تعیین اولویت های پژوهشی حوزه سلامت در استان اردبیل: به عنوان یک تجربه

● زمینه و هدف:
ارتقای سلامت به عنوان یک اولویت اساسی در سیاست ها و برنامه های بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی قرار گرفته است. حفظ و ارتقای سلامت آحاد جامعه منوط به داشتن اطلاعات از ضرورت ها و اولویت های آینده است لذا تعیین اولویت های بهداشتی و تدوین سیاست ها و برنامه های بهداشت عمومی از جمله اقدامات مهم کشور ها و سازمان های ذیربط است. به نظر می رسد بازنگری اساسی در سیستم ارایه خدمات بهداشتی درمانی بر اساس معیارهای ارتقای سلامت به منظور افزایش تاثیرات برنامه های مداخله ای بهداشتی، ترویج کیفیت خدمات بهداشتی و بهبود فعالیت های بهداشت عمومی لازم و ضروری است.
● روش کار:
این پروژه از بهمن ماه سال ۱۳۸۰ آغاز گردید و در ابتدا با سازماندهی دقیق چارت تشکیلاتی آن تعریف گردید.این پروژه دو محور اصلی شامل تحلیل وضعیت موجود سلامت و اولویت بندی را دنبال نمود، که تحلیل وضعیت موجود از سه طریق بررسی مطالعات انجام یافته قبلی، پژوهش های کیفی و عملیات میدانی صورت گرفت و در آن با ۱۰۰۰ خانوار شهری و ۱۰۰۰ خانوار روستایی در خصوص ابعاد مختلف سلامت اعم از ویژگی های جمعیتی، تغذیه، عوامل خطر، رفتارهای درمانی و غیره مصاحبه به عمل آمد. از افراد بالای ۱۵ سال۲۰۰ خانوار نمونه خون جهت اندازه گیری پارامترهایی نظیر هموگلوبین، هماتوکریت، قند و لیپیدها اخذ گردید. قد، وزن و فشار خون تمام افراد بالای ۱۵ سال و قد، وزن و دور بازو برای کودکان کمتر از ۶ سال اندازه گیری شد. پس از جمع آوری اطلاعات و جمع بندی آنها بر اساس معیار علمی امتیازدهی شد و در نهایت فهرست اولویت های پژوهشی دانشگاه در حوزه سلامت تعیین گردید. در تمام مراحل از مشارکت مردم و سایر سازمان ها استفاده گردید.
● یافته ها:
نتایج حاصل از این مطالعه نشان دادکه در استان اردبیل اولویت های پژوهشی عبارتند از مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال، سوانح و حوادث و ... که در مجموع ۳۴ اولویت مهم در ابعاد مختلف سلامت تعیین گردید.
● نتیجه گیری:
با توجه به تجربه عظیم تعیین اولویت های پژوهشی از طریق نیازسنجی که برای اولین بار بدین شیوه و با مشارکـت وسیع مردم و سایـر سازمان ها صـورت گرفت و نیازهای واقعی سلامت مردم مشخص گردید. به نظر می رسد که این کار باید هر چند سال یکبار صورت گیرد و به سایر بخش ها تسری یابد، تا از اتلاف هزینه، زمان و نیروی انسانی جلوگیری شده و تحقیقات به سمت نیازهای واقعی و انجام مداخلات لازم جهت ارتقای سلامت مردم باشد.

علی مجیدپور
نیره امینی ثانی
حسن عدالتخواه
سید هاشم سزاوار
مسعود عبانی
علی نعمتی
ناطق عباس قلی زاده
مهرداد میرزارحیمی
شهنام عرشی
داریوش سوادی اسکویی
همایون صادقی
سیدمرتضی شمشیرگران
شهرام حبیب زاده
پرویز مولوی
ایرج پورفرزان
سعداله محمدی
عباس یزدان بد
فرهاد صالح زاده
گیتی رحیمـی
خلیل رستمی
اکبر پیرزاده
فیروز امانی
سعید صادقیه اهری
محرم یوسفی سادات
حکمت محمدی
رئوف عیسی زاده
رضا حامدی
شفیع شفیعی
رقیه درخشنده
شهروز ادیانی
علیرضا آقاجانی
مینایه خدامرادزاده
مسعود بابایی
منصور حاج جباری
سعید بشرخواه
بابک نیرومند
فرشته عبداله زاده
علی حقی مقدم
منصور باقری

منبع : پایگاه اطلاعات علمی