اکوتوریسم آفریقا در تهدید

امروزه اکوتوریسم یا جهانگردی بوم شناختی جایگاه ویژه ای در صنعت گردشگری دارد. در این شیوه جهانگردی منابع طبیعی و شرایط زیست محیطی منطقه مورد بازدید قرار می گیرد: این صنعت در ایران جایگاه شناخته شده ای ندارد. شیر کنیایی از خواب بعدازظهرش بیدار می شود، عضلات بدنش را می کشد و غرشی سر می دهد. گله ای از گورخرها که در همان نزدیکی در علف ها پرسه می زنند، سرهایشان را به علامت توجه بالا برده، گوش هایشان را تیز می کنند و به غرش شیر گوش می دهند. زوزه ای از گوشه و کنار جنگل شنیده می شود، گمان می رود صدای یوزپلنگ ها باشد.سلطان جنگل تکانی به یالش می دهد و بدون اعتنا به دوربین های عکاسی، دوربین های دو چشمی و هفت مینی بوسی که روبه رویش ایستاده اند، در پشت بوته ها گم می شود.
ماسای مارا، آژانس اکوتوریسم معروفی در کنیاست که سالانه هزاران توریست را برای دیدن «پنج موجود عظیم الجثه»- شیر، فیل، کرگدن، بوفالو و پلنگ- در جنگل های این کشور به خود جذب می کند. کشور کنیا، با داشتن قریب به ۷۰۰‎/۰۰۰ جهانگرد و توریسم هرساله، دومین کشوری است در جنوب آفریقا که در این قاره، از صنعت توریسم غنی و پرباری برخوردار است. اکوتوریسم در جنگل های کنیا و اساساً آفریقا، پس از کشاورزی، دومین منبع درآمد اقتصادی این کشور محسوب می شود.
اعضای جامعه اکوتوریسم کنیا، ESOK، متشکل از ۸۰ نفر است که بسیاری از آنها خود را مقاصد اکوتوریسم می نامند و گروهی دیگر دوره های صنعت اکوتوریسم را می گذرانند. بیش از نیمی از چادرها، کلبه ها و کمپ های اکوتوریسم، کوچک، پنهان و دورافتاده هستند که هر بار تنها نزدیک به ۲۰ جهانگرد سرویس داده پاسخگوی نیازهایشان هستند. این کمپ ها و اماکن اسکان موقت جهانگردان، به ساده ترین و ابتدایی ترین لوازم موجود در منطقه مجهز هستند، از منابع انرژی جایگزینی استفاده می کنند، نسبت به مواد زائد و زباله های خود بسیار دقیق و منظم بوده، حتی المقدور سعی می کنند غذایی که در همان حوالی و مواد غذایی طبیعی تهیه شده اند را در اختیار جهانگردان قرار دهند.
بسیاری از فضاهای طبیعی و جنگل های اکوتوریسم، نزدیک به روستاها و دهکده های کوچک خارج از شهر است که عموماً به جای استفاده از مینی بوس های آژانس های جهانگردی، پیاده روی همراه با گوش سپردن به قصه ها و تجربیات افراد بومی را می طلبند.
جنگل های کنیا با وجود یوزپلنگ ها و کرگدن های بی نظیرش مدت ها جهانگردان را از سراسر دنیا به این کشور می کشاند و فضایی را فراهم می کند تا جهانگردان با قرار گرفتن در آن، روح جنگل را با تمام وجود حس کرده، از نزدیک با زندگی حیوانات آشنا شوند. اما آنچه امروزه با تن دادن به زندگی مدرن، صنعت توریسم آفریقا را تهدید می کند مینی بوس هایی است که به جای قدم نهادن در جنگل های خاص و بی نظیر کنیا، به خصوص در پارک های ملی شهرها راضی می شوند، فاضلاب هایی که به رودخانه ها سرازیر می شوند، درختانی که برای ساختمان سازی قطع می شوند و از چوب شان در شومینه ها استفاده می شود و حیواناتی همچون یوزپلنگ که روند زندگی خود را تغییر داده، برای دوری از شکارچیان، حتی حاضر نمی شوند خود را در معرض دید جهانگردان قرار دهند.از این رو آژانس های جهانگردی کنیا و همچنین جهانگردان به دنبال راه حل و جایگزین دیگری می گردند. اما به عقیده جامعه اکوتوریسم کنیا، ESOK، اگرچه صنعت جهانگردی این کشور در حال حاضر اندکی دچار تغییر و تحول شده است اما در هر حال، آینده این مقوله در کنیا سبز و روشن است.اکوتوریسم سفری زیست محیطی و آموزنده به طبیعت سبز و بکر تعریف می شود که در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی سازمان ملل نیز به سال اکوتوریسم نام گذاری شده بود.
پس از جنگل های بکر و دست نخورده کنیا، یکی دیگر از جذاب ترین اکوتوریسم های دنیا مربوط به لاک پشت های دریایی گینه فرانسه است. گینه فرانسه روی هم دارای سه گونه متفاوت از لاک پشت های دریایی است که در زمان های خاصی به ساحل سفر می کنند. اولین نوع این لاک پشت ها، پشت چرمی نام دارد، سپس نوع دوم، سبز و نوع سوم که لاک پشت های زیتونی نام دارند. هر ساله گروهی از لاک پشت های پشت چرمی برای تخم ریزی به سواحل دهکده های «آئولا» و «یالیمپو» می آیند. این منطقه از دو طرف توسط رودهای «مانا» و «مارونی» احاطه شده و از این رو اکوسیستم آسیب پذیر اما پویایی دارد.
اکوتوریسم لاک پشت های دریایی گینه فرانسه، در حقیقت روش بسیار مناسبی است برای شناخت زندگی لاک پشت های کمیابی که برای تخم ریزی به این سواحل می آیند، بدون اینکه آرامش آنها بر هم ریخته شده و در روند زندگی آنها اختلالی وارد شود. لاک پشت های پشت چرمی عموماً لانه هایشان را در کنار یکدیگر و به صورت نسبتاً جمعی بنا می کنند. طی سال های اخیر، جهانگردانی که به سواحل آئولا _ یالیمپو برای دیدن تخم ریزی لاک پشت ها مراجعه می کنند بسیار افزایش داشته است به طوری که آژانس های جهانگردی گینه فرانسه، مجبور شده اند نام بسیاری از آنها را در فهرست انتظار نگهدارند. از آنجا که لاک پشت ها سالانه تنها یک بار به ساحل می آیند، بسیاری از جهانگردان موفق به دیدن تخم ریزی لاک پشت ها نمی شوند.

منبع : سایر منابع