زن در فلسفه ی سیاسی غرب

▪ سوزان مولیر آکین در ۱۹۴۶ در اوکلند، نیوزیلند به دنیا آمد، اودر ۱۹۶۷ از دانشگاه اوکلند لیسانس گرفت، درجه ی فوق لیسانس فلسفه را در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد و در سال ۱۹۷۵ از هاروارد دکترا گرفت . او پیش از آنکه در دانشگاه استنفورد استاد بشود در دانشگاههای آوکلند، واسار، برندیس و هاروارد تدریس کرد. او در سال ۲۰۰۴ به مرگ طبیعی در خانه ی خود درگذشت
آکین یک نویسنده و فیلسوف سیاسی بود. در سال ۱۹۷۹ کتاب زن در تفکر سیاسی غرب را که در آن جزئیات تاریخی وضعیت زنان در فلسفه ی سیاسی غرب را بررسی کرده بود منتشر کرد.
دیگر کتاب او عدالت، جنسیت و خانواده به نقد نظریه جدید عدالت از لیبرالیسم جان راولز و رابرت نوزیک تا جماعت باوری السدیر مکاینتایر و میشل والزیر می پردازد.
به نظر آکین این نظریات از یک چشم انداز مذکر،که به غلط فرض میکند نهاد خانواده عادلانه است، به رشته تحریر درآمده اند. او معتقد بود که خانواده نابرابری جنسیتی را در سراسر جامعه دائمی و جاودان میکند، به ویژه به این دلیل که بچه ها ارزش ها و ایده آل های خود را در جایگاه جنس گرای خانواده بدست می آورند. آکین بیان میکند در صورتی یک نظریه عدالت کامل میشود که زنان را نیز پوشش دهد و نابرابری های جنسیتی را که به اعتقاد او در خانواده های روزگار نو متداول هستند نشان بدهد
▪ در این نوشتار قصد دارم به معرفی کتاب زن در تفکر سیاسی غرب او که در سال ۸۳ توسط ن . نوری زاد به فارسی بر گردانده شده است بپردازم. البته ظاهرا سه فصل آخر کتاب که شامل مباحث کمتر تاریخی و بیشتر فلسفی بوده، در ترجمه کتاب حذف شده است.
در مقدمه ی مولف این کتاب آمده است«بسیار مهم است که توجه داشته باشیم طرف صحبت همگی فیلسوفان در خطابه ها و نوشتارهایشان مردان بوده اند. به عبارت دیگر تمام آثار مکتوب آنان برای مردان، درباره ی مردان و به دست مردان نگاشته شده است.» البته همانطور که در روند مطالعه ی کتاب متوجه خواهید شد این قیود کلی متعلق به دوره ی خاصی از تاریخ است، در واقع کل تاریخ را در بر نمیگیرد و شامل همه ی فیلسوفان هم نیست، هرچند همه ی فلاسفه ی مذکور در این کتاب (به استثنای جان استوارت میل) شامل این قاعده ی کلی هستند؛ در مقدمه آمده است: فیلسوفان در مواردی که می خواسته اند از انسانها بطور کلی سخن بگویند یا زنان را نادیده میگرفته اند و یا در نتیجه گیریها زنان را مستثنی می کرده اند … بنابراین واژه هایی چون شخص، انسان و عقلانیت [در فلسفه ی قدیم] شامل جنس زن نمی شده است. در این میانه چند تن از فلاسفه ی بسیار مهم به مسئله ی زن بطور خاص توجه کرده اند که از آن میانه میتوان به افلاطون، ارسطو، ژان ژاک روسو و جان استوارت میل اشاره کرد.
▪ در این کتاب بطور خاص به آراء فلاسفه مذکور پرداخته میشود. در فصل نخست افلاطون و سنت یونانی نفرت از زن مورد بررسی قرار میگیرد و نمونه هایی از باورهای یونانیان باستان که در واقع شکل دهنده ی فرهنگی که سقراط، افلاطون و ارسطو از آن برآمده اند می باشد- بیان میشود.
عمده ی منابعی که این مدعیات از آن استخراج شده است اشعار هومر و هزیود و آثار افلاطون به ویژه جمهوری و قوانین هستند. در دو فصل بعدی هم با تکیه بر کتابهای جمهوری و قوانین آراء افلاطون درباره ی نقش زنان در مدینه ی آرمانی او مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل چهارم به بررسی آراء شاگرد افلاطون یعنی ارسطو می پردازد . که در قطب مخالف او قرار میگیرد و شاید به لحاظ تاریخی از چشم انداز ما- کسانیکه به برابری انسانی زن و مرد معتقدیم- افت چشمگیری نسبت به عقاید افلاطون دارد. آرا ارسطو مبنی بر طبیعت پست زنان، که بنابر ادعای نویسنده در میان فلاسفه ی معاصر نیز حامیانی دارد، بیشتر با تکیه بر رساله ی سیاست ارسطو و نگاهی به آراء اخلاقی او در اخلاق نیکوماخس نوشته شده است .
چهار فصل بعدی به بررسی آراء یکی از مسئله برانگیز ترین فلاسفه ای می پردازد که بیش از بقیه اندیشمندان مورد انتقاد فمینست ها قرار گرفته است و آن کسی نیست جز ژان ژاک روسو. گفته میشود که روسو هرآنچه در فرهنگ پدرسالار غرب بر ضد زنان وجود داشته، با دلیل تراشی بطور عقلانی موجه جلوه داده است. حجم نسبتاً زیادی از کتاب به شرح و تبیین آراء روسو پرداخته است و طبیعی است که کتاب امیل روسو محوریت بحث را بر عهده داشته باشد.
فصل آخر کتاب با بیان آراء استوات میل پایان می پذیرد و مشخص است که محور نوشته کتاب انقیاد زنان اوست. جان استوارت میل همسر هریت تیلور/ میل، از نخستین مبارزان فمینیست موج اول ، بود و قطعا همراهی او با میل تاثیر بسزایی در شکل گیری آراء آزادی خواهانه ی این فیلسوف در مورد زنان داشته است.
▪ کتاب زن از دیدگاه فلسفه ی سیاسی غرب کتاب متوسطی است. کتابی که تا حد زیادی ژورنالیستی است و گویی با خشم به رشته ی تحریر درآمده است، شاید چون اولین اثر نویسنده بوده و در ایام جوانی او نوشته شده است، و شاید هم به دلیل حذف مباحث نظری تر انتهای اثر.به هر حال این کتاب فاقد عمق و قوتی است که از یک اثر فلسفی انتظار می رود، در عین حال این حسن را پیدا کرده که یک کتاب ساده و همه فهم باشد. شخصا توصیه میکنم که اگر به اندازه ی کافی فرصت و علاقه دارید به آثار و منابع دسته اول فلاسفه که خوشبختانه در موارد فوق الذکرهمگی به فارسی برگردانده شده اند مراجعه کنید.

مریم نصر اصفهانی
برای مطالعه ی بیشتر میتوانید به این منابع نگاه کنید
دوره ی آثار افلاطون. ترجمه ی حسن لطفی. جلد دوم و چهارم(شامل جمهوری و قوانین) انتشارات خوارزمی
سیاست. ارسطو. ترجمه ی حمید عنایت. انتشارات علمی فرهنگی
امیل: رساله ای درباب آموزش و پرورش.ژان ژاک روسو. ترجمه ی غلامحسین زیرک زاده.نشر ناهید
انقیاد زنان. جان استوارت میل. ترجمه ی علاءالدین طباطبایی.انتشارات هرمس
زن از دیدگاه فلسفه ی سیاسی غرب. نوشته ی سوزان مولیر آکین و ترجمه و تالیف:ن. نوری زاده – تهران: قصیده سرا و انتشارات روشنگران و مطالعات زنان

منبع : critic