دورنمای انتخابات ریاست جمهوری دهم

۱)این روزها کاهش یا افزایش محبوبیت احمدی نژاد سوالی جدی و مهم تلقی می شود که ذهن اغلب سیاست سازان و فحول سیاسی در هر دو جناح مطرح در کشور را با خود درگیر کرده است. دگردیسی های اولیه استراتژی های انتخاباتی بسته به این متغیر اصلی در ماههای آتی شکل خواهد گرفت و زمینه ساز گاردهای سیاسی بازیگران اصلی خواهد شد. اما وضعیت عمومی ریزشها و رویشها در پایگاه اجتماعی احمدی نژاد به چه گونه ای است؟
فارغ از هرگونه جانبداری و در یک ارزیابی منصفانه استقبال عمومی از احمدی نژاد در دور دوم سفرهای استانی به مراتب بیشتر از دور اول است. حضور گسترده مردم استانهای مرکزی، خراسان شمالی و گیلان در مراسم استقبال از هیئت دولت به اذعان اغلب ناظران بی طرف حاوی نکات دقیق و مهمی است که نمی توان آن را در رفتارشناسی انتخاباتی رای دهندگان ایرانی در انتخابات ریاست جمهوری آینده بی تاثیر تلقی کرد.
در یک برداشت عمومی از این پدیده هرچند نمی توان فهم نخبگان و مردم را از مسائل اصلی کشور تفکیک کرد اما واضح است که یک شکاف مصنوعی بخشی از بدنه نخبگی را به فاصله گرفتن از مردم واداشته و باعث شده است عده ای از نخبگان کشور که در ستادهای انتخاباتی رقبای احمدی نژاد توپ می زنند این فهم عمومی و پایگاه اجتماعی دولت را تخطئه کنند و با توسل به احتجاجات صحیح و سقیم و همچنین مستندات غیر واقعی مدعی کاهش محبوبیت احمدی نژاد در سه سال گذشته شوند. این موضوع زمینه را برای افراط و تفریط ها در نقد دولت فراهم کرده و باعث شده که اهداف کلان در قفای سطحی نگری ها و سیاست زدگی ها گم شود.
‌گر چه نمی توان فهم نخبگان منتقد را نیز تخطئه کرد اما با گذشت سه سال از عمر دولت نهم امکان یک قضاوت منصفانه برای مرکز طیف رای دهندگان و سیاست سازان فراهم است. جالب اینجاست که اغلب استقبال کنندگان از احمدی نژاد در دور دوم سفرهای استانی در مقام مشارکت جویی و تصریح منافع شخصی، گروهی و منطقه ای خود به پیشباز رئیس جمهور آمده اند. انبوه بی شماری از نامه های مردم به دولت حاکی از آن است که هنوز مردم دولت را اصلی ترین پناه و ملجا خود می دانند و اگر مطالبات آنها در دور اول بی پاسخ مانده بود این شور و نشاط به طور خودبه خودی فروکش می کرد. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی چندی پیش در دیدار با اعضای هیئت دولت مردمی بودن را یکی از خصوصیات ممتاز دولت دانستند و فرمودند:” شرافت شما در همسطح بودن با ملت - ساده زیستی و تماس و انس مستمر با مردم است و تجلی عملی این خصوصیات در رفتار رئیس جمهور و هیئت دولت باعث جلب اعتماد بیشتر مردم و ریشه کن شدن بلای اسراف و اشرافی گری می شود.”
البته تاکید بر روحیه مردمی و نشاط خدمت دولت به معنای نادیده گرفتن اشکالات و ایرادات وارد بر دولت نیست اما باید بین دستاوردها و نقصهای موجود تفکیک قائل شویم.
۲) برگزاری اولین کنگره حزب اعتماد ملی با استقبال اغلب نخبگان سیاسی روبرو شد. استارت ماشین انتخاباتی کروبی با نگاهی مثبت و سازنده به فرایندهای زیردستی و بالادستی تحزب در کشور همراه بود. کروبی در این کنگره کوشید ضمن دفاع از عملکرد حزب اعتماد ملی با دعوت از اغلب دوم خردادی ها به مولفه قلوبهم خود و حزب متبوعش را از اختلافات و کدورتهای احتمالی در آینده مبرا و تطهیر کند. این در حالی است که جریانات پدرخوانده مسئولیت اصلی اختلاف بین دوم خردادی ها را متوجه حزب اعتماد ملی،کروبی و اعلام رسمی وی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری آینده می دانند.
به هر حال واضح است که حزب اعتماد ملی طی سه سال گذشته توانسته جایگاهی را در افکار عمومی پیدا کند اما این به معنی آن نیست که حزب اعتماد ملی به استانداردهای لازم برای فعالیتهای سیاسی در کشور دست یافته و یا اینکه شانس بالایی برای پیروزی در چند انتخابات آینده دارد.
کروبی در اظهارات پی در پی خود دم از تغییراتی می زند که هنوز خط کش وگونیای افکار عمومی مختصات آن را اندازه نزده است. سوال اصلی این است که تغییرات مطمح نظر کروبی و حزب اعتمادملی چه ساحاتی را در بر می گیرد و اساسا برنامه های حزب اعتماد ملی برای اداره کشور چیست؟ مطمئنا کروبی و یارانش پس از شکست در انتخابات نهم به این نکته واقف شده اند که با شعارهای پنجاه هزار تومانی نمی توان مرکز طیف رای دهندگان را نشانه گرفت و انتظار اقبال عمومی گسترده را داشت.
۳) دورنمای انتخابات ریاست جمهوری دهم رقابت مثبت حول گفتمان خدمت به مردم وهمچنین پیشرفت و عدالت توامان در کشور است. فرهنگ سیادت، آقایی و پیش شرط گذاشتن برای مردم حتی در ابتدایی ترین مردمسالاری ها مذموم است و با واکنشهای اجتماعی مواجه می شود. اخیرا آقای خاتمی نامزد احتمالی مشارکت-مجاهدین برای کاندیداتوری خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده پیش شرطهایی گذاشته بود. تفاهم با ملت بر سر خواسته ها و امکان عملی شدن برنامه ها دو پیش شرط خاتمی برای نامزدی در انتخابات آینده است.این اقدام غیر متداول آقای خاتمی در حالی است که در هیچ جای دنیا کسی برای قانون پیش شرط نمی گذارد. احمدی نژاد در اثنای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نهم در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسید قیافه شما به ریاست جمهوری نمی خورد گفت: “اگر به رئیس جمهوری نمی خورد به نوکری و تلاش برای خدمت به مردم که می خورد.” بدون تردید در انتخابات آینده مردم به کسی رای می دهند که خادم جمهور و در خدمت به مردم موفق تر از سایر رقبا باشد. اساسا مردمسالاری واقعی برای ریاست و شرط و شروط گذاشتن برای مردم نیست. مردمسالاری برای نوکری مردم است و به تعبیر حضرت امام (ره) مردم در جمهوری اسلامی ولی نعمت هستند.

صالح اسکندری

منبع : روزنامه رسالت