صلح در ترکیه در گرو چیست؟

ترکیه بیش از دو دهه است که نتوانسته است به صورت بنیادی مسئله کردها را حتی در داخل مرزهای خود حل و فصل کند.عدم توافق و همکاری مناسب با کردها در مناطق کردنشین موجب بروز مشکلاتی نه تنها برای کردها که برای دولت های ترکیه شده است.
تنش ها بر سر مسئله کردها در ترکیه افزایش پیدا کرده است، به‌ویژه در مناطق شرقی و جنوب شرقی این کشور که جزء مناطق کردنشین ترکیه به حساب می­آید.
درحالی که رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه به منطقه حاکاری در شرق ترکیه سفر کرده بود، روز یکشنبه حدود ۳ هزار نفر در اعتراض به خیابان های شهر یوکسکوا آمدند و با پلیس درگیر شدند. در خیابان‌های استانبول نیز تظاهراتی علیه سیاست‌های دولت در قبال کردها برگزار شد که طی آن پلیس این کشور با استفاده از گاز اشک آور تظاهر کنندگان را پراکنده کرد. گزارش ها حاکی از آن است که ۲۷ نفر در استانبول دستگیر شده­اند.
سفر اردوغان به حکاری یک روز پس از آن بود که بمبی در مقابل دفتر حزب عدالت و توسعه در حکاری منفجر شد. تظاهرات کردها در مناطق مختلف ترکیه از ماه گذشته و با افزایش حملات نظامی ترکیه به مقر حزب پ.ک.ک در شمال عراق افزایش یافت.
رجب طیب اردوغان که برای افتتاح یک بیمارستان به شهر حکاری سفر کرده بود و در مراسم افتتاحیه گفت که نباید اجازه بدهیم آنان که می خواهند بین ما جدایی و تفرقه بی اندازند موفق شوند... بیایید از صلح حمایت کنیم و متحد کنار یکدیگر بیاستیم. اگر بتوانیم همبستگی خود را تقویت کنیم، آن زمان می توانیم پیشرفت کنیم.
اردوغان همچنین اعلام کرد که اصلاحات بیشتری را مدنظر دارد و در خصوص مسائل حقوق بشر نیز فعالیت‌های بیشتری خواهند داشت.
این تنش ها زمانی آغاز شد که برخی از اعضای حزب دموکرات سوسیال (DTP) ادعا کردند که عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان در زندان مورد شکنجه قرار گرفته است. دولت ترکیه این ادعا را رد کرده است.
حزب عدالت و توسعه که توانست در انتخابات پارلمانی اکثریت کرسی ها را تابستان گذشته به دست آورد، درصدد است تا در انتخابات محلی در منطقه کرد نشین نیز که در حال حاضر در اختیار DTP است پیروز شود.
البته احتمال این وجود دارد که حزب DTP در دادگاه قانون اساسی ترکیه به دلیل داشتن ارتباط با حزب پ.ک.ک محکوم شود و از ادامه فعالیت های سیاسی بازبماند. هرچند که این حزب پیش از این با هدف یافتن راه حلی صلح آمیز برای پایان درگیری ها در مناطق شرقی ترکیه کار خود را آغاز کرده بود و در حال حاضر نیز هرگونه ارتباطی را با پ.ک.ک منکر می شود.
عبدالله اوجالان به عنوان رهبر حزب پ.ک.ک در اسفند ماه سال ۱۳۷۷ دستگیر شد. حزب پ.ک.ک در پاییز سال ۱۹۷۸ در روستای فیس شهرستان لیجه در استان دیرباکیر ترکیه تاسیس شد. این سازمان که به مبارزه مسلحانه و تروریستی با دولت ترکیه اقدام می­کند از سوی ترکیه، امریکا و اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است. این حزب در واکنش به تحولات جهانی در سال ۲۰۰۲ هشتمین کنگره خود را برگزار کرد و ضمن اعلام انحلال حزب کارگران کردستان ترکیه کنگره آزادی و دموکراسی کردستان را تاسیس کرد و اوجالان را همچنان به عنوان رهبر معرفی کرد.
عبدالله اوجالان که قرار است تمام عمر خود را در زندان سپری کند به تازگی با وکلای خود صحبت کرد و اعلام کرد که اگر بمیرد حوادث ناگواری اتفاق خواهد افتاد. وی همچنین از کسانی که خواهان ملاقات با وی هستند خواست می توانند با اعضای حزب DTP دیدار کنند. این اظهارات اوجالان از طرف سایت های نزدیک به حزب پ.ک.ک به شدت مورد توجه قرار گرفت. اوجالان همچنین اظهار داشت که حتی در صورتی که به مرگ طبیعی در زندان کشته شود تصور مردم این خواهد بود که او را کشته اند، و نتایج دهشتناکی به دنبال خواهد داشت.
ترکیه بیش از دو دهه است که نتوانسته است به صورت بنیادی مسئله کردها را حتی در داخل مرزهای خود حل و فصل کند. عدم توافق و همکاری مناسب با کردها در مناطق کردنشین ترکیه به بنا به گزارش های غیر رسمی حدود ۴۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهد موجب بروز مشکلاتی نه تنها برای کردها که برای دولت های ترکیه شده است.
آنچه مسلم است این است که بهترین راه کارها را دولت های ترکیه می توانند ارائه دهند. هرچند نمی توان ایجاد تغییرات نسبی در وضعیت کردهای این کشور را نادیده گرفت اما مسلم است این است که دولتمردان ترک هنوز راه زیادی در پیش دارند.
کم نیستند کشورهایی که قومیت های متفاوت را در کنار یکدیگر جای داده اند و توانسته اند در فرایندهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی به راحتی آرامش را برای یکدیگر برقرار کنند. شاید زمان آن رسیده باشد که ترکیه نیز به عنوان کشوری که سودای پیوستن به اتحادیه اروپا را در سر می پروراند، الگوی مناسبی برای خود اتخاذ کند تا بتواند با سر و صدای کمتری آرامش را چه در داخل مرزهای خود و چه در کنار همسایه ها تجربه کند.

نویسنده : آرزو دیلمقانی

منبع : دیپلماسی ایرانی