آزمایش های روتین قبل از عمل جراحی راه حل جدید برای مساله ای قدیمی

● مقدمه:
مطالعات بی شماری، تاکنون، نشان داده‌اند که استفاده از روش "روتین" برای انجام آزمایشات پاراکلینیکی قبل از اعمال جراحی، نه تنها هزینه ـ ثمربخش نیست، بلکه باعث بهم خوردن برنامه اتاق های عمل شده، خطر محکومیت قانونی پزشکان را افزایش داده و حتی در مواردی برای سلامت بیماران خطر آفرین می باشد. از سوئی دیگر نتایج چنین آزمایشاتی ندرتا موجب تغییر در طرح درمانی بیماران می شود. روش جایگزینی که تا به حال پیشنهاد می شد، انجام آزمایشات بر مبنای اندیکاسیون‌های حاصل از شرح حال و معاینه بالینی می باشد که منجر به حذف آزمایشاتی به میزان ۶۰ درصد می شود. چنین روشی متاسفانه در هیچ جای جهان نتوانسته است جایگزین روش روتین شود. علت آن، سادگی و سهولت بسیار زیاد روش "روتین" در برابر پیچیدگی و مشکلات روش "روتین" مبتنی بر اندیکاسیون می ‌باشد.
● مواد و روش‌ ها:
بر اساس یک مطالعه توصیفی گذشته نگر، پرونده ۱۷۰۰ بیمار که در طبقه بندی جامعه آمریکایی متخصصان بیهوشی American Society of Anesthesiogists در گروه I و II قرار می گرفتند و در بخش های جراحی عمومی بیمارستان سینا از اول مهر ماه ۷۹ لغایت مهر ۸۰ بستری شده اند بررسی شد.
نتایج آزمایشات شمارش کامل گلبولی، قند خون ناشتا، نیتروژن اوره، کراتینین، سدیم و پتاسیم خون و رادیوگرافی قفسه سینه و الکتروکاردیوگرام و آزمایش کامل ادرار، بین دو گروه زیر چهل سال (۸۹۴ مورد) و چهل سال و بالاتر (۸۰۶ مورد) مقایسه و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
● یافته ها:
از تعداد ۴۹۳۵ مورد آزمایش که بر روی بیماران زیر چهل سال انجام شده تنها ۱۰۰۴ مورد (۲۰.۳%) براساس شرح حال و معاینات بالینی اندیکاسیون داشته است و نتایج آنها در طرح درمانی هیچ بیماری تاثیر نداشته است. در بیماران ۴۰ ساله و بالاتر، ۶۳۰۰ مورد آزمایش انجام شده است که تعداد ۳۳۶۱ مورد آن (۵۳.۳%) اندیکاسیون داشته است. در این گروه طرح درمانی پنج بیمار به علت آزمایشات تغییر کرده است.
● نتیجه‌ گیری و توصیه ها:
انجام آزمایشات قبل از اعمال جراحی به روش "روتین" معایب متعددی دارد که هزینه ـ ثمربخش بودن آنرا تایید نمی کند و روش جایگزینی آزمایشات " مبتنی بر اندیکاسیون" نیز در مرحله اجرا مشکلات و پیچیدگیهای خاص خود را دارد. محدود کردن آزمایشات روتین به گروه سنی چهل سال و بالاتر و انجام ندادن هیچ آزمایشی در گروه سنی زیر چهل سال، در عین حفظ سادگی و قابل اجرا بودن روش روتین، موجب کاهش چشمگیر هزینه های زاید (۵۲%)، بدون تاثیر سو در روند درمان و سلامت بیماران می شود.

علی یعقوبی نوتاش
سیدشهاب الدین فاطمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی