زیر بمب ها Sous les bombes

▪ کارگردان: فیلیپ آراکتینگی.
▪ فیلمنامه: فیلیپ آراکتینگی، میشل لویان.
▪ موسیقی: رنه اوبری، لازار بوغوسیان.
▪ مدیر فیلمبرداری: نزال عبدالخالق.
▪ تدوین: دینا شراره.
▪ بازیگران: ندا ابو فرهاد[زینا]، ژرژ خباز[تونی]، زینب بالحاص[زینب]، هادی مهدی[طارق]، منیفه سلامه[عمه تونی]، رابعه الشاب[مسئول هتل]، بشری عطااله[خبرنگار].
▪ ٩٨ دقیقه.
▪ محصول ٢٠٠٧ فرانسه، لبنان، انگلستان.
▪ نام دیگر: :تحت القصف/Under the Bombs.
▪ نامزد جایزه بزرگ داوران جشنواره سندنس، برنده جایزه EIUC از جشنواره ونیز، برنده جایزه از چهارمین جشنواره فیلم دوبی.
▪ ژانر: درام، عاشقانه، جنگی.
زینا که در دوبی کار می کند، بعد از بمباران لبنان بلافاصله به کشورش بازمی گردد تا خواهر و پسرش را که نزد وی گذاشته، بیابد. اما هیچ راننده ای حاضر به بردن وی به منطقه جنوب نیست، چون هنوز خطر کاملاً رفع نشده است.
تنها جوانی به نام تونی حاضر می شود در ازای ٣٠٠ دلار وی را به جنوب برساند. در طول راه تلاش های تونی برای نزدیک شدن به زن ثمر نمی دهد و تنها از میان حرف های او متوجه می شود که وی در آستانه جدایی از شوهرش بوده و به همین خاطر پسرشان را نزد خواهرش به لبنان فرستاده است. تونی که خود گذشته ای پر درد دارد مصمم می شود تا به زینا کمک کند و او را به پسرش برساند. آن دو به با رسیدن به محل زندگی خواهر زینا می فهمند که وی در بمباران کشته و پسر زینا توسط خبرنگاری فرانسوی از آنجا برده شده است.
گرفتن رد خبرنگار فرانسوی به یافته شدن پسر در صومعه ای دور منتهی می شود، ولی رسیدن به این صومعه کار ساده ای نیست. تونی این بار دست به دامن پسران عمه اش می شود، ولی آنها نیز حاضر به همراهی وی نیستند. تونی شبانه به همراه زینا آنها را ترک و به سوی صومعه به راه می افتد. در راه تنها دارایی خود یعنی اتومبیلش را از دست می دهد، ولی زمانی که به صومعه می رسند واقعه ای غیر منتظره انتظارشان را می کشد....
● چرا باید دید؟
فیلیپ آراکتینگی فیلمساز لبنانی/فرانسوی متولد ١٩٦٤ بیروت است. وی بیش از ٤٠ فیلم شخصی، گزارش گونه، مستند و کوتاه در چهار گوشه دنیا ساخته است. فیلمسازی خود آموخته و بشر دوست است و قبل از بازگشت به وطنش برای ساخت فیلم Bosta دوازده سالی را در فرانسه زندگی کرده است. Bosta اولین فیلم موزیکال پس از جنگ لبنان بود و موفقیتی عظیم در جهان عرب کسب کرد. Bosta /اتوبوس که در ٢٠ کشور به نمایش در آمد، نماینده سینمای لبنان در اسکار ٢٠٠٦ بود. وقتی در سال ٢٠٠٦ بار دیگر جنگ لبنان را به کام خود کشید، آراکتینگی بلافاصله عکس العمل نشان داد و شروع به ساختن دومین فیلم بلندش کرد. زیر بمب ها داستان همان روزهاست که چندان هم از آن دور نشده ایم.
در آگوست سال ٢٠٠٦ لبنان به مدت ٣٣ روز زیر بمباران سنگین هوایی اسرائیل بود. روز سی و چهارم آتش بس اعلام شد و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل وارد منطقه شدند. لبنان به خرابه تبدیل شده بود. ١١٨٩ نفر کشته و یک میلیون آواره فرجام این حادثه ضد انسانی بود.
زیر بمب ها که در تابستان همین سال فیلمبرداری شده، به جنگ میان حزب الله و اسرائیلی ها نمی پردازد، بلکه به نابودی زندگی انسان های بیگناه و گاه بی ارتباط با همین جنگ –از جمله مسیحی های لبنان- اشاره دارد که خود را قربانی نگون بختی بیش نمی یابند. فیلم چهره یک مستند داستانی را دارد و قالب یک فیلم جاده ای را برگزیده است.
تنها ٤ نفر از بازیگران اندک فیلم تجربه کارهای نمایشی را دارند و بقیه افراد غیر حرفه ای هستند و گاه نقش خودشان را بازی کرده اند. فیلم پر از تصاویر واقعی از بمباران و پس از آن است که برخی از آنها توسط گزارشگران خارجی و گاه آماتور گرفته شده است. دو شخصیت اصلی فیلم یکی راننده ای مسیحی و بانمک با غمی پنهان در چهره و دومی زنی شیعه و زیبا در آستانه طلاق است که هم فریب داده شدن توسط شوهر آزارش می دهد و هم تصمیمی که برای دور کردن فرزندشان از کانون بحران گرفته و در پایان فیلم در می یابد که به مرگش منتهی شده است.
فیلم مانند تمامی آثار گونه جاده ای از زوج ناجوری آغاز می کند که در پایان به تفاهم می رسند، اما متاسفانه این درک متقابل مانع از بروز جنگی تازه نخواهد شد. چون زینا نیز با وجود شیعه بودن این جنگ را جنگ خودش نمی داند. تنوع بافت جمعیتی این منطقه و اصولاً خاورمیانه که آتش تعصب های قومی، نژادی، دینی را زیر خود پنهان کرده، سهمی اساسی در بروز بحران ها و جنگ ها دارد. کارگردان می کوشد تا به بیننده خود بقبولاند که تنها راه چاره تفاهم و فهمیدن یکدیگر است. زن شیعه و مرد مسیحی می توانند با هم و برای زنده ماندن خویش بجنگند، پس چه لزومی دارد نبرد برای از میان بردن همدیگر!
زینا نیز مانند تونی حزب الله را نمی فهمد و حتی از راه رفتن پشت سر تابوت خواهری که جسدش بازیچه تشیع جنازه ای سیاسی توسط آنها شده، ابا می کند.
همین ژرف بینی فیلیپ آراکتینگی فیلم زیر بمب ها را دیدنی و ماندگار می کند. فیلمی که لحظات کمیک رقص تونی یا همخوابگی بی پرده او با متصدی هتل به شایستگی در دل آن جا گرفته اند و لحنی میان ملودرام و کمدی به فیلم بخشیده اند. آراکتینگی برای افزودن به جذابیت های سینمایی کار خویش تعلیقی منطقی به فیلم افزوده و زمانی که شما از صمیم قلب آرزو می کنید که مادر پریشان به کودکش برسد و این سفر پر مشقت فرجامی خوش داشته باشد تا فداکاری های تونی و زینا هدر نرود، شوک اصلی و بزرگ را وارد می کند.
پسر زینا در بمباران مرده و یکی دیگر از کودکان محله که زنده مانده، با وی اشتباه گرفته شده است. او از چگونگی مرگ پسر به زینا می گوید. حسی مبهم به ما می گوید که زینا او را به جای فرزند کشته شده قبول خواهد کرد. چیزی که امید را به ما ارزانی می کند. امید به فردا و ترمیم زخم های جنگ، اما آیا اینها نشانه این است که جنگی تازه در نخواهد گرفت. متاسفانه وجود و تاکید کارگردان در فیلم بر نقاشی های دیواری عظیم نصرالله و خمینی در کنار هم این امید را بسیار کمرنگ می کند!

امیر عزتی

منبع : موج نو