تغذیه مکمل ها و آن چه که باید بدانیم

سلامتی، با ارزش ترین داشته ما در زندگی است که همه ما از هرگامی که برای حفظ و ارتقای آن برداشته می شود، استقبال می کنیم و از هر عاملی که آن را در معرض خطر قرار دهد، می پرهیزیم. در یک صد سال اخیر موضوعی که بیش از گذشته مورد اهتمام متخصصان و کارشناسان قرار گرفته است، توجه بیشتر به بحث تغذیه است. در واقع، گویی راز سلامتی و شادابی انسان در تغذیه سالم نهفته شده است. اما آیا در مورد تغذیه درست و رژیم غذایی مناسب وضعیت بدنمان چیزی می دانیم؟ آیا می دانیم اهمیت تغذیه مناسب در سلامت جسمی و روانی مان تا چه اندازه است؟ آیا از شرایط فیزیولوژیک بدنمان اطلاع داریم؟ همه ما شرایط فیزیولوژیک خاص و استرس های مخصوص به خود داریم.و در هر مرحله از زندگی (نوزادی، کودکی، نوجوانی و پیری) نیازهای تغذیه ای بدن ما متفاوت است. بارداری، زایمان، شیردهی، فشارهای روحی و ... تغییراتی بر بدن ما تحمیل می کند که نیازهای ما را تغییر می دهد. بدن ما در مراحلی از زندگی نیاز بیشتری به یک ویتامین خاص دارد و در مرحله دیگر به یک عنصر معدنی خاص، بیشتر نیازمند است ولی از کجا بدانیم نیاز ما چیست و با چه ماده غذایی تامین می شود؟ علم تغذیه و تحقیقات بسیاری که در این زمینه صورت گرفته است، می تواند به ما کمک کند تا به نیازهای بدنمان واقف شویم و با رعایت یک رژیم غذایی مناسب در بهترین وضعیت سلامت قرار گیریم.
● تغذیه و سلامتی بدن
سلامت غذا و موادغذایی، رژیم های غذایی برای بیماری های خاص به ویژه بیماری های قلب و عروق، رژیم های غذایی مناسب برای کنترل وزن، چگونگی کم کردن وزن بدون آن که به سلامت بدنمان لطمه ای وارد شود و ... مطالبی هستند که می توانند اطلاعات ما را در زمینه تغذیه افزایش دهند.
سعید اویس، دبیر اجرایی اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی و رژیمی در کشور، به ما می گوید: همان طور که می دانیم نیروهای حیاتی و اصلی ما به وسیله مواد مغذی، معدنی و طبیعی پشتیبانی می شوند. بدن انسان قادر به ساخت برخی از این مواد است و مواد حیاتی دیگر از طبیعت و محیط اطراف زندگی تامین می شود. در نتیجه تغذیه مناسب و سالم می تواند سلامتی انسان را بازگرداند و از آن به خوبی محافظت کند. همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت کند، عمر را طولانی تر گرداند، اندام و رخساره آدمی را بهبود بخشد و نشاط و طراوت را تا سال ها در ما نگه دارد، اما اغلب مقدار مواد مورد نیاز روزانه بدن مانند ویتامین ها و موادمعدنی به درستی در برنامه غذایی ما قرار نمی گیرد و کمبود مواد آلی در تغذیه روزانه می تواند باعث پایین آمدن توان جسمانی و فکری شود و سلامت ما را به سوی چند بیماری خطرناک بکشاند. محیط زیست نامساعد و نامطلوب، استرس ها و ترس های همیشگی، عادت های زیان بخش و پرگزند و حال و روز این جسم خسته از کار روزانه همه و همه سلامتی ما را هر روز تهدید می کنند.
● تغذیه و غذاهای فرآوری شده
دبیر اجرایی اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی و رژیمی در ادامه می گوید: متاسفانه امروزه غذاهای فرآوری شده، سریع و بدون محتوای غذایی به آسانی در دسترس قرار می گیرند. جعبه آب نبات های رنگی و جذاب، نوشابه های حاوی شیرین کننده های مختلف و اسنک های پرروغن و نمک در دبستان ها و دبیرستان ها مورد توجه کودکان و نوجوانان است. به نظر می رسد تهیه کنندگان تنقلات عاری از موادمغذی حضور خود را در هر جایی که امکان حضور کودکان فراهم است، به نمایش می گذارند.در این میان والدینی که ضرورت مقابله با این روند مخرب را دریافته اند، به دنبال راه حلی مناسب برای رساندن ریزمغذی ها (مولتی ویتامین ها و موادمعدنی) هستند. یک راه مناسب، استفاده از مکمل های مولتی ویتامین است که بسیاری از آن ها مناسب با ذوق و سلیقه کودکان تهیه شده است. مولتی ویتامین هایی غنی و استثنایی که علاوه بر رساندن ریز مغذی های لازم به کودکان، به واسطه مواد خاص و طبیعی خود در تقویت سیستم ایمنی نیز موثر هستند.
● تغذیه و رژیم های غذایی
به طور قطع بهترین راه تامین احتیاجات بدن، مراجعه آدمی به طبیعت است. طبیعت، هر آن چه را که بدن برای استمرار حیات خود به آن نیاز دارد، در خود جای داده است. براساس تحقیقات، بسیاری از مردم ایران از سو ء تغذیه پنهان یا آشکار رنج می برند. علت اصلی این سوء تغذیه نوع رژیم غذایی افراد است، چرا که مشغله زیاد افراد را از رسیدگی به سلامت خود بازمی دارد. تقریبا بیشتر افراد آن گونه که باید به تغذیه خود اهمیت نمی دهند و هر آن چه که مصرف می کنند، ارزش تغذیه ای بالایی ندارد.اویس در ارتباط با بی توجهی به تغذیه می گوید: بی توجهی به تغذیه می تواند عوارض جبران ناپذیری برای جامعه به بار آورد و ارتقای سطح سواد تغذیه جامعه، امروزه به عنوان یکی از محوری ترین برنامه های سلامت مورد توجه همگان است. خوشبختانه این مسئله در سند چشم انداز ٢٠ ساله جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته و قانون گذار در ماده ٨٤ قانون توسعه چهارم، دولت را موظف به تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، به منظور نهادینه کردن مدیریت، سیاست گذاری، ارزشیابی و هماهنگی در امنیت غذا و تغذیه کشور، تامین سبد مطلوب غذایی و کاهش بیماری های ناشی از سو ء تغذیه کرده است.
موفقیت در زمینه سازگار کردن شیوه و فرهنگ تغذیه نیازمند ارتباط، تعامل و اجرای مشترک از سوی بخش های مختلف است و در این باره ارتقای سطح آگاهی سیاست گذاران ملی، سالم سازی تولید، نگهداری، فرآوری، توزیع و مصرف مواد غذایی، هدفمند کردن یارانه های غذایی، ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه و حرکت در جهت دسترسی آحاد جامعه به سبد غذایی مطلوب، می تواند به عنوان برنامه راهبردی مورد توجه قرار گیرد.یکی از کمبودهای اصلی ریزمغذی ها در گذشته ید بوده است که خوشبختانه با روندی که وزارت بهداشت و درمان در این زمینه در پیش گرفت، تقریبا در خصوص کمبود ید معضل و بحرانی نداریم.کمبود روی و آهن نیز از عوامل دیگر ابتلا به سوء تغذیه است که باید راهکاری برای این مشکل نیز در نظر گرفت. همچنین ٥٠ درصد زنان ایرانی از کم خونی و سوء تغذیه رنج می برند که به صورت آشکار و گاه پنهان است. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که علاوه بر سه ریزمغذی آهن، ید و ویتامین A، کمبود ریزمغذی های دیگر از جمله کلسیم، ویتامین B۲، ویتامین D و روی نیز در کشور شایع است.
● تغذیه و نبود ریزمغذی ها
این مسئول در ادامه می افزاید: همه می دانیم کمبود ریزمغذی ها موجب افزایش سوء تغذیه، افزایش مرگ و میر و ابتلا به بیماری ها به علت ضعف سیستم ایمنی بدن، ناتوانی جسمی، کاهش بهره هوشی، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، تغییرات رفتاری به صورت بی حوصلگی، بی تفاوتی و انزواطلبی می شود.یکی از روش های مقابله با سوء تغذیه که در تمام دنیا به خصوص کشورهای صنعتی مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از مکمل های غذایی است.مشاهدات علمی مختلف نشان داده است مکمل های رژیمی، اثرات بسیار سودمندی روی سلامت فرد دارند. به عنوان مثال محققان معتقدند در هفته های اول بارداری مصرف مکمل اسیدفولیک می تواند اثرات مثبتی در تامین سلامت جنین داشته باشد. مصرف مکمل های غذایی، تضمینی برای تامین کامل مواد مغذی مورد نیاز بدن است. به عنوان مثال پزشکان مصرف مکمل های غذایی را برای سالمندان توصیه می کنند. یکی از علل این امر، خستگی های مزمن ناشی از کمبود آهن است. همچنین به علت کمبود ویتامین D بین افراد مسن، مصرف مکمل ویتامین D نیز توصیه می شود.
مصرف مکمل های رژیمی به علل مختلف از جمله کاهش وزن تا کنترل درد، می تواند مفید باشد.اما آن چه از اهمیت وافری برخوردار است، این است که به هیچ عنوان نمی توان بدون مشاوره با پزشک و متخصص مربوطه نسبت به تهیه و مصرف این قبیل فرآورده ها اقدام کرد. درست است که راز سلامتی و نشاط در تغذیه کامل نهفته است و تامین کافی ویتامین ها و ریزمغذی ها و مواد معدنی، کلید تندرستی و شادابی بشر است، لیکن باید به این نکته توجه داشت که این تشخیص پزشک است که تعیین می کند بدن فرد به کدام مکمل غذایی و به چه مقدار و با چه درصدی نیاز دارد. از سوی دیگر نحوه تهیه و تامین این مکمل هاست که حتما باید از طریق مجاری مجاز، تایید شود و تحت نظارت صورت گیرد. متاسفانه چندی است شاهد بروز پدیده قاچاق مکمل ها در کشور هستیم به منظور اطمینان از صحت و سلامت و اصالت مکمل های غذایی، این فرآورده ها را باید از داروخانه تهیه کرد.
مردم به واسطه اهمیتی که برای سلامت، تندرستی و شادابی خویش قائل هستند، نباید به سوی فرآورده هایی که به صورت قاچاق و بدون نظارت وزارت بهداشت وارد کشور می شود، بروند و هنگام تهیه این محصولات باید به برچسب فارسی آن ها که دربردارنده نام شرکت تولیدکننده و واردکننده و شماره مجوز وزارت بهداشت است، دقت کنند تا ابهام های موجود کاملا از بین برود و افراد با اطمینان از این که یک مکمل به تایید وزارت بهداشت رسیده است، بتوانند بدون هرگونه نگرانی، آن را با نظر پزشک مصرف کنند.البته در این ارتباط شاهد تلاش های بی وقفه وزارت بهداشت بوده ایم که منجر به دستاوردهای بزرگی در کشور شده است، لیکن راه رسیدن به توسعه سلامت در کشور همچنان طولانی است و این موضوع مستلزم تلاش بیشتر، سرمایه گذاری هدفمند و سیاست گذاری دقیق برای افزایش سطح آگاهی عموم جامعه از مولفه های موثر بر سلامت به خصوص در حوزه سواد تغذیه ای است.

منبع : روزنامه خراسان