سلامت، ارمغان پاپوش مناسب

تاریخچه ساخت کفش در دنیا به هزاران سال قبل بازمی گردد. در گذشته استفاده از کفش های نرم و راحت در میان مردم جوامع مختلف رواج داشته است. اما امروز با پیشرفت جوامع صنعتی، جنبه ظاهری آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در نتیجه شمار مبتلایان به دردهایی در ناحیه کمر و بیماری های مختلف ناشی از عدم پوشیدن کفش استاندارد، درحال افزایش است. پای انسان از ۲۶ نوع استخوان تشکیل شده است که تکامل و رشد آنها تا سن ۱۸ سالگی ادامه پیدا می کند.
در صورت عدم توجه به شکل، جنس و اندازه کفش در این سنین احتمال ابتلا به دردهای مزمن کمر و دیگر بیماری های مربوط به ستون فقرات به وجود خواهد آمد. دقت در انتخاب کفش و توجه به رعایت اصول استاندارد در ساخت آن، از ضروری ترین مسائل برای حفظ سلامتی افراد محسوب می شود و با توجه به این که پای افراد بیشتر از سایر نقاط در معرض آسیب و ضربه است، اهمیت به حفظ سلامت آن ضروری است.
● چه کفشی بپوشیم
دکتر محسن هاشمی، فیزیوتراپ، اهمیت نوع کفش در سلامتی انسان را کمتر از اهمیت واکسیناسیون نمی داند و معتقد است اکثر اعمال حرکتی بدن، اعم از نشستن، راه رفتن، خم شدن و ‎.‎.‎. تحت تأثیر کفشی است که انسان می پوشد. بویژه در بین کودکان و نوجوانان که در حال رشد هستند و سیستم حرکتی آنها با کفش در ارتباط بوده، وضعیت بدن آنها با نوع کفش تغییر می کند.
این فیزیوتراپ در خصوص تعریف یک کفش مناسب اضافه می کند: کفش مناسب کفشی است که قالبی مناسب برای پا باشد نه این که پای فرد تغییر شکل داده و پس از مدتی قالب کفش شود. وی در توضیح کفش مناسب برای استفاده دانش آموزان در طول دوران تحصیلی می گوید: گران قیمت بودن یا مارک دار بودن کفش به معنای مناسب بودن آن نیست، کفش باید راحت بوده و حداکثر دو تا سه سانتی متر پاشنه پهن داشته باشد. همچنین توصیه می شود از کفش های جلو بسته، بنددار و ساخته شده از منسوجات طبیعی و انعطاف پذیر استفاده شود.
واندا عادلی فیزیوتراپ، در خصوص ویژگی های کفش استاندارد اضافه می کند، اندازه غیر استاندارد پاشنه کفش مهم ترین عامل ایجاد درد در ناحیه کمر است. پاشنه های بیشتر از پنج سانتی متر یا کفش هایی که کف تخت دارند، باعث تغییر حالت قوس کف پا و ایجاد دردهای کمری می شوند. کفش هایی که دارای پاشنه های بالای پنج سانتی متر هستند، باعث خم شدن زانوها به صورت ناخودآگاه و افزایش قوس کمر می شود.
این کارشناس ضعف عضلات ناحیه شکم و دردهای ناحیه کمر، پشت ساق پا و ران را از عوارض دیگر پوشیدن کفش های پاشنه بلند می داند و اضافه می کند: پوشیدن کفش هایی که کف تخت داشته و انعطاف پذیر نیستند، باعث ایجاد دردهای کف پا و ایجاد حالت کشیدگی و کاهش قوس کف پا می شوند. صافی کف پا نقش مهمی در ایجاد دردهای ناحیه کمر، انحراف ستون فقرات و پیدایش ناهنجاری های قامتی می شود.
عادلی معتقد است، عدم انعطاف پذیری کف کفش، روی غضروف های کف پای انسان، تأثیر گذاشته و باعث ایجاد اختلال و درد در نحوه ایستادن یا راه رفتن فرد می شود.
دکتر هاشمی، فیزیوتراپ و استاد دانشگاه درباره ساختار و جنس کفش می گوید:
ـ شکل کفش باید متناسب با ساختار پای فرد باشد. همچنین بهتر است زیره کفش که برای خردسالان و دانش آموزان مقطع ابتدایی تهیه می شود، محکم بوده و مانند انواع کفش های کتانی نرم نباشد. وی می افزاید:
ـ استفاده از کفش های پلاستیکی به خصوص در فصل های گرم، اگر چه ممکن است در تغییر شکل بدنی، نقش نداشته باشد، اما در ایجاد خستگی های جسمی و ناراحتی های روانی بی تأثیر نخواهد بود. توصیه مژگان روموتی فیزیوتراپ به والدین هنگام خرید کفش، دقت در رعایت تناسب سنی و اندازه کفش است. این کارشناس تأکید می کند: والدین نباید تنها هنگامی که کفش فرزندانشان کهنه یا پاره می شود، برای آنها کفش بخرند. با توجه به این که نوجوانان در سن رشد قرار دارند، تغییر کفش با تغییر اندازه پا ضروری است، در غیر این صورت، عدم توجه به اضافه سایز در آنها، عوارض جدی فراوانی را برای کودکان و نوجوانان به همراه خواهد داشت.
● کفش غیراستاندارد
دکتر هاشمی فیزیوتراپ و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص عوارض ناشی از پوشیدن کفش نامناسب، معتقد است: در بدن افراد، نقاطی وجود دارد که خط مرکز ثقل یا انتقال نیروی وزن بدن، از آنها عبور می کند، از این رو نوع کفش ارتباط مستقیم با انتقال وزن بدن دارد.
نتیجه تحقیقات نشان می دهد، خستگی های مزمن در طول روز و حتی سردرد می تواند ناشی از پوشیدن کفش نامناسب باشد.
از طرف دیگر، صافی کف پا منجر به ایجاد ۱۲ تغییر شکل در بدن می شود که شایع ترین آن ازدیاد قوس کمر است.
از این رو، توجه والدین به صافی کف پای فرزندان و انتخاب کفش مناسب با ساختمان پا، ضروری است.
واندا عادلی در خصوص بیماری های مرتبط با پوشیدن کفش نامناسب می گوید: کفش های جلوباز یا جلو باریک که ممکن است از نظر ظاهری زیبا به نظر آیند، باعث ایجاد درد و برآمدگی در نواحی مفصلی انگشتان جلوی پا یا حتی انحراف شصت یا انگشت کوچک پا شوند. این فیزیوتراپ اضافه می کند عدم توجه به نارسائی های نامبرده می تواند منجر به عمل جراحی شود. وی معتقد است:
ـ انحراف در رویش ناخن ها یا بدشکل شدن آنها، ایجاد میخچه در کف پا و درد انگشتان می تواند ناشی از پوشیدن کفش تنگ یا سفتی کف کفش باشد. همچنین عدم تناسب بین ساختار کف کفش با کف پا به طوری که اختلاف ارتفاع بین پاشنه کفش با نواحی دیگر کفه کمتر از دو سانتی متر باشد، باعث ایجاد درد در کف پا می شود.
مژگان روموتی ، فیزیوتراپ، پیچ خوردگی های مکرر مچ پا را ناشی از پوشیدن کفش های غیراستاندارد یا پاشنه بلند و باریک می داند و توصیه می کند بهتر است دانش آموزان بویژه در زنگ های ورزش از کفش های ورزشی ساق بلند و بنددار استفاده کنند.
واندا عادلی، فیزیوتراپ، پوشیدن کفش گشاد، پشت باز یا دمپایی در طولانی مدت را در ایجاد دردهای مزمن در ناحیه جلوی ساق پا مؤثر می داند. این فیزیوتراپ اضافه می کند:
ـ خار پاشنه از دیگر مشکلاتی است که در اثر پوشیدن کفش نامناسب و عدم تحمل وزن بدن، تشکیل می شود. این بیماری بیشتر در افراد سنگین وزن، ایجاد می شود و در اکثر موارد نیازی به جراحی نبوده و با پوشیدن کفش طبی و نرم، کاهش زمان پیاده روی یا ایستادن درمان می شود.
این کارشناس معتقد است:
ـ برای کاهش بیماری های ناشی از کفش و جلوگیری از ایجاد رطوبت و تجمع باکتری ها بهتر است از دو جفت کفش مناسب استفاده شود و هر هفته یکی از آنها را پوشید.
دکتر محسن هاشمی، فیزیوتراپ، پوشیدن کفش های طبی در منزل را به جای پوشیدن دمپایی یا صندل، مؤثر می داند و معتقد است:
ـ افرادی که از سنین کم عادت به پوشیدن کفش نرم و مناسب در محیط خانه دارند، کمتر دچار کمردرد و انحراف ستون فقرات می شوند.
بطورکلی پای انسان به قلب دوم معروف است، زیرا عضلات ساق و ران پا در بازگرداندن خون از دورترین نقاط بدن به قلب نقش مهمی را ایفا می کنند. متخصصان معتقدند با رعایت نکات ساده در خصوص نحوه پوشیدن کفش مناسب و یادگیری طرز صحیح راه رفتن یا ایستادن می توان از ابتلا به بسیاری از بیماری ها و دردها در نواحی تحتانی و ستون فقرات و کمر جلوگیری کرد.
● چند نکته در خرید کفش
متخصصان توصیه می کنند بهترین زمان برای خرید کفش، صبح هنگام و قبل از شروع کار روزانه است. پای انسان در اثر فعالیت، پیاده روی یا انجام تمرینات ورزشی، کمی متورم می شود و ممکن است در خرید کفش مناسب، اشکال ایجاد کند.
قبل از خرید کفش هر دو لنگه را پوشیده و با آنها راه بروید.
انگشت های پا بویژه شصت و انگشت کوچک باید آزاد باشند و فشار روی آنها وارد نشود.

مریم بهریان

منبع : روزنامه ایران