دندان‌هایی که با یک لبخند رسوا می شوند

آینه را برمی داری، بعد از این که یک نگاه کامل یا یک زیر و رو انداز حسابی به بینی گرامی کردی و به این نتیجه رسیدی که هنوز برای تیغ جراحی شرایط مساعد و لازم را ندارد می روی سراغ چشم ها، بعد ابروها و بعد هم دهان. از شفافیت رنگ پوست صورتت کمی تا قسمتی راضی هستی، اما لب که به خنده می گشایی از رنگ دندان هایت ابراز خرسندی نمی کنی. آخر این چه وضعی است؟ روزی سه بار مسواک می زنی ولی دندان هایت سفید و شفاف نیستند. نمی توانی تیرگی آن ها را از بین ببری! چندین بار هم به دندان پزشک برای جرم گیری مراجعه کرده ای، اما هیچ نتیجه ای نگرفته ای، تو مدام از خودت می پرسی چرا این قدر دندان هایت کدر هستند و دلیل از بین رفتن شفافیت آن ها چیست!
معمولا تغییررنگ دندان طی تشکیل مینا و عاج دندان به وجود می آید، بعضی از تغییر رنگ ها هم پس از رویش دندان و بعضی دیگر در نتیجه اعمال دندان پزشکی رخ می دهد، پس به طور کلی تغییر رنگ را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از: تغییر رنگ های طبیعی یا اکتسابی و تغییررنگ های تحمیلی. هر یک از دو گروه به نوبه خود به بخش های مختلفی تقسیم می شوند.دکتر سامان ضیافتی، متخصص بیماری های دهان و دندان در گفت وگو با ما در ارتباط با تغییر رنگ دندان ها می گوید:
۱) نخستین علت تغییررنگ از بین رفتن پالپ یا مغز دندان است. هرگونه محرک باکتریایی، مکانیکی یا شیمیایی می تواند منجر به مرگ پالپ و تجزیه آن شود. در نتیجه، محصولات تجزیه پالپ آزاد می شوند و به داخل لوله های عاجی نفوذ می کنند. اگر این ترکیبات برای مدت طولانی در محل باقی بمانند، در نهایت منجر به تغییررنگ دندان خواهند شد.
۲) خون ریزی داخل پالپ که در نتیجه صدمه شدید وارد بر سطح دندان است، عامل دیگری است که موجب پارگی عروق خونی ناحیه عاج و خونریزی می شود و محصولاتی که در نتیجه تجزیه خون خارج شده تولید می شوند، منجر به تغییررنگ عاج و در نهایت دندان می شوند.
۳) در بیماران مسن تغییررنگ تاج دندان به صورت طبیعی رخ می دهد که ناشی از رسوبات زیاد عاج و نیز نازک شدن و تغییرات نوری میناست. غذا و آشامیدنی ها با تجمع در ترک های موجود در سطح مینا یا عاج زیر آن باعث تغییررنگ می شوند. به علاوه ترمیم های قبلی هم که در اثر مرور زمان خراب شده اند، ممکن است چنین حالتی ایجاد کنند.
۴) تغییر رنگ ها ممکن است در اثر نقایص تکاملی یا موادی که طی تشکیل دندان با مینا و عاج ترکیب شده اند، به وجود آیند.
۵) فلوئورزیس یا مصرف مقادیر زیاد فلوراید طی تشکیل دندان هم از عواملی است که می تواند طی سال های بعد زندگی منجر به تغییر رنگ دندان شود.
۶) تجویز یا مصرف داروها یا مواد شیمیایی خاص که تعدادی از آن ها ناشناخته اند، طی تشکیل دندان موجب تغییررنگ آن می شود که گاهی اوقات شدید است. شایع ترین و بدترین تغییررنگ در این نوع پس از مصرف کپسول تتراسیکلین و معمولا در کودکان رخ می دهد. این نوع تغییررنگ معمولا دوطرفه است و در چندین دندان از هر دو قوس فکی ایجاد می شود. علت این پدیده را این طور می توان توضیح داد که تتراسیکلین پس از ورود به بدن می تواند به یون کلسیم متصل شود و سپس وارد بخش های مختلف دندان شود که در ساختمان آن یون کلسیم به کار رفته است. وقتی دندانی که با دارو ترکیب شده در معرض نور خورشید قرار گرفت، ممکن است باعث تشکیل فرآورده های اکسیداسیون تتراسیکلین شود و در نتیجه تغییررنگ دائمی ایجاد کند. در کنار تمام عوامل ذکر شده می توان اختلالات خونی، مصرف بالای دخانیات و برخی بیماری های سیستمیک را نیز در از بین رفتن رنگ طبیعی دندان ها موثر دانست.
دکتر ضیافتی در ادامه در ارتباط با تغییر رنگ های تحمیلی می گوید: تغییررنگ های تحمیلی در نتیجه استفاده از مواد شیمیایی مختلف و به هنگام اعمال دندان پزشکی رخ می دهد و غالبا هم برگشت ناپذیر هستند. مواد پرکننده نظیر آمالگام و کامپوزیت شایع ترین دلیل این گونه تغییررنگ ها محسوب می شوند. همچنین بیشتر داروهایی که برای پر کردن کانال های مربوط به ریشه دندان ها به کار می روند، نیز توانایی تغییررنگ های داخل عاجی را دارند. این مواد در طولانی مدت به داخل عاج نفوذ می کنند و در نتیجه اکسید شدن، از خود ترکیباتی باقی می گذارند که رنگ تولید شده به واسطه آن ها ممکن است برای سال های طولانی باقی بماند. حالا شاید پیش خود فکر کنید که با این حساب اگر کسی برای مدتی کوتاه با عوامل ذکر شده ارتباط داشت، باید داشتن دندان های سفید را برای همیشه فراموش کند، اما این مسئله آن قدرها هم جای نگرانی ندارد. چون ما در همین جا به شما می گوییم در صورتی که بلافاصله پس از مطلع شدن نسبت به تغییررنگ دندان های خود برای معالجه اقدام کنید به احتمال ٩٣ تا ٩٥ درصد امکان بازگشت به شرایط قبلی وجود خواهد داشت.امروزه دندان پزشکان توانسته اند با استفاده از مواد شیمیایی اکسید یا احیاکننده متنوع تا حد زیادی از تیرگی و کدورت دندان ها جلوگیری کنند.
برای این کار روش های مختلفی وجود دارد که باتوجه به شرایط بیمار، میزان پیشرفت تغییررنگ، وضعیت مالی شخص و ... انواع خاصی ازاین درمان ها را درنظر می گیرند.در زمینه تغییررنگ دندان، مهم ترین توصیه ای که وجود دارد این است که هرگونه ماده شیمیایی یا حتی غذایی رنگ دانه دار را باید جدی تلقی کرد. در صورتی که نسبت به تأثیر یک دارو یا یک ماده روی دندان ها آگاهی کافی ندارید، از مصرف آن خودداری کنید. چون به طور قطع داشتن دندان هایی روشن و شفاف که با هر بار خندیدن چهره شما را زیباتر جلوه می دهند، نکته ای است که به راحتی نمی توان از کنار آن گذشت.

منبع : روزنامه خراسان