به بهانه سالروز تولد خسرو آواز ایران ـ محمد رضا شجریان

بر آستان جانان گر سر توان نهادن
گلبانگ سر بلندی بر آسمان توان زد
کودک بودیم و تازه میدانستیم که آهنگ چیست . نوارهایی داشتیم که با شنیدن آنها شاد میشدیم. نوارهای کودکانه گوش میدادیم و از آنها لذت میبردیم . اما آنهایی که بزرگتر بودند در خانواده ما چیز دیگری گوش میدادند آهنگهایی که از دل برآمده و بر دل می نشستند . ما که چیزی از آنها نمی فهمیدیم از شنیدن این موسیقی ها شوق و شعفی وجودمان را فرا میگرفت و آنقدر آراممان میکرد که انگار سالیان سال است با این موسیقی عجین هستیم .
بزرگتر که شدیم و خواندن و نوشتن فراگرفتیم و قدرت درکمان که بالاتر رفت فهمیدیم آنکه میخواند و با صدای خود آراممان میکند کیست ؟ سیاوش ( محمدرضا ) شجریان استاد آواز ایران زمین که به حق ؛ موسیقی ایرانی را جانی تازه بخشید و آن را احیا ء نمود .
هرچه سن مان بالاتر میرفت تازه متوجه میشدیم که او چه میخواند . و حال که شیفته و وابسته او شده ایم باز هم شنیدن نواها و صداهای او برایمان تازگی دارد . گویا کسی نیست که همانند او بتواند درد عشق را بازگو کند . درد دوری و هجران و شوق دیدار و رسیدن به دوست . . .
نمیدانم کدام اثرش را نام ببرم و کدامیک را به عنوان زیباترین اثر انتخاب کنم که هریک زیبایی خاص خود را دارد و دلنشین است . یاد ایام یا دل مجنون ؛ سرو چمان یا گنبد مینا و شاهکار شب سکوت کویر ... مگر میشود در این بین نامی از آستان جانان نبرد که اگر اینگونه باشد نوا مرکب خوانی را چه و یا بوی بارانش را ؟ بسیار است افتخارات این بزرگ مرد موسیقی ایرانی .
ولی جای بسی تاسف است که مهجور مانده است نه تنها او . بلکه تمامی هنرمندان ما مهجور مانده اند . هنری که جای خالی اش در رسانه ملی بسیار پیداست . هنری که نه تنها ترویج نمی یابد بلکه مورد بی مهری نیز قرار میگیرد . نه تنها مورد بی مهری قرار میگیرد بلکه تمسخر نیز میشود .
هنری که بجای اینکه روز به روز در بین جوانان رواج یابد با ورود موسیقی های موهن و بی پایه و اساس و بی معنی غربی جای خود را واگذار نموده است و متاسفانه مسئولانمان نیز از این اتفاق بسیار خرسند هستند . از مسئولانی که موسیقی را وسیله ای برای آرام کردن حیوانات و دیوانگان بیان میکنند چه انتظاری بیش از این میتوان داشت ؟
هنری که در سرکوب آن خود ما نیز از مقصران هستیم ؛ انتقادهای نابجا ومغرضانه و طرفداری های بیجا خود میتواند عاملی باشد برای از بین بردن این هنر .در حالیکه خود نمیدانیم که چه کرده ایم.
اول مهرماه ۱۳۸۷ سالروز تولد این هنرمند بزرگ موسیقی ایرانی است . هنرمندی که سهمش از موسیقی بیش از اینهاست و بر ماست که آنچه در توانمان است برای وی و هنر وی و هنر ایران زمین بکوشیم تا بتوانیم ذره ای از دینمان را به این هنر متعالی و هنرمندانی چون شجریان و لطفی و پایور و مشکاتیان و ... ادا کنیم .
چه زیباست مروری داشته باشیم بر آثار و آلبومهای رسمی و منتشر شده استاد محمد رضا شجریان تا خود تنها با مطالعه این آثار واقف شویم بر تلاشهای این بزرگمرد موسیقی ایرانی تا شاید تلنگری باشد بر ما و آنانی که ندانسته بر هنرمندانی چون شجریان میتازند .
- آهنگ وفا (ماهور)
- آرام جان (افشاری)
- آستان جانان (بیات زند و بیات کرد)
- آسمان عشق (سه گاه)
- بهار دلکش
- بهاریه (ماهور و چهارگاه)
- بیاد پدر ۱ و ۲
- بیاد عارف (بیات ترک)
- بی تو بسر نمی شود (راست پنجگاه)
- بیداد (همایون)
- بوی باران (افشاری و پرسه خوانی)
- بت چین
- چهره به چهره (نوا)
- چشمه ی نوش (راست پنجگاه)
- در خیال (سه گاه – بیات زند)
- دستان (چهارگاه)
- دل مجنون (بیات زند و افشاری)
- دلشدگان (شوشتری – بیات ترک)
- دیلمان
- دود عود
- انتظار دل (سه گاه - افشاری)
- عشق داند (ابوعطا)
- فریاد (نوا)
- گلبانگ ۱ و ۲
- گلهای رنگارنگ
- گنبد مینا (دشتی ـ ماهور و چهارگاه)
- همنوا با بم (نوا و راست پنجگاه)
- همایونمثنوی (همایون)
- جان جان (سه گاه)
- جان عشاق (بیات اصفهان - شور)
- جام تهی (ماهور)
- خلوت گزیده (شور)
- خزان
- معمای هستی (شور)
- نوا (مرکب خوانی)
- پیام نسیم (ابوعطا و دشتی)
- پیوند مهر (شور و ابوعطا)
- راست پنجگاه (راست پنجگاه)
- راز دل (دشتی)
- رباعیات خیام
- رسوای دل (سه گاه)
- سرو چمان (ماهور)
- سپیده (ماهور)
- سرّ عشق (ماهور)
- شب ، سکوت ، کویر
- شب وصل (ماهور)
- شاخه گل
- طلوع محمد
- یاد ایام (شور)
- زمستان است (داد و بیداد)

محمد جواد صحافی