بررسی نتایج ترمیم جراحی کوآرکتاسیون آئورت با روش فلاپ شریان ساب‌کلاوین چپ و سایر روشها در اطفال کمتر از ۱۴ سال در بیمارستان قلب شهید رجایی بین سالهای ۱۳۷۳ تا نیمه اول ۱۳۸۳

● زمینه و هدف:
کوآرکتاسیون آئورت از لحاظ شیوع، پنجمین بیماری مادرزادی قلب در اطفال می‌باشد و ۹-۵% ناهنجاری‌های مادرزادی قلب را تشکیل می‌دهد. در صورت عدم اصلاح با عمل جراحی، ۹۰% بیماران قبل از رسیدن به سن ۵۰ سالگی و ۵۰% قبل از سن ۱۰ سالگی فوت می‌کنند که اکثراً علت مرگ، نارسایی قلبی می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان عود کوآرکتاسیون بعد از ترمیم جراحی و بررسی نتایج و عوارض روش ترمیم با فلاپ شریان ساب کلاوین چپ بود.
● روش بررسی:
در این مطالعه گذشته‌نگر، تمام بیماران با سن کمتر از ۱۴ سال که در بین سالهای ۱۳۷۳ لغایت نیمه اول سال ۱۳۸۳ در بیمارستان قلب شهید رجایی تحت عمل جراحی ترمیم کوارکتاسیون آئورت قرار گرفته بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد این بیماران ۱۸۸ نفر بود.
● یافته‌ها:
میانگین سنی بیماران، ۲/۴±۴/۵ سال بود. ۱۳۶ بیمار، پسر(۳/۷۲%) و ۵۲ بیمار، دختر(۷/۲۷%) بودند. ۶۱ بیمار، کوآرکتاسیون ایزوله و ۱۲۷ بیمار(۶/۶۷%)، PDA(Patent Ductus Arteriosus) داشتند. ناهنجاری‌های قلبی همراه به ترتیب شیوع عبارت بودند از: VSD(Ventricular Septal Defect)(۸/۲۱%)، AS(Aortic stenosis)(۲۰%)، دریچه آئورت دولتی(۴/۱۵%)، MS(Miteral stenosis)(۴/۶%)، کمپلکس شان(۸/۴%) و ASD(Atrial septal Defect) (۲/۳%). ۱۴۸ بیمار(۷۸%)، دارای تنگی محدود(Discrete) بوده و ۴۰ مورد(۲۲%)، تنگی طولانی(Long Segment) داشتند. روشهای ترمیم جراحی انجام شده به ترتیب شیوع عبارت بودند از: ترمیم با پچ گورتکس و یا داکرون در ۱۱۱ بیمار(۵۹%)، آناستوموز انتها به انتها در ۳۹ بیمار(۷/۲۰%) و ترمیم با فلاپ شریان ساب‌کلاوین چپ در ۳۱ بیمار(۵/۱۶%). در هیچ کدام از بیماران پاراپلژی رخ نداد. بیماران به مدت ۱ تا ۱۲۶ ماه با میانگینی در حدود ۶/۴۱ ماه پیگیری شدند.
۵۴ بیمار(۲۹%) در اکوی انجام شده بعد از عمل و در مدت پیگیری دارای گرادیان حداکثر(mmHg۲۵?Peak gradian) بودند که در ۱۹ نفر از آنها(۱۰%)، عود کوارکتاسیون با آنژیوگرافی به اثبات رسید. این افراد با بالون آنژیوپلاستی(در ۹۵% موارد) تحت درمان قرار گرفته بودند. در بین روشهای ترمیمی انجام شده، بیش‌ترین عود کوآرکتاسیون، در روش ترمیم با پچ(Patch)(۷/۱۲%) بود. در روش آناستوموز انتها به انتها میزان عود، ۳/۱۰% بوده و کمترین عود، در روش ترمیم با فلاپ شریان ساب‌کلاوین چپ(۲/۳%) دیده شد.
ضمناً در روش فلاپ ساب‌کلاوین، ایسکمی حاد یا گانگرن دست چپ وجود نداشت و همچنین در این روش اختلال عملکرد دست چپ در طول مدت پیگیری در هیچ بیماری مشاهده نشد. میزان عود در تنگی‌های طولانی نسبت به تنگی‌های محدود به طور قابل ملاحظه‌ای بیش‌تر بود(۳۰% در مقابل ۷/۴% با ۰۰۱/۰=P). همچنین میزان عود در بیماران با سن کمتر از ۱ سال، کمتر از سنین بالاتر از ۱ سال و بالاتر از ۵ سال بود(۴% در مقابل ۱۵% و ۱۰%).
● نتیجه‌گیری:
در مجموع می‌توان گفت که برخلاف عقاید قبلی، کوآرکتاسیون در اطفال حتی در سنین پایین و شیرخوارگی به محض تشخیص، باید ترمیم شود. این امر نه تنها موجب افزایش احتمال عود نمی‌شود بلکه احتمال بروز عوارضی مانند فشار خون بالا را بعد از عمل کاهش می‌دهد. ضمنا با توجه به عود و عوارض کمتر روش ترمیم با فلاپ شریان ساب‌کلاوین نسبت به روشهای دیگر، ترمیم جراحی به روش فلاپ شریان ساب‌کلاوین در سنین پایین بسیار مناسب می‌باشد.

مازیار غلام پوردهکی
نادر گیوتاج
غلام رضا عمرانی
علی صادق ‌پورطبایی
علیرضا یعقوبی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی