دندان حساس

حساسیت دندان یا حساسیت مفرط عاج دندان نوعی واکنش دردناک است که اغلب در اثر تغییرات نسبت به دما، فشار، شیرینی، غذاهای اسیددار و یا نوشیدن ایجاد می‌گردد.
این واکنش‌ها ممکن است ملایم بوده و یا با سوزش شدید همراه باشد افرادی که دندان‌های حساس دارند اغلب وقتی غذا میل می‌نمایند و یا از نوشیدنی سرد استفاده می‌کنند احساس درد دارند. در این مورد می‌شود نمونه‌ای را مثال زد و آن خوردن بستنی است که بعد از مدتی این درد از بین می‌رود، البته در هوای سرد گاهی اوقات مشکل ساز می‌شود.
حساسیت دیگر در ارتباط با تماس است، هنگام مسواک زدن این ناراحتی در این افراد ایجاد می‌گردد. محققان اذعان نموده‌اند که در انگلستان از هر ۳ نفر حداقل یک نفر با این حساسیت دندان مواجه می‌شود.
حساسیت مفرط عاج دندان ممکن است در سنین ۱۵تا ۷۰ سالگی اتفاق بیفتد، اگرچه در سنین ۲۰ تا۴۰سالگی شایع‌تر است.
● عوامل ایجاد کننده:
عواملی که در ایجاد حساسیت دندان و شدت آن دخالت دارند در افراد مختلف است، هر چند این عوامل عبارتند از:
▪ غذا و نوشیدنی‌های سرد
▪ علاقه‌ی بیش از حد به مسواک نمودن
▪ غذا و نوشیدنی‌های داغ مثل قهوه یا چای
▪ غذاهای اسیدی و تند
هر دندانی ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد اما بیشتر دندان‌های قدامی به این حساسیت مبتلا می‌شوند. چرا که عقیده براین است بیشترین فشار هنگام مسواک‌زدن به این دندان‌ها وارد می‌گردد، از این جهت این کار باعث از بین رفتن بافت نگهدارنده‌ی دندان خواهد شد.
● چگونگی ایجاد این حساسیت:
یک دندان سالم دارای پالپ دندانی است که ترکیبی از عصب و رگهای خونی است. دندان‌های سالم دارای پالپهای وسیع می‌باشند که به دلیل حرارت و فشارهای وارده از بیرون دهان، عصب‌های این گونه دندان در معرض این حساسیت قرار می‌گیرند.
هر چند حساسیت‌های دندان ممکن است در هر گروه سنی اتفاق بیفتد ولی دو مورد است که باعث تسریع و بروز این حساسیت می‌شود.
۱) خرابی و تضعیف قسمت لایه‌ی بیرونی دندان که به نام مینای دندان نامیده می‌شود و این خود در نتیجه:
▪ گاز زدن غیر معمول یا خورد کردن غیر معمول غذا
▪ سائیدگی حاصل از مسواک نمودن غیر اصولی و تحلیل لثه
▪ خرابی لثه در اثر مصرف غذاهای اسیدی و ترشح اسید از معده
▪ عادات بد، ناخن خوردن و یا گذاشتن فلزات بین دندان‌ها
▪ خراش وارد شده به مینا
۲) تحلیل لثه که باعث خرابی و نفوذ این خرابی به سمت دنتین و سمنتوم خواهد گردید شامل:
▪ بیماری لثه
▪ کشیدن دندان به روش جراحی
▪ مسواک نمودن غیراصولی
حساسیت‌های دندان و دردهای حاصل از آن به عوامل مختلفی بستگی دارد از قبیل:
▪ دندان‌هایی که ورقه ورقه هستند Chipped teeth
▪ شکستگی دندان‌های ترمیم شده و یا شکاف در محل پرشدگی
▪ پوسیدگی‌های دندان
▪ ترمیم‌های عمیق
▪ دندان‌های ترک خورده Cracked teeth
● راهکار این مشکل:
دندان‌ها را با دقت تمام روزی یک یا دو بار کاملاً تمیز نمائیم. جویدن قرص‌های مکیدنی (تجویز توسط دندانپزشک) باعث خواهد شد که هرگونه پلاک دندانی باقی مانده را نمایان سازد.
▪ از اصول مسواک زدن آگاه شده و اگر نمی‌دانید به دندانپزشک خود مراجعه نمائید.
▪ استفاده از خمیر دندانهای مخصوص دندانهای حساس
▪ به نوع غذایی که میل می‌کنید توجه داشته باشید.غذا و نوشیدنی‌های حاوی اسید بالا مثل مرکبات و نوشیدنی‌های گازدار باعث حساسیت زیاد دندانها خواهد شد که این خود در نهایت باعث از بین رفتن مینای دندان می‌گردد.
● راهکارهای دندانپزشکی:
با مراجعه به دندانپزشک این مشکل حل خواهد شد چرا که دندانپزشک می‌تواند نحوه‌ی درست مسواک زدن را برایتان توجیه کند و توصیه‌هایی از قیبل:
▪ استفاده و به کار بردن فلوراید و وارنشین در قسمت‌های حساسیت‌زای دندان همانند دنتین و سمنتوم
▪ ترمیم و پوشش سطوحی که دارای روزنه و سوراخ است چرا که در غیر این صورت باعث حساسیت در قسمت عصب‌های دندان‌ها می‌شود.
▪ درست میل نمودن غذا و درست گاز زدن غذا، چرا که در غیر این صورت باعث کاهش استحکام مینا می‌گردد.
▪ ترمیم دندان‌ها در قسمت دنتین، سمنتوم و نواحی ریشه‌ی دندان.

دکتر فربد مجتهدی
دندانپزشک

منبع : هفته نامه پزشکی امروز