آیدین آغداشلو، هنرمندی که از مردم این سرزمین طلبکار نیست

آیدین آغداشلو که این روزها یک تنه اعتبار بخشی از هنرهای تجسمی ایران را به دوش می کشد، ۶۸ ساله و همزمان با آن کتاب «این دو حرف» او رو نمایی شد. برای رونمایی از کتاب او همه آمده بودند. از احمدرضا احمدی شاعر گرفته تا محمد احصایی و بابک احمدی. بهرام بیضایی هم که به تازگی از ساخت فیلم جدید خود فارغ شده است دیگر کسی بود که در این جلسه حاضر شد و درباره اثر جدید «آغداشلو» سخن گفت. عباس کیارستمی نیز در جشن تولد و رونمایی کتاب او حاضر بود، اگر چه این بار تنها در نقش یک مهمان حاضر شد و سخنی نگفت. مراسم از جایی آغاز شد که «احمدی» از حاضران خواست به خاطر ۶۸ سالگی هنرمند نقاش از جای خود برخیزند و سپس در رثای دوست قدیمی خود گفت: «امشب بهترین لباس هایی را که داشتم پوشیدم و برای اینکه به چشم هنرمند و دوست ۴۵ ساله ام بیایم، پیراهن آبی بر تن کردم. در تمام این سال ها و در بدترین و بهترین لحظه ها آیدین آغداشلو در کنارم بود و رنج های مرا دفن کرد و من غصه ها و حرف هایم را با او تقسیم کردم. او با صبوری گوش داد و گاهی آرامم کرد زیرا او فروتن و شکیباست و از مردم این سرزمین طلبکار نیست. آیدین می داند که سهم اش از این جهان چقدر است. به همین دلیل هم نمی گوید که چرا مردم قدرش را نمی دانند و من در تمام این ۶۸ سال زندگی ام نگران دو دست آیدین بودم و فکر می کردم که اگر این دو دست آسیب ببیند چه می شود؟،»
احمدرضا احمدی با ابراز خوشحالی از اینکه روز تولد آیدین سرحال است و او همچنان در کنارش حضور دارد، گفت: «من هفت ماه زودتر از آیدین به دنیا آمدم و قطعاً اگر آن زمان از من سوال می کرد، به او می گفتم که در این دنیا خبری نیست، اما با این وجود او امروز نقاش بزرگی است، کارشناس آثار هنری است و نثر فارسی را مجلل و فاخر می نویسد، زیرا کوشش ما براین است که به سادگی برسیم چون نمی خواهیم ادای دیگران را در آوریم.»
اینها اما تمام آن چیزی نبود که«احمدی» درباره یار دیرین خود گفت. او آغداشلو را معلم بی ریایی دانست که آنچه را در زندگی کشف کرده است، بی هیچ ابایی در اختیار شاگردانش می گذارد. ضمن آنکه او سینما را نیز می شناسد و نقدهای خوبی می نویسد که تحلیلی و استدلالی است.
او در پایان سخنانش شعری را که برای آیدین آغداشلو سروده بود برای حاضران خواند. سپس بابک احمدی- پژوهشگر فلسفه، هنر و مدرس دانشگاه - در جمع حاضر شد و گفت: آیدین و چند نفر دیگر از نسل او از آغازگران فرهنگ و هنر دهه ۴۰ هستند که روی ما تاثیر گذاشتند و نگاه ما را نسبت به زندگی و هنر تغییر دادند و نسل های بعد را ساختند. و اما «بهرام بیضایی» که با تاخیری یک ساعته به مراسم رسیده بود درباره آغداشلو و هنرش سخن گفت. او که از ترافیک عصرانه تهران خسته و عصبی به نظر می رسید، توضیح داد: در ترافیکی که گیر کرده بودم تمام فکرهایم را جا گذاشتم و آنچه امروز می گویم، قطعاً تمام آن چیزی نیست که می خواستم درباره آیدین بگویم. از سوی دیگر حرف زدن از او در جمعی که خودش هم حضور دارد کار سختی است، زیرا او سخنران چیره دستی است و می دانم که چقدر کلمه دردست دارد و برای من که گریزان از حرف زدن هستم، این کار کمی سخت است. او اما درباره آغداشلو گفت: «در زندگی آیدین آغداشلو، سازنده اصلی لحظه ای است که او بین تسلیم شدن در برابر انهدام، می ایستد. او در ده سالگی آیدین آغداشلو بودن را انتخاب می کند و در این میان مجموعه «خاطرات انهدام» مهم ترین بخش از کارهای اوست که آنقدر مفهوم دارد که حتی می تواند نقاشی را دردل خود بگیرد.
بیضایی با پرداختن به مجموعه «خاطرات انهدام» یادآور شد: عملکرد این مساله در روحیه و روانشناسی آیدین قرار دارد زیرا او بارها کارها را می سازد و منهدم می کند. در پس مرور مجموعه «خاطرات انهدام» می توان پی برد که نقاش چگونه این سیر را ادامه داده است. در واقع این نقاشی ها درباره انهدام است و انهدام، نقاش را به خلاقیت وامی دارد و این خلاقیت چیزی نیست جز انهدام که این چرخه زندگی را می سازد. آیدین همان کاری را می کند که فردوسی در زمان خود انجام داد. کسی که بارها و بارها پهلوانان سترگ را با واژه ها ترسیم کرد و در پایان آنها را با واژه ها از بین برد و آیدین هم همین کار را با ساختن و نقاشی کردن انجام داد و این خلاقیت او مقاومتی در برابر انهدام است.
در بخش پایانی این مراسم، محمد احصایی- نقاش و خوشنویس و از دیگر دوستان آغداشلو - سخن گفت: «من ۵۰سال در کنار آیدین زیستم و چه شب ها که محو کار کردنش شدم، نوشته هایش را خواندم و آثارش را مطالعه کردم، بنابراین در ظاهر سخن گفتن از آیدین و آثارش برایم ساده می نماید. فرهیختگی و تیزهوشی در کنار طنز و دریادلی و سلوک در آیدین و کارهایش دیده می شود و برای من این آرزو حتی برای اینکه عظمت کارش را بنماید، دست نیافتنی است.آغداشلو نیز در پایان این مراسم در سخنانی کوتاه گفت: امروز در جمع شما غرق عنایت، لطف و کمی غلو شدم اما از این خبرها نیست .در بخش پایانی این مراسم در کنار رونمایی و فروش کتاب «این دو حرف»، سه تابلوی نقاشی آغداشلو در یکی از تالارهای استاد ممیزی رونمایی شد که در این میان، اثر جاودانه آغداشلو از مادرش نیز قرار داشت.

منبع : روزنامه سرمایه