ضرورت مناسب سازی پایتخت برای سالمندان

تهران، شهری مناسب برای سالمندان نیست. این واقعیتی است که بارها به آن اشاره شده است، اما تاکنون این فرصت وجود نداشته تا در این باره اقدامی صورت گیرد.
شهری که بیش از ۷۵۰ کیلومتر مربع مساحت دارد، کمترین امکانات را برای بهره‌مندی سالمندان اختصاص داده است. در واقع زندگی در این شهر بزرگ اقتضائاتی را می‌طلبد که یکی از آنها سالمندنبودن است. در واقع تهران شهری است برای کار و تلاش و نه چیز دیگر. اگر کسی به دوران بازنشستگی رسید مسلماً جایی بهتر از پارک‌ها در انتظارش نیست. البته فرهنگسرای سالمند در سال‌های اخیر و با تشکیل گروه‌ها و تشکل‌های مختلف، سعی در اصلاح این تلقی دارد.
سهم سالمندان از مجموع قوانین تصویب شده در کشور ما فقط یک درصد است که ۶۲ درصد آن به امور اقتصادی، ۲۲ درصد اجتماعی و ۱۶ درصد به امور رفاهی، بهداشتی پرداخته است که اغلب این مصوبات به شکل بخشنامه‌های دولتی و سازمانی صادر شده است. بیش از ۷۰ درصد سالمندان معتقدند که از تجارب آنها کمتر استفاده می‌شود، این در حالی است که براساس آمارها هم اکنون نزدیک به ۵ میلیون سالمند در کشور زندگی می‌کنند که این رقم تا سال ۱۴۰۰ به ۱۰ میلیون خواهد رسید. (براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در حال حاضر حدود ۶۰۰ میلیون نفر در جهان در رده سنی بالای ۶۰ سال هستند) بنابراین ضرورت توجه به مسائل سالمندی چه از سوی دولت و چه از سوی خود افراد ضروری است.
احمدعلی اکبری کامرانی، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی که سال‌ها است در زمینه سالمندان فعالیت می‌کند، می‌گوید: مرکز تحقیقات سالمندی ایران را وزارت بهداشت راه‌اندازی کرده است. فعالیت این مرکز در ۳ حوزه آموزش، پژوهش و خدمات است. این مرکز به صورت عمده بر تحقیقات کاربردی در زمینه سالمندی تمرکز دارد تا با توجه به شرایط فرهنگی،‌ اعتقادی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی جامعه ایرانی، نیازهای سالمندان را شناسایی کند و متناسب با ‌آن خدمات مناسب را برای پاسخگویی نیازها به دستگاه‌های اجرایی معرفی کنند.
بسیاری بر این باورند که تا وقتی دغدغه اصلی جامعه، جوانان و مسائل مربوط به قشر است، چه ضرورتی به پرداختن به مسائل سالمندی است که هنوز بحرانی نشده است. در حالی که همه می‌دانیم یکی از مؤلفه‌های برنامه‌ریزی کلان کشور، جمعیت است. با نگاهی به آمار و کمی دقت بر ترکیب جمعیت می‌توان پی برد که چرا بر توجه به مسائل سالمندی و برنامه‌ریزی برای آن از هم اکنون تأکید می‌شود. سال ۱۳۶۵، ۴۵ درصد جمعیت ما را افراد زیر ۱۵ سال تشکیل می‌دادند؛ جمعیتی که نیازمند مدرسه و آموزش بودند. بنابراین بحران آن زمان ساخت مدرسه و آموزش آنها و بهداشت این گروه بود و در کنار آن برنامه‌ریزی برای کنترل جمعیت که خوشبختانه نتیجه داد و الآن جمعیت زیر ۱۵ سال ما، ۲۵ درصد است. اما آن جمعیت زیر ۱۵ سال، سال ۱۳۶۵ هم‌اکنون جوانی را سپری می‌کنند و خواهان شغل، ازدواج و مسکن هستند.
در حالی که اگر ما پیش‌بینی‌های لازم را برای گروهی که هم‌اکنون به جوانی رسیده می‌کردیم دیگر با سونامی‌ مسکن روبه‌رو نمی‌شدیم. دقیقا به همین دلیل است که ما تأکید داریم با برنامه‌ریزی و مدیریت درست جلوی بحران سالمندی که دو دهه دیگر گریبانگیر کشور خواهد شد، گرفته شود. کشورهای مبتلا به سالمندی می‌گویند که با وجود پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها باز هم نسبت به پدیده سالمندی غافلگیر شده‌ایم. در آمریکا جمعیت بالای ۶۵ سال ۱۲ درصد است و هزینه درمان آنها ۳۶ درصد و یک سوم کل پذیرش بیمارستانی مربوط به سالمندان است و بیمه این کشور سالانه حدود ۷۰ میلیارد دلار بابت هزینه سلامت می‌پردازد و این ارقام هشداری است برای برنامه‌ریزان، مسئولان و ادارات بیمه که از هم اکنون باید پیش‌بینی‌های لازم را در این مورد انجام دهند.
پیش‌بینی‌های لازم و آینده‌نگری هر فرد برای اینکه در دوران سالمندی از امنیت اقتصادی بهره‌مند باشد، ضروری است. هر چند در این زمینه صندوق‌های بازنشستگی نیز باید در کارکرد خود دقت و تجدیدنظر کنند؛ چرا که فردی که در جوانی میزانی از حقوق خود را برای دوران بازنشستگی پس‌انداز می‌کند و نزد این بخش می‌گذارد انتظار دارد در زمان کهولت از آن حق به خوبی بهره‌مند شود.
عمده‌ترین مشکل سالمندان در کشور، نبود امنیت به ویژه نبود امنیت اقتصادی است. این مسأله، بسیاری از ناراحتی‌های جسمی و روانی را به همراه دارد که با این وصف، مهم‌ترین اقدام جامعه برای سالمندان باید ایجاد امنیت اعم از امنیت اقتصادی، بهداشتی و سلامتی، اعتباری و اجتماعی و شغلی باشد. این در حالی است که طرح مدون، سراسری و همه جانبه مسائل سالمندی در کشور ما وجود ندارد. فعالیت‌های جسته گریخته‌ای از سوی برخی افراد و سازمان‌های دلسوز در گوشه و کنار شروع شده و نتایجی نیز حاصل شده است، اما چون این فعالیت‌ها محدود است و تنها در بخشی از نقاط شهر یا کشور صورت می‌گیرد، تأثیر آن نیز نامشخص و نامحسوس است.
ایجاد کلینیک ویژه سالمندی توسط دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی یکی از اقداماتی است که برای سلامتی و بهداشت جسمی و روانی سالمندان صورت گرفته است. برخی سازمان‌های فرهنگی برای سالمندان، توانسته‌اند گام نخست را بسیار محکم بردارند، اما این امر با کار یک سازمان و نهادی خاص به سرانجام مطلوب نمی‌رسد و تنها زمانی نتایج کار مؤثر خواهد بود که متخصصان و کارشناسان، مسئولان اجرایی و فرهنگی کشور، مسئولان بهداشت و درمان و همین طور مسئولان رفاه و تأمین اجتماعی همه در کنار یکدیگر قرار گیرند.این که جامعه جوان امروز به سرعت به سمت سالمندی می‌رود و سالمندی نیز جزء جدانشدنی زندگی و مسأله همه افراد است، ابتدا ضرورت دارد این نکته را در کشور جابیندازیم تا همه به این باور برسند که مسئله سالمندی مربوط به گروه خاصی نیست و همه مردم آن را تجربه خواهند کرد. پس چه بهتر که برای آن برنامه‌ریزی کنیم و این امر را مستلزم یک برنامه منسجم و همگانی بدانیم که در آن نه یک سازمان که همه سازمان‌ها به سوی هدف خود، همگام پیش روند.
وزارت رفاه به عنوان یکی از سازمان‌های متولی سالمندان براساس قانون اساسی موظف به ارائه خدمات به این گروه است. متأسفانه در کل کشور خدمات به طور کامل و مرتب باتوجه به رشد جمعیت انجام نمی‌شود. این در حالی است که باید در این زمینه برنامه‌ریزی‌های بیشتری صورت بگیرد.

منبع: سایت بازنشستگان صنعت نفت

منبع : روزنامه اطلاعات