سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا


مخاطرات افزایش تعداد شهرهای بزرگ


مخاطرات افزایش تعداد شهرهای بزرگ
سال ۲۰۰۷ میلادی، یک دوره زمانی مهم در تاریخ بشریت خواهد بود؛ چرا که پدیده مهم و با اهمیتی همتراز با پیدایش عصر کشاورزی و انقلاب صنعتی در حال شکل‌گیری می‌باشد. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، هم اینک برای اولین بار در تاریخ بشریت، اکثریت مردم دنیا در مناطق شهری و به ویژه ابر شهرها و مناطق حاشیه‌ای شهرهایی بسیار بزرگ با جمعیتی بیش از ۱۰ میلیون نفر و یا بیشتر، زندگی می‌کنند. بدین ترتیب، ما به انسان‌هایی کاملاً شهرنشین تبدیل شده‌ایم. در دویست سال پیش، میانگین افرادی که ممکن بود در کل دوره زندگی یک فرد با وی روبه‌رو گردند، دویست و یا سیصد نفر بود. اما امروزه، یک ساکن شهر نیویورک، در یک سفر روزانه ۱۰ دقیقه‌ای بین منزل و محل خویش، با حدود ۲۲۰۰۰۰ نفر دیگر، روبه‌رو می‌شود. در سراسر تاریخ بشریت و تا قرن نوزدهم میلادی، تنها یک شهر (رم قدیم)، جمعیتی بیش از یک میلیون نفر داشته است.
شهر لندن نیز اولین شهر دنیای مدرن بود که جمعیت آن در سال ۱۸۲۰ میلادی، از مرز یک میلیون نفر گذشت. امروزه، در مجموع ۴۱۴ شهر با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر وجود دارد که البته این رقم همچنان رو به افزایش است.از زمانی که انسان‌ها به نور خورشید، باد، رودخانه‌ها، حیوانات و نیروی انسانی در جهت تداوم حیات خویش اتکاء می‌نمودند، جمعیت مناطق سکونت بشر، بسیار محدود و انگشت‌شمار بود و علاوه بر آن، ضایعات بوجود آمده به سهولت دوباره وارد چرخه طبیعت می‌گردید. اما نکته کلیدی این است که در سایه استفاده از زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی، روند پیش دچار تحول شد.بعدها نیز و در سایه ساخت موتور بخار و موتورهای احتراق درون سوز تولید انرژی برق، سوخت‌های فسیلی این امکان را به بشریت دادند که تکنولوژی‌های جدیدی را ایجاد نماید که به افزایش تولید موادغذایی و ساخت کالاهای مصرفی و خدمات بیشتر منجر شد، اما این ازدیاد غیرمنتظره در بهره‌وری، به رشد جمعیت و پیدایش شیوه زندگی شهرنشینی در سراسر دنیا انجامید.
هیچکس کاملاً اطمینان ندارد که آیا از این تغییر وضعیت در شیوه زندگی انسان‌ها باید خوشحال بود، ناراحت شد و یا به هرحال، آن را پذیرفت، چرا که این شرایط نوین به قیمت نابودی اکوسیستم‌های طبیعی و محیط زیست به دست آمده است.مورخ فرهنگی «الیاس کانتی» به این مطلب اشاره نموده که هر یک از ما یک پادشاه در قلمرو یک واحد نظامی هستیم؛ چرا که در صورت هرگونه مسامحه و یا غفلت از وضعیت کره خاکی و شیوه زندگی کنونی خویش، حیات ما به مخاطره خواهد افتاد. جمعیت عظیمی که امروزه در کلان شهرهای دنیا زندگی می‌کنند، بخش زیادی از انرژی‌های کره زمین را جهت ایجاد زیر ساخت‌های زندگی و جریان زندگی روزمره خویش مصرف می‌نمایند.مثلاً برج سیرز (Sears) در شیکاگو به تنهایی، در طول یک شبانه روز، بیش از شهر ۱۵۲۰۰۰ نفری «راکفورد»، انرژی برق مصرف می‌نماید. حتی نکته جذاب‌تر این است که هم اینک، انسان‌ها ۴۰ درصد تولید بنیادین خالص کره زمین (منظور مقدار انرژی خورشیدی تبدیل شده به مواد ارگانیک گیاهی از طریق فتوسنتز می‌باشد.) را مصرف می‌نمایند. به علاوه، ما تنها ۵/۰ درصد بیوماس کره زمین را تولید می‌کنیم.
این امر بدین معناست که سایر گونه‌ها، امکان مصرف مقدار بسیار اندک از این مواد را خواهند داشت.در آن سوی سکه شهرنشینی ما و در فراسوی ساختمان‌های اداری یکصد طبقه، آسمان‌خراش‌ها و بناهای سر به فلک کشیده مملو از شیشه و سیمان و نورپردازی مصنوعی و سیم‌ها و کابل‌های برق، حقیقت دیگری وجود دارد. مطمئناً این امر تصادفی نیست که ما از یک سو از شهرنشینی خویش به شعف در می‌آییم و در عین حال به سوی فرو افتادن در اعماق یک آبشار، در حرکتیم: نابودی حیات‌وحش. همچنین رشد جمعیت، افزایش مصرف موادغذایی، آب آشامیدنی و مصالح ساختمانی، گسترش حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و وسعت یافتن مناطق شهری نیز به نابودی همین گونه‌های گیاهی و جانوری باقیمانده، کمک نموده است.دانشمندان به ما می‌گویند که در دوره زندگی کودکان کنونی ما، حیات‌وحش کره خاکی به صورت کامل منقرض خواهد گردید. به عنوان مثال، با عبور بزرگراه آمازون که در دل جنگل‌های بارانی منطقه آمازون ساخته گردیده، ما شاهد گسترش نابودی‌های مربوط به این مناطق خواهیم بود.
در سایر مناطق طبیعی دنیا هم از «بورنئو» تا «کنگو»، ما همه روزه شاهد افزایش ابعاد تخریبات محیط زیست هستیم، چرا که جمعیت رو‌ به رشد انسانی، در جهت دستیابی به فضای فیزیکی و منابع مورد نیاز موجبات تسریع این آسیب‌ها را فراهم نموده‌اند.ما همه روزه ۵۰ تا ۱۵۰ گونه گیاهی و جانوری را برای همیشه از بین می‌بریم که این رقم در طول یکسال به ۱۸۰۰۰ تا ۶۵۰۰۰ گونه می‌رسد. تا سال ۲۱۰۰ میلادی نیز، تخمین‌زده می‌شود که دو سوم گونه‌های باقیمانده در کره زمین، از بین رفته باشند. بی‌شک این واقعیت هراس‌آور، به ناپایدار شدن کره زمین منتهی خواهد شد. البته من چندان تمایل به دخالت مسأله احزاب سیاسی در این مسأله ندارم، اما در انتخابات آتی ایالات متحده، این روند هولناک می‌تواند فرصتی را برای بازاندیشی راهی که ما هم‌اکنون برای زندگی خود برگزیده‌ایم، بوجود آورد. مطمئناً ما با مسائل دلهره‌آور دیگری در مورد زندگی شهری، مواجه هستیم که شامل تنوع فرهنگی، روابط اجتماعی غنی و فعالیت‌های تجاری مرتبط می‌باشد. اما پرسش مهمی در این زمینه مطرح می‌گردد. چرا که ما نیازمند تعمق در مورد این مسأله هستیم که چگونه می‌توانیم جمعیت دنیای خویش را کاهش داده، محیط زندگی شهری پایداری بوجود آوریم، از انرژی‌ها و منابع خویش به صورتی کاراتر بهره بگیریم، آلودگی‌های کمتری بوجود آوریم و درنهایت شالوده زندگی جدیدی را بر پایه ارزش‌های انسانی بنیان نهیم.در عصر شهرنشینی، ما با نادیده‌انگاری بسیاری از حقایق، به بسیاری از بخش‌های دنیای طبیعت، آسیب‌های فراوانی وارد نمودیم. هرچند معتقد بودیم که قادر به جبران این خسارت‌ها خواهیم بود. اما ما نیازمند آن هستیم راهی بیابیم که خود را عضوی در مجموعه بزرگ جهان، قرار داده، گونه‌های مختلف آن را حفظ نموده و در نهایت از زمین خود برای زندگی آیندگان، پاسداری نماییم.
نویسنده: جرمی ریفکین
محسن داوری
منبع:
www.washingtonpost.com


همچنین مشاهده کنید