ماجرای وقتی در مقابل اینترنت کم آوردم

زمانی که برای نخستین بار در خارج از کشور به اینترنت وصل شدم، با مشکل روبرو شدم. مشکل من البته مشکل تمام ایرانی هایی بود که آنها هم برای نخستین بار در خارج از کشور از اینترنت استفاده می کردند.
من و بقیه ایرانی ها عادت داشته و داریم که زمانی که صفحه ای را در اینترنت باز می کنیم و آدرس سایت مورد نظر را می زنیم برویم و در کنار آن صفحه های بعدی را نیز باز کنیم و بعد کمی با سایر ابزارها و احتمالا بازی های داخل کامپیوتر به نوعی سرمان را گرم کنیم تا صفحه ها یک به یک رخ بنمایانند. سپس مرحله دوم کار یعنی کلیک کردن روی لینک های مورد نظر آغاز می شود و معمولا برای این که وانمود کنیم داریم از وقتمان به زرنگی خاص ایرانی ها استفاده می کنیم به سرعت این کار در مورد سایر پنجره هایی که نصفه نیمه باز شده اند تا انتهای سمت راست صفحه مانیتور تکرار می شود.
از این جا به بعد شما که در ایران هستید قاعدتا به سمت اولین پنجره ای که مدتی قبل در چپ ترین قسمت صفحه رایانه خود باز کرده می روید و پنجره پنجره به سمت راست حرکت می کنید تا ببینید کدام پنجره نقش هایی را در صفحه لخت و سفید خود به شما نمایان می کند!
برگردم به جایی در خارج کشور و مشکلی که مرا تا مدتی سرگرم خود ساخته بود. در فرنگ من به رسم عادت کاربران ایرانی اینترنت ابتدا حدود ده بار روی آیکون مرورگر اینترنت کلیک کردم تا ده پنجره خالی باز کنم و طبق عادت آدرس پشت آدرس وارد کرده و دوباره حرکت به سمت چپ برای کلیک روی لینک های مورد نظر! اما عادت ایرانی من مرا گیج کرده بود.
من آدرس نخست را در اینترنت فرنگستان که وارد کردم در حال انتقال ماوس به سمت صفحه خالی بعد بودم تا به کار همیشگی خود برسم که به ناگاه دیدم سایت مورد نظر در مقابل چشمانم باز است،‌ خنده ای کردم و با خود گفتم لابد کش (آنجا که صفحه ها ذخیره می شوند) ISPهای اینجا هم درست و حسابی تخلیه نمی شود که صفحه به این سرعت باز شد.
به سراغ کلک همیشگی یعنی نگه داشتن کلید کنترل و زدن کلید F۵ رفتم و دوباره قصد رفتن و رسیدن به سایر امور را داشتم که دیدم سایت با همان سرعت قبلی در جلوی من ظاهر شد. یک لحظه حس کردم که انگار صفحه مانیتور کمی روبه من بیرون زده و انگار سایت مورد نظر به من می گوید: بفرمایید دیگر چه فرمایشی داشتید!
باورش سخت بود اما من در نهایت مجبور شدم ده صفحه خالی را که باز کرده بودم ببندم و مثل خارجی ها چند صفحه زیر دستم باز کنم. چون دیگر نیازی نبود که از راست به چپ و از چپ به راست در انتظار باز شدن لینک ها و صفحه ها باشم. و اینجا بود که من در مقابل اینترنت فرنگستان کم آوردم چون سرعت من در تایپ آدرس در صفحه بعد کمتر از سرعت باز شدن صفحه قبل بود. به عبارت دیگر من قبل از آنکه به سراغ صفحه بعدی بروم و آدرس را وارد کنم صفحه قبلی باز شده در مقابل من بود.
و این اتفاقی بود که مرا با مشکل مواجه ساخت. من واقعا حول شده بودم! نمی دانستم اصلا حالا که صفحه باز شد باید چه می کردم و به کدام قسمت سایت می رفتم! من رسما ... شده بودم!
شاید با این داستانک که برگرفته از یک اتفاق واقعی و تجربه شخصی خود من بوده است، توانسته باشم شما کاربر ایرانی که در حال خواندن این متن هستید و تجربه استفاده از آنترنت را ندارید و فقط به اینترنت دسترسی دارید را با خود همداستان کرده باشم.
در ایران اما زیاده نیاز به توضیح نیست که چه می گذرد. همه می دانیم که اینجا اینترنت هم به صورت "ایرانین استایل" عرضه می شود. سبک ما در عرضه،‌ کاربری و مصرف نیز ایرانی است.
اما چرا؟ و به راستی مشکل کجاست. اجازه دهید برای جلوگیری از اسراف در وقت خودم و شما تا حد امکان شفاف و موجز به آنچه در فضای اینترنت ایرانی می گذرد بپردازم تا این متن نیز نتایج خود را بگیرد.
شاید بتوان اینترنت را در ایران به سه بخش تفکیک کرد. دولت به عنوان تامین کننده،‌ بخش خصوصی به عنوان توزیع کننده و کاربران به عنوان مصرف کننده.
از این رو و برای درک بهتر آنچه بر سر اینترنت ایرانی می گذرد، موضوع را باید به تفکیک این سه بخش و البته همانطور که وعده دادم به صورت کوتاه و شفاف بررسی کنیم.
● دولت تامین کننده
اینترنت را در ایران دولت وارد می کند. این قانون است. یعنی بخش خصوصی خود راسا نمی تواند برود و از طرف خارجی اینترنت خوب ، مرغوب و به اصطلاح اورجینال خارجی بخرد! البته به استثای همان استثاناهایی که می دانیم.
در دولت اما در مقوله اینترنت و سرعت آن دو نظریه وجود دارد. دسته اول عده ای هستند که معتقدند در افزایش سرعت اینترنت ما چیزی کم نداریم. این عده معتقدند که ما از لحاظ تکنیکی و به قول فنی ترها "بک بونی" کمبود نداریم. اما این که چرا سرعت زیادتر نمی شود در محل اختیار و جایگاه ایشان برای پاسخگویی نیست.
دسته دوم کسانی هستند که معتقدند همین سرعت فعلی برای کاربری اینترنت در کشور کافیست و سرعت بیشتر شاید منجر به بروز تصادفات و حوادثی شود که برای کاربران ایرانی مضراتی را در پی خواهد داشت. مخالفان افزایش سرعت اینترنت بر این باورند که زمانی که خدماتی مبتنی بر اینترنت در کشور عرضه نمی شود که نیازی به سرعت بالا ندارد چرا باید شیر سرعت اینترنت را بیشتر باز کنیم؟ چرا که در آن صورت کاربران به چیزهایی در آن سوی مرزهای مجازی اینترنت دسترسی پیدا می کنند که چندان به صلاح فرهنگ و افکار ما نیست. قصد ورود به این مقوله و تایید یا تکذیب آن را ندارم چرا که این مبحث باید در جایی دیگر و در معرض یک میزگردمانند قرار گیرد تا نظرات هر دو طرف شنیده و بررسی شود. زیرا در غیر اینصورت شاید متهم به بازی شطرنج یکنفره بشوم که در نهایت این خود من هستم که تصمیم می گیرم طرف سیاه را برنده کنم یا طرف سفید را. پس برای آنکه به جنون شطرنج بازی با خود متهم نشوم این موضوع را به مقال و مکانی دیگر موکول می کنم!
● خصوصی توزیع کننده
بخش خصوصی توزیع کننده اما داستان خاص خود را دارد. ایشان متهم ردیف دوم اینترنت و سرعت آن در کشور محسوب می شوند. بخش خصوصی متهم به کم فروشی است. یعنی دولتی های تامین کننده می گویند ما اینترنت را پرسرعت تحویل بخش خصوصی می دهیم اما بخش خصوصی آب در اینترنت می کند و یک خط ارتباط اینترنتی را به جای یک کاربر به صد کاربر می فروشد و طبیعی است که سرعت کم و به عبارت درست تر افتضاح می شود.
بخش خصوصی هم تکذیب می کند و اینترنت را از سرچشمه یعنی جایی که تامین کننده ارتباط را در دست ایشان می گذارد،‌ دارای مشکل می داند. البته گاه برخی از فروشندگان خصوصی این اعتراف را می کنند که خرج ما نیز بالاست و چاره به اشتراک گذاری یک اینترنت به چند کاربر نیست. برخی نیز صراحتا اعلام می کنند که همکارانشان واقعا کم فروشی می کنند.
البته دست آخر هنوز هم که هنوز است معلوم نیست که حق با کدام طرف است؟ تامین کننده یا توزیع کننده و اینترنت از کجا دچار کشیدگی و کندی می شود.
● کاربر مصرف کننده
این بخش اما شاکی است. شاکی از این که پول خوبی می دهد و سرویس خوبی نمی گیرد. شاکی از این که نمی داند به کجا شکایت برد. شاکی از این که پولش به هدر می رود. شاکی از این که کسی به دادشان نمی رسد. شاکی از این که وقتشان به هدر می رود. شاکی از این که بالاخره چه شد. شاکی از این که خب حالا از دست من چه کاری ساخته است. شاکی از این که اعصابشان در استفاده از اینترنت نازک و ضعیف شده است. شاکی از این که هنوز هم نمی داند اینترنت چه زمانی حالش خوب خواهد شد.
● نتیجه تعیین کننده
اینترنت کند است. کوتاه ترین نتیجه ای که می توان از میان تمام این پرسش های بی جواب، تمام دعواهای زرگری، تمام سرکاربودن ها اقسام متعدده توجیهات گرفت همین سه کلمه است که به نمایندگی از تمامی کاربران ایرانی آن را تکرار می کنم "اینترنت کند است" حتی آن اینترنت که مزین به صفت تند است. آقایان اینترنت مثلا پرسرعت ما نیز با همان سرعت واقعی که روی کاغذ تحویل مصرف کننده می شود نیز نیست.
چرا از تجربیات گذشته نمی خواهیم درس بگیریم. مثال های می زنم و قبل از آن شما را به خدای بزرگ می سپارم.
زمانی که فکس آمد مخالفت شد که این چیست و مجوز باید گرفت ( و امروز فکس در همه جا هست) زمانی که تلفن همراه آمد مخالفت شد که این یعنی آن که همه بیسیم به دست بگیرند؟ نه باید مجوز گرفت ( و امروز موبایل دست کودکان نیز هست) زمانی که ویدئو آمد مخالفت شد که این ابزار اشاعه چیزهای بد است و باید مجوز گرفت ( و امروز ویدئو در هیچ خانه ای نیست چون آمد و بود و عمرش را داد به CD) زمانی که اینترنت پرسرعت آمد مخالفت شد که نخیر باید مجوز گرفت ( و امروز ....

علی شمیرانی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze