پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


« امر به معروف » و « نهی از منکر » دم و بازدم جامعه


« امر به معروف » و « نهی از منکر » دم و بازدم جامعه
یکی از مشکلاتی که امروزه جامعه ما با آن دست به گریبان است و هر دلسوزی را به فکر چاره وامی دارد معضل بدحجابی است که با کمال تاسف روزانه در حال گسترش است به گونه ای که وضعیتی که تا چندی پیش احساسات بسیاری را جریحه دار می کرد امروزه به خاطر پدیدار شدن نمونه های بدتر آن شاید امری عادی جلوه کند. از سوی دیگر نیاز به کار فرهنگی و در راس آن امر به معروف و نهی از منکر ضرورتی است که توسط هر شخصی احساس می شود.
اگر برای شروع به آیه شریفه ای که در این رابطه است نگاهی داشته باشیم می بینیم این آیه قبل از ورود به امر به معروف مطلبی را مطرح می کند که معمولا مورد غفلت واقع شده است ; و آن اینکه « ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر... » گروهی از شما باشد که به خیر دعوت کند. این مطلبی است ورای امر به معروف و نهی از منکر زیرا در ادامه این دو را با واو عطف که تفصیل را می رساند بیان کرده و می فرماید : « ... و یامرون بالمعروف وینهون عن المنکر... » .
روشن است که « دعوت » با « امر » تفاوت دارد زیرا در « امر » برتری و علو نهفته است اما « دعوت » از موضعی مساوی و با روشی ملایم تر صورت می گیرد. در صورتی که بخواهیم روشی منطقی برای اجرایی کردن این فریضه الهی به دست آوریم و ترتیبی که در آیه رعایت شده است را ملاک قرار دهیم این نتیجه به دست می آید که ابتدا باید با دعوت به نیکی جامعه را برای پذیرش امر به معروف آماده کرد آنگاه وارد گزینه دوم شد و پس از آن اگر افرادی با این دو روش اصلاح نشدند گزینه سوم را به کار بست . شاید یکی دیگر از عللی که باعث شده نهی از منکر مرتبه آخر را به خود اختصاص دهد این است که نفوس انسانها برای پذیرش خیر آمادگی بیشتری دارند تا نهی شدن از کاری که به انجام آن مایلند زیرا همواره حسی از غرور و تکبر مانع از پذیرش نهی دیگران می شود به همین خاطر است که کمتر افرادی را می بینم که در برابر انتقاد هرچند سازنده موضعی تدافعی به خود نگیرند.
بنابراین وظیفه دلسوزان و سازمانهای فرهنگی خرد و کلان را می توان حول این محور تعریف کرد. صاحبنظران اعم از روحانیت اساتید دانشگاه و... باید با پرورش محورهای امر به معروف و نهی از منکر (وهمچنین حجاب ) و برگزاری همایشها و سخنرانی ها تبیین سیره معصومین علیهم السلام در این رابطه و بررسی فوائد اجتماعی آن این مبحث را تبدیل به گفتمانی همگانی در جامعه کنند و از سنگینی آن بر گوشها بکاهند.
سازمانهای فرهنگی و در راس آنها صدا وسیما نیز وظیفه سنگینی به عهده دارد. این دانشگاه عمومی متاسفانه نه تنها به وظیفه خود در این راستا عمل نمی کند بلکه گاه و بیگاه مواضعی از خود نشان می دهد که جنبه منفی دارد. صرف اکتفا به انعکاس اخبار مربوط به طرح امنیت اجتماعی نیروی انتظامی و حتی همراهی کمرنگ و پررنگ با منتقدین این طرح را می توان از این جمله دانست .
مواضعی که در قالب گفتگوها یا طنز خود را نشان داد. صدا وسیما به جای مغتنم شمردن اقدام نیروی انتظامی و پر کردن خلاهای آن با برنامه های فرهنگی با نگاهی خوشبینانه باید گفت : « سکوت اختیار کرده است . گرچه ممکن است بخشهایی از صدا وسیما این نیاز را احساس کرده و اقداماتی را انجام داده باشند اما پخش موازی برنامه هایی که بار منفی به همراه دارند مطمئنا اثر آنها را خنثی خواهد کرد. سریالهایی که پوشش نامناسب و تجمل ـ ضلع دیگر تهاجم فرهنگی ـ را در چشم و روان بیننده می نشاند.
جا دارد رسانه ملی همانند کار شایسته ای که در زمینه انرژی هسته ای انجام داد و همتی که در برجسته کردن شعار نوآوری و شکوفایی به کار بسته است در این راستا نیز برنامه ای مدون و کارشناسی شده و همه جانبه ای را به اجرا درآورد چه اینکه اهمیت وضعیت فرهنگی جوانان نه تنها از وضعیت علمی آنها کمتر نیست بلکه همچون ریلی مسیر حرکت قطار علم و پیشرفت کشور را هموار خواهد کرد.
آموزش وپرورش هم جایی است که بسیاری از برنامه ها را با کمترین هزینه می توان نهادینه کرد. اگر همه معلمین خانم در همان سطح علمی خود پیرامون حجاب با دانش آموزان سخن بگویند و با رفتاری محبت آمیز جایگاه این پوشش مقدس را برای آنها تبیین کنند می توان خوشبین بود که قسمت قابل توجهی از « یدعون الی الخیر » جامه عمل پوشیده است .
در سطح بالاتر یعنی خود امر به معروف و نهی از منکر نبود شجاعت از افرادی که نگاهی مثبت دارند و نبود پذیرش از سوی افرادی که عمل منفی دارند دو مساله ای است که اجرای امر به معروف را در سطح جامعه با مشکل روبرو کرده آن را به حالت رکود درآورده است . ندانستن راهکار صحیح امر به معروف را هم می توان به آن اضافه کرد. مدیر معاون یا مربی پرورش مدارس می توانند با انتخاب آموزش و تمرین افرادی که توانایی این کار را دارند جهت تاثیرگذاری بر دانش آموزان هم سطح خود هم آنها را برای ورود به جامعه آماده کرده روشهای صحیح را بدانها بیاموزند و هم افرادی با پیش زمینه منفی را آماده پذیرفتن نصیحت از هم سطح خود نمایند.
در پایان چیزی که باید بدان اشاره کنیم و از اهمیت قابل توجهی نیز برخوردار است این است که اداره ارشاد هنرمندان شهرداری ها و... باید با پدید آوردن آثار بصری زیبا و با شعارهایی زیبا در قالب بنر پوستر تیزرهای تبلیغاتی و... سطح شهرها را پوشش تبلیغاتی دهند. تا آنگاه امیدوار بود با بسیج همگانی در انجام دو وظیفه اول کمتر کار به مرحله سوم کشیده شود.
منبع : روزنامه جمهوری اسلامی


همچنین مشاهده کنید