خطرات استفاده از ماکروفر

تصور کنید که بعد از یک روز پرکار، خسته و گرسنه به خانه برگشته اید و می خواهید سریع غذایی آماده کنید یا غذایی که از قبل پخته بودید را گرم کنید. در چنین شرایطی اگر در خانه یک دستگاه ماکروفر داشته باشید، آیا حتماً از آن استفاده خواهید کرد. هنوز هم ماکروفر یک کالای تجملی محسوب می شود و برخی از خانواده ها از آن برای سرعت دادن به فرایند پخت و پز و گرم کردن غذا و یخ زدایی استفاده می کنند. یکی از دلایل استقبال برخی افراد از این دستگاه، به ظاهر صرفه جویی در زمان است که با زندگی پرمشغله و ماشینی این روزها کاملاً تناسب دارد.
البته نحوه کار این دستگاه برای برخی از افرادی که در گذشته ساعت ها پای اجاق گاز آشپزی می کردند کمی عجیب است؛ آنان تصور می کنند غذا در ماکروفر به خوبی نمی پزد و خوردن آن برای سلامتی مضر است. از طرف دیگر گاهی ازگوشه و کنار خبرهایی مبنی بر سرطان زا بودن اشعه های ماکروویو و استفاده از آنها برای پختن و گرم کردن غذا به گوش می رسد، بنابراین همیشه این ابهام برای افراد وجود دارد که بالاخره استفاده از این دستگاه مجاز است یا خیر.
● ماکروفر چطور کار می کند
در روش های پخت سنتی، گرما از بیرون (شعله آتش یا اجاق گاز) به غذا داده می شود و درنتیجه ماده غذایی از بیرونی ترین قسمت گرم شده و به تدریج گرما به داخلی ترین نقاط نفوذ می کند. اما در اجاق های ماکروفر، اساس کار استفاده از امواج ماکروویو است.
امواج ماکروویو نوعی از امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بالا و طول موج کوتاه هستند.
این امواج اگر به سطح فلز تابیده شوند، منعکس خواهند شد، از شیشه و پلاستیک عبور می کنند و موادی که حاوی آب هستند مانند غذاها، انرژی این امواج را جذب می کنند. دیواره های فلزی داخل ماکروفر این امواج را منعکس می کنند تا به غذا تابیده شود. مولکول های آب درون غذا دارای دو قطب مثبت و منفی هستند و زمانی که در معرض امواج ماکروویو قرار می گیرند، با همان فرکانس امواج شروع به نوسان می کنند و مرتباً جهت قطب مثبت و منفی آنها جابه جا می شود. مولکول ها حدود میلیون ها بار در ثانیه نوسان می کنند و در حین حرکت به مولکول های اطراف شان برخورد می کنند. درنتیجه به علت اصطکاک دمای ماده غذایی به سرعت بالا می رود. در این روش، درست برعکس روش سنتی، غذا از داخل به بیرون گرم می شود. آیا استفاده از ماکروفر سلامتی را به خطر می اندازد ؟
درباره ماکروفر دو دیدگاه کاملاً متضاد وجود دارد. عده ای بر این باورند که استفاده از این دستگاه آنقدر ایمن است که خطراتی که افراد را حین کار با اجاق گاز تهدید می کند به مراتب بیشتر از ماکروفر است. گروه دیگری عقیده دارند که نوسانات مولکول های موادغذایی موجب تغییر شکل و آسیب دیدن آنها می شود و درنتیجه خوردن غذاهایی که در ماکروفر طبخ شده است موجب بروز بیماری هایی نظیر سرطان می شود.
تا به امروز تحقیقات زیادی روی اثرات موادغذایی طبخ شده در ماکروفر بر انسان صورت گرفته اما هیچ نتیجه قطعی مبنی بر خطرناک بودن یا بی خطر بودن استفاده از این دستگاه به دست نیامده است.
بسیاری از دانشمندان و پزشکان معتقدند که امواج ماکروویو آن قدر انرژی ندارند که بتوانند DNA را تخریب کرده و موجب سرطان شوند. به هرحال تمام وسایل برقی تا حدودی در اطراف خود میدان های الکترومغناطیسی ایجاد می کنند و این مسئله فقط مختص ماکروفر نیست. حتی ادعا می شود مدت زمان کوتاه پخت و استفاده کم از آب که از ویژگی های ماکروفر است موجب می شود ویتامین های محلول در آب مانند ویتامین «ث» و املاح معدنی موادغذایی و سبزیجات نسبت به روش های پخت سنتی بیشتر حفظ شوند.
● نکات ایمنی
از آنجایی که بدن انسان نیز حاوی آب است، می تواند امواج ماکروویو را جذب کند.
قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم امواج ماکروویو می تواند موجب سوختگی های عمیق بافتی و آب مروارید شود. البته اجاق های ماکروویو به گونه ای ساخته می شوند که به محض تمام شدن زمان پخت و باز کردن در آن، تابش اشعه متوقف شود. اما اگر دستگاه ماکروفر شما قدیمی باشد، قفل آن خراب باشد یا ضربه دیده باشد، ممکن است در آن به خوبی بسته نشود و در حین روشن بودن دستگاه، اشعه های ماکروویو به بیرون نشت کنند. پس بهتر است همیشه از بسته شدن کامل در اطمینان حاصل کنید و تا جایی که امکان دارد هنگام روشن بودن دستگاه جلوی آن نایستید.
از دیگر مسائلی که ممکن است هنگام گرم کردن غذا با ماکروفر به وجود آید، نقاط سرد و نقاط گرم است. در ماکروفر معمولاً غذا به صورت هماهنگ و یکنواخت گرم نمی شود درنتیجه امکان دارد بعضی از قسمت های غذا بسیار داغ تر از سایر قسمت ها باشد و دهان را بسوزاند یا قسمتی از غذا سرد بماند و درنتیجه باکتری های آن به طور کامل از بین نرفته باشد. برای پیشگیری از به وجود آمدن نقاط سرد و گرم بهتر است یکی دو بار در حین گرم کردن غذا آن را هم بزنید یا این که بعد از بیرون آوردن غذا از ماکروفر چند دقیقه صبر کنید تا تمام قسمت های غذا با یکدیگر هم دما شود.
هرگز در ماکروفر از ظروف پلاستیکی که مخصوص ماکروفر نیستند استفاده نکنید. هنگام یخ زدایی گوشت و مرغ یا سایر مواد غذایی حتماً روکش پلاستیکی آنها را بردارید و اگر موادغذایی در بسته بندی های پلاستیکی هستند آنها را قبل از گذاشتن در ماکروفر در ظروف مناسبی بگذارید. ظروف پلاستیکی برای استفاده در ماکروفر مناسب اند اما با این وجود، چون ظروف پلاستیکی معمولی نقطه ذوب پائین تری دارند، در حرارت بالا مقداری از مواد شیمیایی شان به غذا منتقل می شود.یکی دیگر از خطرات استفاده از ماکروفر، انفجار ظروف حاوی مایعات شفاف است. گاهی اوقات ممکن است مایع بدون آن که بجوشد به دمای بالاتر از نقطه جوش خود برسد. در چنین شرایطی یک تکان کوچک یا انداختن چای کیسه ای یا قاشق چایخوری در لیوان می تواند موجب منفجر شدن ظرف محتوی مایع شود.
اگر از ماکروفر برای یخ زدایی گوشت و مرغ استفاده می کنید بهتر است بلافاصله بعد از آن به پختن گوشت بپردازید زیرا ممکن است هنگام یخ زدایی بعضی از قسمت های گوشت بپزد و نگهداری گوشت نیمه پخته به مدت زیاد کار درستی نیست. همچنین برای پخت قطعات بزرگ گوشت بهتر است از قدرت کمتر و زمان بیشتری استفاده کنید.
در دنیای پرمشغله امروز، ماکروفر به یکی از اعضای ثابت آشپزخانه تبدیل شده است، اما استفاده از این وسیله بدون توجه به نکات ایمنی می تواند خطرات زیادی درپی داشته باشد. پس احتیاط را فراموش نکنید.

غزاله مرعشی

منبع : روزنامه ایران