کروموزومها و تعداد ژنهای کنترل کننده تاریخ خوشه دهی و وزن هزار دانه با استفاده از رگه های جایگزین در گندم

برای شناسایی ژنها در گندم نان، گام اول شناسایی کروموزوم حامل صفات مورد نظر است. در این بررسی به منظور شناسایی کروموزوم های موثر در تاریخ ظهور خوشه و وزن هزار دانه از رگه های جایگزین کروموزومی متقابل بین دو واریته شاین و ویچیتا بصورت دو گانه استفاده شد. آزمایش در دو طرح بلوک کامل تصادفی هر کدام با دو تکرار برای هر گروه در جوار یکدیگر اجرا گردید.
تاریخ خوشه دهی تا ظهور ۵۰ % خوشه ها بر اساس دو خط وسط از چهار خط موجود در هر کرت محاسبه شد. پس از برداشت دو خط وسط، وزن هزار دانه با وزن کردن ۲۵۰ دانه از هر ژنوتیپ در هر تکرار محاسبه گردید. برای برآورد حداقل تعداد ژنهای موثر در ظهور خوشه، جمعیت های F۱, P۲, P۱ و F۲ حاصل از تلاقی بین ویچیتا و شاین در مزرعه با فاصله کشت شده و تاریخ ظهور خوشه اصلی برای هر بوته ثبت گردید. ویچیتا دارای ژنهایی روی کروموزمهای ۳D, ۳A و ۱D می باشد که باعث زودرسی می شوند. شاین روی کروموزومهای ۱D ۶A, ۳D, ۳A و ۴D دارای ژنهایی است که باعث دیررسی می شوند. همچنین ویچیتا روی کروموزومهای ۶A, ۳D, ۳A و ۲A دارای ژنهایی است که باعث افزایش وزن هزار دانه می شوند، و شاین روی کروموزومهای ۶A, ۳D, ۳A و ۷B دارای ژنهایی است که باعث کاهش وزن هزار دانه می شوند.
حداقل تعداد ژنهای موثر در تاریخ خوشه دهی در شرایط مزرعه (۲.۳۸) با اشتباه معیار استاندارد (۰.۹۱) برآورد گردید که با توجه به برآورد نقصانی تعداد ژن توسط فرمولهای موجود، می توان تعداد ژن را تقریبا ۳ در نظر گرفت، که کم و بیش با نتایج بدست آمده از آزمایشهای کروموزومی مطابقت دارد.

حسین دشتی
بهمن یزدی صمدی
محمدرضا قنادها
سیروس عبدمیشانی
احمد صرافی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی