رقابت جهانی برای برچسب «خودرو یعنی این»

روند طراحی و ساخت خودرو کم آلاینده در حالی به یکی از مهمترین دغدغه های بسیاری از کشورهای جهان در چند سال گذشته تبدیل شده است که افزایش رو به رشد بیماریهای قلبی و عروقی ناشی از آلاینده های خودروها، ضرورت این روند را دو چندان کرده است.
بنابر نتایج تازه ترین تحقیقات، فشار آلاینده های خیابانها در چند سال گذشته میزان ابتلا به آلرژی و آسم را بشدت افزایش داده است، ضمن آنکه قرار گرفتن در معرض سروصدای ناشی از خودروها نیز تهدیدی جدی برای سلامتی انسان به شمار می رود.
طبق تحقیقات انجام شده قرار گرفتن بیش از حد مجاز در معرض سروصدای ناشی از خودروها به بروز بیماریهای خونی منجر شده و میزان سکته مغزی و قلبی را در افراد افزایش می دهد، این در حالی است که آثار زیان آور آلاینده های ناشی از خودروها بر سلامت شهرنشینان به سرعت و سهولت قابل تشخیص نیست، زیرا علاوه بر هزینه های بالا، این کار با دشواریهای بسیاری همراه است.
«یواشیم هاینریش» از مؤسسه اپیدمی لوژی مونیخ معتقد است، فشار آلاینده های خیابانی خطر آلرژی در کودکان را در حد بالایی افزایش می دهد، ضمن آنکه آلودگی صوتی ناشی از خودروها نه تنها آزار دهنده بوده که خطری جدی برای سلامتی انسان شمرده می شود.
آلودگی صوتی ناشی از تردد خودروها بنابر طرحهای بی شمار اخیر به افزایش بیماریهای گردش خون منجر می گردد. بنابر آخرین نتایج ارائه شده از سوی سازمان سلامت جهانی(WHO) دلیل اصلی ۳ درصد از همه موارد مرگ و میر ناشی از سکته های قلبی و مغزی اروپا، سرو صدای ناشی از خودروهاست، به طوری که در سال ۲۰۰۶ طبق آمار ۲۷۰۰۰ از ۵۰۰ مورد سکته قلبی و مغزی ناشی از سرو صدای خودروها بوده است.
اما شاید دومین و مهمترین عامل تهدید سلامتی بشر در چند سال گذشته آلاینده های ناشی از دود اگزوز خودروها باشد. ذرات این آلاینده ها به طور عمیقی در ریه نفوذ کرده و به سرعت وارد خون می شوند. با آزمایش روی جانوران، دانشمندان دریافتند این ذرات نقش مهمی در بروز بیماریهای تنفسی نظیر آسم داشته، ضمن آنکه به ایجاد اختلال در ضربان قلب و بروز سکته قلبی منجر می شود.
این دانشمندان در طرحهای اپیدمی لوژی اخیر در پی یافتن ارتباط میان فشار آلاینده ها با دیگر بیماریهای خاص هستند. برای مثال طرح شناسایی آلرژی بخشی از یک نظارت طولانی مدت بر ۳ هزار کودک مونیخی در مدت ۶ سال است که طی آن دانشمندان به ارتباط مستقیم میان آلاینده های خیابانی ناشی از خودروها با بیماریهای آسم، آلرژی و عارضه های شدید پوستی پی برده اند.
هشدارهای مکرر کارشناسان محیط زیست در خصوص افزایش آلودگی هوای زمین به دلیل ازدیاد آلاینده های ناشی از خودروها، کشورهای بسیاری را به یافتن راهکارها و اقدامهای مؤثر در این زمینه وا داشته است.
یکی از این اقدامها تلاشهای گسترده برای تولید خودروهای کم آلاینده در جهان است که در این میان شرکتهای خودروسازی دو کشور آلمان و ژاپن در چند سال اخیر پیشتاز حرکتی نوین در این عرصه بوده اند.
از سال ۱۹۸۹ تاکنون کارشناسان خودرو سازی کشور آلمان هر ساله بیش از ۳۰۰ مدل روز از خودروهای سواری سراسر جهان را زیر ذره بین قرار داده و با مطرح کردن این پرسش که کدام خودرو سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد اقدام به انتشار فهرستی مشتمل بر ۱۰ خودرو برتر زیست محیطی جهان می کنند.
بنابر اظهارات کارشناسان مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان، برای قرار گرفتن در فهرست خودروهای زیست محیطی، رعایت استانداردهای لازم در چند زمینه ضروری است: نخست در میزان مصرف سوخت(در مقایسه با حجم دی اکسید کربنی که در هر کیلومتر آزاد می شود)، دوم در میزان آلودگی صوتی و در نهایت در حجم و نوع مواد مضری که از راه اگزوز خودرو در هوا منتشر می شود.
به گفته سخنگوی مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان هدف از ارائه فهرست خودروهای زیست محیطی از سوی این مرکز به عنوان یک اتحادیه محیط زیست عبارت است از: ۱) اطلاع رسانی به همه کسانی که در هنگام خرید خودرو آن را مد نظر قرار می دهند. ۲) بالا بردن سطح آگاهی زیست محیطی در تولید کنندگان خودرو مبنی بر اینکه هدف از تولید خودروهای سازگار با محیط زیست چیست و زمینه های ایجاد میدان رقابت در آن کدام است.
در حقیقت مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان با ارائه این فهرست، طراحان و تولید کنندگان وسایل نقلیه را به یافتن راهکارهای هوشمندانه در این راستا ترغیب می کنند.
۳) با ارائه فهرست خودروهای زیست محیطی زمینه گفتگو و تصمیم گیری در سیاست نیز فراهم شده و بدین ترتیب اصول قانونی مؤثرتری به منظور اعمال محدودیتهای بیشتر و نیز ایجاد انگیزه در شهروندان به دادن مالیات برای تولید خودروهای سازگار با محیط زیست وضع می گردد.
● باز هم رتبه اول برای چشم بادامیها
به اعتراف مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان تولید کنندگان ژاپنی در چند سال گذشته در صدر بزرگترین سازندگان خودروهای سازگار با محیط زیست جهان هستند. تولید کنندگان آلمانی نیز بنا بر گزارش این مرکز به پیشرفتهای چشمگیری در این زمینه دست یافته اند. در تازه ترین فهرست خودروهای زیست محیطی آلمان از مجموع بیش از ۳۵۰ مدل آزمایش شده از تمامی رده ها اعم از خودروهای شخصی ،سواری، خانوادگی و مسابقه، ۱۰ خودرو در این فهرست جای گرفته اند که از این تعداد ۶ محصول تنها به کشور ژاپن تعلق دارد.
تویوتای ژاپن از نظر میزان مصرف سوخت، انتشار مواد آلاینده در هوا و نیز آلودگی صوتی از مدل هیوندای پیشی گرفته است. هر دوی این خودروها دارای یک موتور اضافی برقی هستند. این در حالی است که در رده خودروهای کم حجم زیست محیطی، مدلهای آلمانی شامل آودی، فولکس و دایملر بر نمونه های ژاپنی برتری دارند.
در میان خودروهای کم حجم آلمانی هم بسته به نوع موتور، خودروهایی وجود دارد که میزان انتشار دی اکسید کربن آنها در هوا در سطح بالایی است.
جالب این است که بهترین خودرو زیست محیطی شناخته شده از سوی مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان تویوتای ژاپن است که در حدود ۱۰۴ گرم در هر کیلومتر دی اکسید کربن آزاد می کند. از میان ۳۵۰ خودرو آزمایش شده در این مرکز ۸۰ خودرو موفق به اخذ معرف زیست محیطی با این مضمون شدند: «خودرو یعنی این»!
در میان فهرست خودروهای زیست محیطی امسال ۳ خودرو نیز از تولید کنندگان کشور فرانسه به چشم می خورد. بهترین خودرو کشور آلمان در این فهرست «اسمارت فورت وو» ۲ نفره از رده خودروهای دایملر است که موتور آن تا زمان توقف راننده به طور اتوماتیک تنظیم می شود. در رده خودروهای خانوادگی نیز خودرو ۷ نفره اوپل زافیرا و فولکس آلمان با سوخت گاز طبیعی در ردیف بهترین خودروهای زیست محیطی این کشور قرار گرفتند.
چنانکه گفتیم با وجود تلاشهای بسیار تولید کنندگان آلمانی، ژاپنی ها همچنان بزرگترین تولید کننده خودروهای زیست محیطی جهان شمرده می شوند. بنابر نتایج اعلام شده در فهرست جدید خودروهای زیست محیطی سال ۹- ۲۰۰۸ تویوتا و هوندای ژاپن به ترتیب در جایگاه اول و دوم جای گرفتند. جایگاه سوم را نیز ۴ خودرو کوچک این کشور به طور مشترک از آن خود کردند: سیتروئن C۱، دایل ماتسو، پوگوک و تویوتا آگو. اسمارت فورت وو آلمان(با سوخت بنزین از رده دایملر) جایگاهی بهتر از هشتم پیدا نکرد.
آمار جدید بیش از همه مایه خجالت مجتمع اقتصادی اشتوتگارت آلمان است زیرا تا پیش از این مدل اسمارت دیزلی این مجتمع در جایگاه سوم قرار داشت، اما مهندسان دایملر با وجود اطلاع رسانی های گسترده موفق نشدند سامانه فیلتری متناسبی را تا زمان مقرر روی این خودرو آزمایش کنند.
سخنگوی مرکز راهنمایی و رانندگی آلمان این وضعیت را «حماقت محض» می خواند و می افزاید: هر چند مدل کنونی به لحاظ پایین بودن میزان انتشار دی اکسید کربن در هوا جایگاه نخست را داراست، اما به دلیل نارسایی سامانه فیلتری آن، ذرات آلاینده بسیار خطرناکی را وارد هوا می کند.
در میان مدلهای آزمایش شده آلمانی برخی از نمونه ها نیز امتحان خود را به خوبی پس داده اند. برای مثال می توان به آودی A۳، فورد فولکس یا گلف از رده خودروهای کم حجم و «اوپل زافیرا» با سوخت گاز از رده خودروهای خانوادگی ۷ نفره اشاره کرد. کارشناسان معتقدند با وجود افزایش تمایل عمومی به استفاده از خودروهای سازگار با محیط زیست این خودروها هنوز در ردیف مدلهای پرفروش آلمان قرار نگرفته اند.
● خودروهای رنگی
کشور آلمان در سالهای اخیر راهکارهای متعددی را برای کاهش آلاینده های ناشی از خودروها مورد بررسی و آزمایش قرار داده است. بنابر تحقیقات انجام شده در ۱۴ شهر بزرگ آلمان شدت آلاینده های هوا به افزایش بیماریهای قلبی و عروقی در چند سال گذشته منجر شده است. بر این اساس بسیاری از شهرهای آلمان در اقدامی همگانی تصمیم گرفتند مانع از ورود خودروهای آلاینده به درون شهرها شوند، بویژه خودروهای فرسوده دیزلی بدون فیلتر که بیشترین آلودگی را تولید می کنند، اما مشکل اصلی شهرها این بود که آنها چگونه باید از دیزلی بودن یک خودرو و یا مجهز بودن آن به فیلتر آگاه شوند، بخصوص که نمی توان همه خودروها را متوقف کرده و مورد بازرسی قرار داد.
از این رو سیاستمداران این کشور در اقدامی ابتکاری به فکر استفاده از برچسبهای رنگی افتادند، بدین معنی که خودروها بر اساس میزان آلایندگی شان دارای برچسب می شوند. این برچسب به مثابه بلیت ورودی به درون شهر است. بدین ترتیب خودروهای با آلایندگی کم برچسب سبز، خودروهای با آلایندگی متوسط برچسب زرد، خودروهای با آلایندگی زیاد برچسب نارنجی و خودروهای با آلایندگی خیلی زیاد برچسب آبی دریافت می کنند خودروهای دیزلی بدون فیلتر هم هیچ برچسبی دریافت نکرده و دیگر اجازه تردد در درون شهر را نخواهند داشت.

زهرا صابری

منبع : روزنامه قدس