با امام سجاد (ع) در رمضان

امام سجاد (ع) ماه مبارک رمضان را عید اولیاء الله می‏داند و یکی از بهترین بخشش‏های خدای سبحان را ماه رمضان و روزه این ماه معرفی می‏کند . در فرازهایی از دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه چنین می‏فرماید:
«اللهم و انت جعلت من صفایا تلک الوظایف و خصائص تلک الفروض شهر رمضان الذی اختصصته من سایر الشهور . . .»
خدایا نعمت های فراوانی به ما دادی یکی از برجسته‏ترین نعمتها ماه رمضان و یکی از بهترین فضیلت‏ها روزه این ماه است که نصیب ما کردی و هیچ زمانی به عظمت زمان ماه رمضان نیست . گذشته از آن که شب قدر را در آن قراردادی، این ماه ظرف نزول قرآن شد که چنین فیضی در این ماه نازل شد . و این نعمت را مخصوص مسلمانان نمودی و سایر ملل از نعمت روزه گرفتن محرومند، ما به امر تو روزش را روزه گرفتیم و شبش را به کمک تو به قیام و عبادت مشغول بودیم .
پس از جملاتی فرمود: «واربحنا افضل ارباح العالمین‏» ما ربح و سودی که در این ماه بردیم هیچ تاجری در هیچ گوشه دنیا نبرده است . «ثم قد فارقنا عند تمام وقته و انقطاع مدته و وفاء عدده‏» ، این ماه بعد از آن که پایانش فرارسید، از ما مفارقت و هجرت کرد و ما را تنها گذاشت «فنحن مودعوه وداع من عز فراقه علینا» ، پس ما هم با ماه خدا وداع می‏کنیم وداع با دوست عزیزی که مفارقتش برای ما توانفرساست، «و غمنا و اوحشنا انصرافه عنا» ما کسی را وداع می‏کنیم که رفتنش برای ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین می‏کند و به وحشت و ترس می‏اندازد . «ولزمنا له الذمام المحفوظ و الحرمة المرعیة والحق المقضی‏» باید حقی که او بر عهده ما دارد، رعایت کنیم و حرمتی که در پیش ما دارد ارج نهیم و به تعهدی که بین ما و اوست وفا کنیم .
«فنحن قائلون: السلام علیک یا شهر الله الاکبر و یا عید اولیائه‏» آنگاه که این دوست از ما جدا شد می‏گوییم: سلام بر تو ای بزرگترین ماه که به خدا انتساب داری و سلام بر تو ای عید اولیای الهی .
«السلام علیک یا اکرم مصحوب من الاوقات و یا خیر شهر فی الایام والساعات‏» سلام بر تو ای گرامی‏ترین وقتهایی که با ما بودی و ای بهترین ماه در روزها و ساعتها .
«السلام علیک من شهر قربت فیه الآمال و نشرت فیه الاعمال‏» سلام ما بر تو ای ماهی که آرزوها در این ماه نزدیک شد [ما فهمیدیم که چه بخواهیم] و اعمال در آن پراکنده .
«السلام علیک من قرین جل قدره موجودا و افجع فقده مفقودا» سلام بر تو ای نزدیکی که وقتی بودی گرامی بودی و حال که در آستانه رفتن هستی، رفتنت فاجعه است . «و مرجو آلم فراقه‏» سلام بر تو ای تکیه‏گاه امید، که در هنگام مفارقت، ما را متالم و رنجور کردی .
«السلام علیک من الیف آنس مقبلا فسر و اوحش منقضیا فمض‏» سلام بر تو ای دوست‏با الفت که وقتی آمدی ما را مسرور و وقتی رفتی ما را گداختی .
«السلام علیک من مجاور رقت فیه القلوب و قلت فیه الذنوب‏» سلام بر تو ای همسایه عزیز، تو همسایه‏ای بودی که در این مدت در اثر همجواری با تو دلها رفیق و گناهان کم شد .
«السلام علیک من ناصر اعان علی الشیطان و صاحب سهل سبل الاحسان‏» سلامی بر تو ای رفیقی که کمک کردی تا ما بر شیطان مسلط شدیم .
«السلام علیک ما اکثر عتقاء الله فیک‏» سلام بر تو ای ماه، چه بسیار بنده‏هایی را که خدا در زمان تو آزاد کرده است . (خداوند آنان را که گرفتار آتش و رذایل اخلاقی بودند، از این بندها آزاد کرده و چه نعمتی بهتر از آزادی است که انسان برده هوی نباشد و زمامش را به دست هوس نسپارد) .
«و ما اسعد من رعی حرمتک بک‏» چقدر سعادتمند شد کسی که احترام تو را حفظ کرد و مواظب بود تا در این ماه حرف بد نزند و خیال گناه نکند .
«السلام علیک ما کان امحاک للذنوب و استرک لانواع العیوب‏» سلام بر تو ای حقیقت ماه مبارک رمضان که محو کننده گناه هستی و عیب را می‏پوشانی .
«السلام علیک ما کان اطولک علی المجرمین‏» سلام بر تو ای ماه مبارک رمضان که برای افراد تبهکار بسیار طولانی هستی، «واهیبک فی صدور المؤمنین‏» و چه با هیبت و جلال بودی در دل‏های اهل ایمان . «السلام علیک من شهر لاتنافسه الایام‏» درود بر تو ای ماهی که هیچ ماهی توان مسابقه و رقابت‏با تو را ندارد . [و همه یازده ماه به دنبال تو هستند ].
«السلام علیک من شهر هو من کل امر سلام‏» درود بر تو ماهی که از هر چیز (پیش آمدهای بدو شیطان) سلامت و بی‏گزند است .
«السلام علیک غیر کریه المصاحبة و لاذمیم الملابسة‏» سلام بر تو، در این مدتی که مهمان ما بودی یا مادر خدمت تو بودیم، هیچ بدی ندیدیم و لذت بردیم .
«السلام علیک کما وفدت علینا بالبرکات، و غسلت عنا دنس الخطیئات‏» سلام بر تو که همراه خود برکت آوردی، ما را شستشو دادی و رفتی [و اگر بعدها آلوده شویم به دست‏خود شده‏ایم]
«السلام علیک غیر مودع برما و لا متروک صیامه ساما» درود بر توت که پس از یک ماه میهمانی در هنگام تودیع ما احساس خستگی نکردیم و رنجی احساس ننمودیم .
«السلام علیک من مطلوب قبل وقته و محزون علیه قبل فوته‏» سلام بر تو که قبل از آمدن انتظارت را داشتیم و هم اکنون با رفتنت ما را غمگین کرده‏ای .
«السلام علیک کم من سوء صرف بک عنا و کم من خیر افیض بک علینا» سلام بر تو که به برکت تو خدا بسیاری از بلاها را از ما برداشت و بسیاری از برکات را به ما عطا کرد . [در حقیقت ما مهمان تو بودیم نه تو مهمان ما]
«السلام علیک و علی لیلة القدر التی هی خیر من الف شهر» سلام بر تو ای ماه، سلام بر لیلة القدر آن شبی که از هزار ماه بالاتر است .
«السلام علیک ما کان احرصنا بالامس علیک و اشد شوقنا غدا الیک‏» سلام بر تو ای ماهی که دیروز حریص بودیم که بیایی و فردا هم مشتاقیم که تو را زیارت کنیم .
«السلام علیک و علی فضلک الذی حرمناه، و علی ماض من برکاتک سلبناه‏» درود بر تو و فضیلت تو، درود بر تو و برکات تو که امروز از آن محروم شدیم .
پس حضرت در ادامه دعا عرض می‏کند: خدایا تو آن توفیق را دادی که ما اهل این ماه باشیم در حالی که عده‏ای از فضیلت این ماه به خاطر شقاوتشان محرومند، پروردگارا تو مولای مایی در آنچه ما را به شناخت آن برگزیده‏ای و ما را راهنمایی کردی که از آن پیروی کنیم و در پرتو توفیق تو به روزه و نماز آن با اعتراف به تقصیر نایل آمدیم و اندکی از وظایف بسیار را ادا کردیم .
پروردگارا در حالی تو را ستایش می‏کنیم که به بد رفتاری خود اقرار و به ضایع نمودن نعمت احکام تو و عمر خویش اعتراف داریم و برای توست از ناحیه دلهای ما پیمان پشیمانی و از ناحیه زبان پوزش طلبی صادقانه، پس اجر مصیبت در اعتراف به تقصیر را به ما عنایت و عوض خیری به ما لطف فرما . و پذیرش پوزش را برای ما مقرر فرما و ما را در تقصیر از ادای حق خود سرزنش مکن و عمر ما را تا ماه مبارک آینده طولانی بفرما و هنگامی که ما را به سال آینده رساندی کمک کن تا آنچه در خور توست عبادت کرده و آنچه سزاوار توست طاعت کنیم و توفیق انجام کار نیک را به طور مستمر بهره ما فرما تا آنچه شایسته مقام توست در تمام ماه مبارک رمضان که در مدت عمر ما پیش می‏آید جبران شود .
پروردگارا هجران ماه مبارک را که مصیبت ماست‏برای ما در روز عید فطر بابرکت جبران فرما و ثواب همه کسانی که تا روز قیامت در این ماه روزه، روزه می‏گیرند یا عبادت می‏کنند برای ما نیز مقرر فرما .
× خداوندا ! پاداش همه روزه داران را به همه ما ارزانی دار و توفیق بهره مندی از این فیوضات را در طول سال عنایت فرما و ما را از پیروان واقعی آن امام همام قرار ده .
آمین یا رب العالمین

رضا ساعی شاهی