالی بود. چین در پکن نقطه قوت خود را نشان داد: توانایی دولتی مقتدر را برای اینکه مردم و همه منابع موجود را برای اجرای پروژه ای محوری و معین بسیج کند و این توانایی را که در صورت لزوم برای چند هفته رفت و آمد اتومبیل ها را در خیابان ها محدود و کار کارخانه ها را متوقف کند، تا کیفیت هوا، دست کم تا حدودی با موازین بین المللی همخوانی داشته باشد. متاسفانه چین توانایی خود را برای جلوگیری از حرکتهای اعتراضی نیز نشان داد و همچنین برای جلوگیری از کار آزاد خبرنگاران و پنهان کردن دگراندیشان. احتمالا در تاریخ بازیهای المپیک، از بیست و نهمین دور بازیهای المپیک تابستانی در پکن به عنوان بازیهای المپیک انگار که یاد خواهد شد: کمیته بین المللی المپیک طوری رفتار کرد که انگار با اعطای اجازه برگزاری بازیها به چین می توان درس خصوصی در مورد دمکراسی به این کشور داد. دولت چین طوری رفتار کرد که انگار بخاطر بازیها، حق آزادی بیشتری را به رسمیت می شناسد. چین طوری رفتار کرد که انگار همان کشور مدرن و رو به جهان بازی است که خود را می نمایاند. سازمان دهندگان المپیک طوری رفتار کردند که انگار اجازه برگزاری تظاهرات را می دهند، اگر چه اجازه برگزاری حتی یک تظاهرات را ندادند و کسانی را هم که تقاضای برگزاری تظاهرات کرده بودند به زندان انداختند. کودکی به هنگام گشایش بازیها طوری وانمود کرد که انگار آواز می خواند، در حالیکه صدا از نوار پخش می شد و حتی متعلق به دختربچه ای دیگر هم بود. دختران و پسران کوچک چینی طوری رفتار می کردند که انگار فرزندان اقلیت های گوناگون چین هستند، اما آنان تنها لباس های رنگی و متنوع این اقلیت ها را به تن داشتند. قهرمانان بازیها طوری رفتار می کردند که انگار پشت سر هم در حال شکستن رکوردهای جهانی اند. اما سوارکاران آلمانی حتی به اسبهایشان مواد دوپینگ خورانده بودند. ساز مان دهندگان مسابقات، پشتیبانان مالی آن و رسانه ها، مسابقات را به عنوان جشن جوانان جهان معرفی می کردند، در حالیکه مدتهاست که این مسابقات به عرصه تجارت جهانی تبدیل شده است. جهانیان طوری رفتار می کردند که انگار در زمان المپیک صلح برقرار است، در حالیکه درست در روز گشایش بازیها، گرجستان به خاک اوستیای جنوبی حمله کرد. با این همه، بازیهای المپیک برای دولت چین دستاوردی موفقیت آمیز بود. شاید تاثیر آن در خارج از چین زیاد نبوده باشد، اما یقین است که در داخل این کشور تاثیر خود را گذاشته است. باران مدال ها، برنامه روز گشایش با حضور شمار بسیاری از دولت مردان جهان، چیزی که کم سابقه بوده است و سازماندهی منظم مسابقات. شهروندان چینی، ناظر همه اینها بودند که موجب تقویت خودآگاهی ملی آن ها می شود و سرمایه ای است باارزش برای آنکه بر مشروعیت حاکمیت حزب کمونیست چین صحه بگذارد. بازنده در این میان، کمیته بین المللی المپیک است. این کمیته با ساده لوحی می پنداشت که تقویت روند دمکراسی پس از برگزاری بازیهای المپیک در سال ۱۹۸۸ در سئول، پایتخت کره جنوبی، را می توان بار دیگر در مورد چین تجربه کرد. اما کره جنوبی کشوری است کوچک که در مسائل مربوط به سیاست امنیتی اش وابسته به آمریکاست. چین کشوری عظیم است که طبق قوانین خود عمل می کند. اما بارقه ای از امید می ماند که از بخش های متفاوتی نیرو می گیرد. بر اثر فشار جهانی، از سانسور اینترنت در چین در طول بازیهای المپیک کاسته شد. البته این سانسور کاملا رفع نشده بود، اما به هر حال تا کنون به این راحتی نمی شد در چین از اینترنت استفاده کرد. ممکن است که در سالهای آینده این نرمش شامل بخشهای دیگر جامعه چین نیز بشود. مدتهاست که در چین تحولاتی بزرگ در خفا در حال شکل گیری هستند. از این رو آینده نشان خواهد داد که آیا و چگونه بازیهای المپیک بر چین تاثیر نهاده اند.
● ترس دولت چین از برگزاری تظاهرات
بازی های المپیک پکن ۳ شهریور به پایان رسید. قرار بود در جریان این بازی ها، در محل های معینی اجازه تظاهرات داده شود، ولی این چنین نشد. برخی آگاهان سیاسی معتقدند که دولت چین از مردم خود می ترسد. در ماه مارس امسال، تبت دستخوش ناآرامی های سختی شد. دولت چین به شدت با تظاهرکنندگان مقابله کرد. جهان از این رویداد در آستانه برگزاری بازی های المپیک شوکه شده بود. تظاهرات گوناگونی علیه دولت چین در سراسر جهان برگزار شد. جریان حمل مشعل المپیک در بسیاری از کشورهای جهان با مانع روبرو گردید. برای بسیاری روشن شد که دریافت دولت چین از مفاهیم حقوق بشر و آزادی مطبوعات، با درکی که از این مفاهیم در کشورهای دمکراتیک غرب وجود دارد، متفاوت است. مدت کوتاهی پیش از آغاز بازی های المپیک، تدابیر امنیتی در چین افزایش یافت. دولت چین دستورالعملی صادر کرد که معین می کرد در جریان بازی های المپیک چه رفتاری مجاز است. طبق این قواعد رفتاری، در طول بازی ها، تظاهرات در محل هایی معین- به شرط آنکه قبلا به مقامات مسئول اطلاع داده شود- مجاز می بود. اکنون مقامات رسمی چین می گویند که بیش از ۷۰ متقاضی برگزاری تظاهرات، درخواست های خود را داوطلبانه پس گرفته اند. ولی بسیاری، این مساله را گونه دیگری می بینند.
● ماموران مخفی
«ریتان پارک» گردشگاهی در قلب پکن است. قرار بود در این پارک تظاهرات آزاد باشد. چند مردی که در کنار میزهای سنگی این پارک نشسته و چای می نوشند و ورق بازی می کنند، همه را زیر نظر می گیرند. آنان برای گردش و تفریح به این محل نیامده اند، بلکه ماموران سازمان امنیت چین در لباس شخصی هستند. در طول بازی های المپیک، هیچ تظاهراتی در این محل برگزار نشده است، حتی تظاهراتی که رسما درخواست شده بودند. علیرغم همه این فشارها، فعالان تبتی در جریان بازی های المپیک موفق شدند با اقدامات گوناگون توجه جهانیان را جلب کنند. بسیاری بازداشت و از کشور اخراج شدند. در رسانه های چین، این گونه خبرها سانسور می شوند. به گفته فعالان حقوق بشر، دولت چین از مردم خود می ترسد. اگر کشاورزان ناراضی، فعالان حقوق بشر و کسانی که خواهان آزادی های بیشتر هستند، در چین حق تظاهرات داشتند، ابعاد نارضایتی ها آشکار می گشت.

منبع : روزنامه ابرار