پرنده ای که می خواست به خورشید برسد...

«دو جوان مشهدی جنوب شهری بر سر یک کبوتر قیمتی اختلافهایی دارند، این اختلافها موجب شکل گرفتن داستان «طرقه» شده است.»
وقتی خبر رسید «امیر اطهر سهیلی» (که آوازه فیلمهای کوتاهش را شنیده بودیم و سالهاست عضو تحریریه ادب و هنر روزنامه قدس است) حالا در کنار رضا صابری و برزو ارجمند قرار گرفته و می خواهد یک تله فیلم بسازد تا از یکی از شبکه ها ی سراسری پخش شود. تصمیم گرفتیم سر صحنه فیلمبرداری این تله فیلم برویم و با عوامل این فیلم گفتگو کنیم.
تصویربرداری تله فیلم «طرقه» از چند روز قبل در مشهد شروع شده بود. بازار عباسقلی خان، کوی طلاب و خیابان طبرسی لوکیشن های این تله فیلم بودند، اما روزی که ما برای گفتگو رفتیم، همه در خیابان توحید در خانه رضا (برزو ارجمند) جمع شده بودند. لحظه ای که سرصحنه رسیدیم برزو ارجمند (رضا) روی پشت بام خانه اش نشسته بود و با امام رضا(ع) درد دل می کرد.
همه عوامل روی پشت بامند. رضا صابری که گوشه ای ایستاده تذکرات لازم را به بازیگران می دهد و امیراطهر سهیلی - که حالا آقای کارگردان شده- با برزو ارجمند صحبت می کند.
گوشه حیاط ایستاده بودم که مسعود سهیلی، دستیار دوم کارگردان، سراغم آمد و بروبچه های پروژه تلویزیونی «طرقه» را برایم معرفی کرد.
● سینما در این شهر حرفه ای نیست
رضا صابری را بیشتر در کسوت کارگردان تئاتر می شناسند؛ اما حالا سهیلی و پروژه اش، او را به سالهایی برگردانده اند که کار سینمایی هم می کرد. «طرقه» بهانه ای شد تا او طعم خوش حضورش را به سینما دوستان مشهدی هم بچشاند.همه عوامل پروژه «طرقه» احساس شعف می کنند که رضا صابری را در میان خودشان می بینند. او به این احساس این طور پاسخ می دهد: « برای من هم جای خوشحالی دارد که در میان عده ای جوان با انگیزه و خلاق کار می کنم. این نوع بودن، برای من هم تجربه خوبی است. عرصه هنر عرصه بده بستان و تجربه اندوزی است. در این عرصه مرز نسلها برداشته می شود و بده بستان فرهنگی حرف اول را می زند.»
صابری درخصوص حضورش در یک پروژه تلویزیونی می گوید: « من بازیگردان تله فیلم «طرقه» هستم. «طرقه» دومین پروژه ای است که بازیگردانی آن را برعهده گرفته ام. اگر چه تا به حال در ۸ پروژه سینمایی در کنار کارگردانهای حرفه ای حضور داشته ام، اما وقتی امیراطهر به من پیشنهاد بازیگردانی در پروژه اش را داد، خوشحال شدم چون او را می شناختم و دوست داشتم کمکش کنم تا برای ورود به سینمای حرفه ای آماده تر باشد و الآن خوشحالم که در کنار او و بقیه هستم.»
صابری درخصوص امکانات سینمایی شهر مشهد می گوید: «مشهد اگر چه شهری هنرمندپرور است اما متأسفانه زیرساختهای هنری و امکاناتش ضعیف است چون ساختار و سازمان سینما در این شهر حرفه ای نیست و اگر چه تا به حال فیلمهای زیادی در این شهر ساخته شده اما متأسفانه هر فیلمی ساخته شده، سینمای این شهر را عقب تر برده است. همه اینها به این دلیل است که در این شهر امکانات بالقوه فیلمسازی وجود دارد اما تفکر سینماگرانه که این امکانات را در راه صحیح قرار دهد، وجود ندارد.»
صابری ادامه می دهد: « با همه اینها، من به پروژه «طرقه» امیدوارم. امیدوارم این فیلم آن قدر خوب باشد که بتواند مسیر فیلمسازی این شهر را هموار کند و ما را به سوی سینمایی هویت دار و با انگیزه پیش ببرد.»
● مسؤولان استقبال نکردند
برزو ارجمند در تله فیلم «طرقه» نقش «رضا» را برعهده دارد. او اصلاً دوست ندارد در مورد نقشش برای ما حرف بزند و با این شرط مصاحبه می کند که از او نخواهیم در خصوص نقش «رضا» صحبت کند. موضوع بحث را به عهده خودش می گذارم. می گوید: « گروهی که با آن مشغول کار هستم، گروه جوانی است. در یک گروه جوان مشکلاتی پیش می آید که قابل پیش بینی است. آدمهایی که در این پروژه همکاری می کنند، شاید برای اولین بار در یک تله فیلم ۹۰ دقیقه ای حاضر می شوند، اما مهم این است که همه ما تصمیم گرفته ایم این پروژه تمام شود و به بهترین صورت ممکن به اتمام برسد.کسانی که در این پروژه همکاری می کنند، کسانی اند که در حوزه سینمایی کوتاه خوب تجربه کرده اند و حالا به دنبال استفاده از تجربیاتشان هستند. من هم سعی کردم در کنارشان آنچه را که یادداشتم به کار ببرم. در حال حاضر حضور رضا صابری برای گروه مغتنم است. سهیلی هم از آن دسته کارگردانهایی است که آینده خوبی دارد چون خوب می شنود و خوب می بیند.از همه مهمتر اینکه بچه های تیم، ارتباط خوبی با هم برقرار کرده اند و رابطه ای که باید بین کارگردان و بازیگر باشد، الآن برقرار شده است.»
از ارجمند می پرسم پروژه «طرقه» اولین کار تصویری شما در مشهد است؟
او در پاسخ به مشهدی بودنش اشاره می کند و می گوید: می دانید که اهل مشهد هستم و تا سال ۷۳ در مشهد بودم و به صورت مستمر با پدرم، تئاتر کار می کردیم، اما «طرقه» اولین کار تصویری من در مشهد است. من به عشق مشهد و دوستانم به مشهد آمده ام تا در این پروژه حاضر شوم و حالا که کار درخصوص امام رضا(ع) می باشد علاقه ام چند برابر شده است.
ارجمند در میان صحبتهایش گلایه ای از مسؤولان هنری این شهر کرد. وی گفت: «این پروژه نیاز به کمکهای مالی هیچ نهاد یا مسؤولی ندارد. اما مسؤولان می توانستند با حضورشان در سر صحنه های فیلم، خسته نباشیدی به عوامل بگویند تا بچه ها با روحیه بهتری کار کنند. اگر مسؤولان فرهنگی و هنری این شهر، عرصه فعالیتهای فرهنگی و هنری را برای دوستداران هنر، فراخ کنند، کسانی مثل من هرگز به پایتخت کوچ نخواهند کرد. همه بازیگران دوست دارند در شهرهایشان کار کنند اما وجود امکانات هم مهم است. همه ما باید تلاش کنیم تمرکز فیلمسازی در پایتخت از بین برود. سینما صنعتی است که باید در تمام کشور وجود داشته باشد.»
● اسم عوامل را کامل بنویسید!
از ابتدایی که سرصحنه فیلمبرداری تله فیلم «طرقه» حاضر شدم، «عادل تبریزی» دستیار اول کارگردان و برنامه ریز همراهم بود و اکثر گپ و گفتهایم را با عوامل، شنید. در بعضی قسمتها هم گفته های بقیه را کامل می کرد. خودش قبل از همه صحبت کرد و خیلی اصرار داشت عنوان عوامل پروژه ها را بی کم و کاست به من بگوید تا نامی از آنها برده شود.
سابقه کار تبریزی به عنوان دستیار اول کارگردان سابقه خوبی است. او دستیار کارگردان سه فیلم «حکم»، «شب» و «رئیس» بوده است و این طور که خودش می گوید علاقه به کار با یک گروه جوان مشهدی او را به همکاری با سهیلی و پروژه اش ترغیب کرده و حالا هم خیلی خوشحال است که با این پروژه در مقام برنامه ریز و دستیار اول کارگردان همکاری می کند.
تبریزی می گوید: «یکی از عواملی که فضای سینمایی مشهد را عقب نگه داشته، نبود اعتماد مسؤولان این شهر به هنرمندان است. اما رسول صدرعاملی با حضورش در مشهد و فیلم ساختنش در این شهر توانست فضای حاکم را بشکند. امیدوارم از این پس، در مشهد فیلمهایی ساخته شود که مشهد را شهری فرهنگی جلوه دهد، نه فقط مکان تولید فیلمهایی خاص.»
تبریزی درخصوص انتخاب بازیگران گفت: «برای نقش رضا و عباس، بازیگران مختلفی را مدنظر داشتیم؛ پولاد کیمیایی، کامبیز دیرباز، رحیم نوروزی، شهرام حقیقت دوست، امیررضا دلاوری، اما تصمیم گرفتیم بازیگری را برای این نقش انتخاب کنیم که مشهدی باشد و این شهر و مردمانش را بشناسد که به نظر، برزو ارجمند بهترین گزینه بود.» از عادل تبریزی می خواهم عوامل فیلم را معرفی کند. او از بازیگران شروع می کند و بعد به سراغ سایر عوامل می رود؛ بازیگران: «برزو ارجمند، احمد مؤید اسلامی، بهاره ارجمند، حسن چودن، محبوبه سلطانی، امیر محاسبتی و حسین مقدم»
نویسنده و کارگردان: «امیر اطهر سهیلی»؛ بازیگردان: «رضا صابری»، تهیه کننده: «جمال گلی»، دستیار اول کارگردان و برنامه ریز: «عادل تبریزی»، مدیر تصویربرداری: «علیرضا ایروانی»، دستیاران دوم کارگردان: «داوود خیام و مسعود سهیلی»، تدوین: «سعید ملتجی»، صدابردار: «جواد مختاری»، مدیر تولید: «آریا کسرایی»، طراح صحنه و لباس: «سیدمصطفی سادات»، طراح گریم: «غزاله یزدیان» و مدیر تدارکات: «حامد تهرانی».
تبریزی در پایان گفت: «از مردم مشهد توقع داریم با گروههای فیلمسازی همکاری کنند، این همکاری باعث جلوگیری از اتلاف انرژی و تشویق گروههای فیلمسازی برای فعالیت هنری در این شهر می شود.»
● حرفهای یک نابازیگر
عباس، نقش مقابل رضاست. این نقش را «احمد مؤید اسلامی» بازی می کند. او اولین بار است که بازیگری را تجربه می کند و حالا در اولین نقشش مقابل برزو ارجمند قرار گرفته است.
مؤید اسلامی می گوید: «خیلی اتفاقی به این پروژه پیوستم. ابتدا فکر می کردم کار با گروه برایم سخت باشد اما تصورم اشتباه بود و فعلاً مشکلی ندارم. سعی می کنم «عباس» را همان طور که خواسته اند بازی کنم تا گروه کمتر دچار مشکل شود.»
از مؤید اسلامی می خواهم بیشتر در خصوص نقش «عباس» توضیح دهد.وی می گوید: «عباس یک لمپن است. او جایگاه اجتماعی خاصی ندارد، مظلوم واقع شده و نتوانسته در عرصه فرهنگی به جایگاه شایسته ای دست پیدا کند. عباس یک کاراکتر است چون شخصیتش در این فیلم، دچار فراز و نشیب و تحول می شود.»
● قصه پرکشش و جذاب «طرقه»
جمال گلی تا به حال هشت تجربه تهیه کنندگی داشته و «طرقه» نهمین تجربه وی در مقام تهیه کنندگی است. او هم از اینکه در میان افراد این پروژه است، ابراز خوشحالی می کند و می گوید: «طرقه» قصه پرکشش و جذابی دارد. این پروژه، یک کار فوق شهرستانی است که قرار است آن را در اختیار یکی از شبکه های سیما قرار دهیم.»
گلی محتوای «طرقه» را علت توجهش به این پروژه عنوان کرد و گفت: «طرقه» نکته جالبی داشت که مرا مجذوب خود کرد و آن این مفهوم بود که اگر کسی در این دنیا اشتباهی بکند، خداوند در نقطه ای پاسخی به او می دهد تا متوجه اشتباهش بشود.»
وی درخصوص فیلمسازی در مشهد می گوید: «فیلمسازی در پایتخت با فیلمسازی در مشهد قابل مقایسه نیست. در تهران با گروههای فیلمسازی، حرفه ای تر برخورد می کنند و همه چیز روی اصول است.فقدان این مسایل ممکن است فیلمسازی را در شهرستانها دچار مشکل کند که البته با تجربه ای که در عرصه تهیه کنندگی پیدا کردیم، سعی کردیم این مشکلات را برطرف کنیم.»
● حرفهای آقای کارگردان
«امیر اطهر سهیلی» را با فیلمهای کوتاهش و موفقیتهای این فیلمها در جشنواره های داخلی و خارجی می شناسیم. کارگردانی تله فیلم «طرقه» اولین تجربه ساخت فیلمهای بلند برای کارگردان جوان است. با سهیلی وقتی صحبت کردم که همه عوامل حرفهایشان را زده بودند. او بعد از فراغت از یک روز کاری که روز سختی هم بود، در مورد «طرقه» چنین گفت: «نمی دانم چه طور شد که به فکر ساخت «طرقه» افتادم؛ داستان به ذهنم آمد و مجوزش برای ساخت آماده شد اما آن چیزی که باعث شد این تله فیلم را در مشهد بسازم، حضور دوستان و عوامل فیلمسازی در این شهر بود. گروهی که با آنها «طرقه» در حال ساخته شدن است، گروه جوانی است که توانایی بالایی دارند. شخصاً به این گروه اعتقاد دارم و از کار ساخته شده احساس رضایت می کنم.»
سهیلی می گوید: « لوکیشن های ساخت این تله فیلم مناطق طبرسی، طلاب و بازار عباسقلی خان بود، مردم خیلی خوب با ما برخورد می کردند و درخصوص ضبط و تصویربرداری مشکل خاصی نداشتیم.»
این کارگردان نبود اعتماد بین مسؤولان و هنرمندان را بزرگترین معضل هنری این شهر دانست و گفت: «مسؤولان این شهر هنوز به هنرمندان اعتماد ندارند و امکانات فیلمسازی را در اختیارشان قرار نمی دهند. امکانات این تله فیلم مثل دوربین، از یک شرکت تهرانی به دست ما رسید در حالی که شرکتهای سینمایی در مشهد هم این امکانات را داشتند .»
درخاتمه قابل ذکر است که براساس افسانه های قدیمی خراسان «طرقه» نام پرنده کوچکی است که قصد رسیدن به خورشید را داشت. برای این کار باید هزار اسم خداوند را از بر می کرد تا از سوختن در گرمای خورشید در امان باشد. بنابراین تمام اسمها را از بر کرد و در بالا رفتن ذکر می کرد ولی در نزدیکی خورشید اسم هزارم را فراموش کرد و سوخت...

خدیجه زمانیان

منبع : روزنامه قدس