خطرات پنهان انس با حیوانات خانگی!

سالانه تعداد زیادی از انسان ها به علت تماس با حیوانات، بیمار می شوند یا جان خود را از دست می دهند. همچنین با رواج برخی از سبک های زندگی غربی که به صورت ناقص و بدون آگاهی در جامعه ما مورد تقلید قرار می گیرد، شاهد افزایش حضور حیوانات در محیط زندگی به ویژه در شهرها هستیم که این حضور، ناخواسته پیامدهایی از جمله افزایش بیماری های مشترک بین انسان و حیوان را به دنبال داشته است.
این یک واقعیت است که با صنعتی شدن زندگی و با کم عمق شدن روابط انسانی، تمایل به داشتن حیوانات خانگی بالطبع افزایش پیدا می کند. حیوانات خانگی انواعی از حیوانات هستند که برای همنشینی انسان ها مورد استفاده قرار می گیرند که از آن جمله می توان به برخی پرندگان، دام ها، حیوانات کارگر و یا هر حیوانی که به دلایل اقتصادی و... نگه داشته می شود، اشاره کرد. به صورت عمومی حیوانات خانگی را به دلیل علاقه به بازیگوش بودن و یا صدای زیبای آنها نگهداری می کنند. حیواناتی مانند پستانداران (از جمله سگ و گربه) و حیوانات کوچک دیگری مانند پرنده ها، بزمجه ها و ماهی ها که حیوانات خانگی نام گرفته اند.
بحثی که این روزها در محافل خانواده ها مطرح است نگهداری حیوان خانگی و همچنین خطر بیماری زایی این موجودات است. اما انگیزه هایی که سبب می شود تا افراد مبادرت به تهیه و نگهداری حیوان خانگی کنند بسیار حائز اهمیت است بنابراین اگر بخواهیم در ابتدا این افراد را دسته بندی و بعد به بیماری زابودن حیوانات خانگی بپردازیم باید گفت که افرادی که از حیوان خانگی نگهداری می کنند عبارتند از کسانی که عاشق حیوانات هستند، این افراد از کودکی با حیوانات آشنا بوده و آنها را همچون عضوی از خانواده خود می پندارند و به تمام مسایل بهداشتی و درمان های به موقع انگلی و واکسیناسیون این حیوانات اهمیت می دهند. همچنین افرادی که تنها هستند و به دنبال موجود و یا فردی می گردند تا تنهایی خود را با آن پر کنند، دسته ای دیگر از این افراد که امکان دارد علاقه خاصی به حیوان نداشته باشند و تنها در صورتی که حیوان مورد نظر، انتظار آنها را برطرف کند آنها نسبت به حیوان علاقمند می شوند؛ مد پرستها از دیگر علاقمندان به حیواناتند، این افراد کسانی هستند که بیشتر برای اینکه به دیگران نشان دهند که آنها هم در جامعه مدرن، دارای جایگاهی هستند. اقدام به تهیه حیوان خانگی می کنند. به طور مثال برخی از آنها به حیوان همانگونه نگاه می کنند که به ماشین آخرین مدل و یا لباس شان، که نه برای نگهداری و استفاده بلکه برای فخرفروشی و جلب توجه از آنها استفاده می کنند.
تحت تاثیر قرارگرفتن زندگی انسان از حیوان نکته ای است که نمی توان به سادگی از آن گذشت، اما این تاثیرپذیری از حیوان چندان قابل توجیه نیست زیرا همین وابستگی می تواند باعث ارضاءظاهری نیاز انسان به همدم و در نهایت جدایی انسان از جمع و جامعه شود. به هر حال باید پرسید که آیا نگهداری یک حیوان در منزل درست است؟ پاسخ دادن به این سؤال کار چندان آسانی نیست؛ ایجاد مزاحمت ناشی از سر و صدای حاصل از وجود حیوان در واحدهای مسکونی آپارتمانی و علاوه بر آن ناراحتی افراد به دلیل اعتقادات مذهبی حاکم بر جامعه، این عمل را جزء ناهنجاری های اجتماعی قرار داده است. اما خطر اصلی حیوانات همان بیماری های مشترک بین انسان و حیوان هستند. این بیماری ها می توانند از طریق حیوانات یا فضولات حیوانات یا از یک رابطه مستقیم به انسان سرایت کنند. در نتیجه نگهداری از حیوانات مانند هر مقوله دیگر، فرهنگ خاص خود را می طلبد که چنانچه با عدم اطلاع کافی همراه باشد نه تنها موجب دردسر برای صاحب آن می شود؛ بلکه آزار و اذیت را برای خود حیوان نیز به همراه دارد.
با وجود مطالب گفته شده اگر کسی باز هم اصرار به نگهداری حیوانات داشت با توجه به خطراتی که ممکن است از جانب حیوانات خانگی انسان را تهدید کند و همچنین با توجه به شیوع علاقه به نگهداری آنها در منازل، بهترین روش ها برای خرید و نگهداری از این نوع حیوانات و فراهم کردن مقدماتی برای حضور حیوان در خانه این است که اول از سلامت کامل حیوان باخبر شویم که اصولی ترین راه، مراجعه به دامپزشک است تا اگر لازم باشد روی حیوان آزمایش انجام شود یا واکسن تزریق شود تا ناقل بیماری به انسان نباشد و پس از طی این راه ها حیوان دارای شناسنامه بهداشتی شود؛ روش مطمئن دیگر محل نگهداری حیوان است که باید یک جایگاه مشخص داشته باشد تا هم حیوان احساس آرامش و امنیت کند و هم این که اگر عارضه ای داشته باشد در همان محل مداوا شود.
حیوان خانگی همچنین احتیاج به تربیت خاصی دارد. برخی حیوان ها تربیت ناپذیرند مثل خرگوش و برخی بسیار تربیت پذیرند مثل سگ. به هر حال وقتی حیوان تربیت بشود محیط را کمتر آلوده می کند و از بودن در کنار او آرامش و نشاط بیشتری حاصل می شود. نباید فراموش کرد که در مورد حیوان هایی که مو دارند باید در مورد نظافت آنها وسواس داشت، باید ناخن های آنها مرتب شود، موهایشان تمیز شود تا در منزل نریزد یا قاطی مواد غذایی نشود؛ هر چند که حیوانات خانگی نیاز به نوازش صاحبان خود دارند، اما همانگونه که گفتیم آنها می توانند انگل هایی را هم با خود منتقل کنند که البته شما با انجام اقداماتی ساده می توانید مانع انتقال انگل ها و بیماری ها از حیوانات خانگی به اعضای خانواده شویم به طوری که ذکر شد کسانی که پرنده نگه می دارند باید بدانند که در معرض بیماری های مختلفی هستند. چون این افراد در تماس مستقیم با مخروجات پرندگان در قفس و یا در هر جایی که پرنده را نگه می دارند هستند پس باید همیشه قفس را تمیز نگه دارند و ضدعفونی کنند؛ زیرا حتی یک تماس کوچک دست هم می تواند باعث ابتلا به بیماری شود.
حیوانات خانگی نیاز به مراجعه فصلی یا شش ماه یک بار به دامپزشک دارند. در مدفوع بسیاری از این حیوانات انگل هایی وجود دارد که با تجویز داروهای مناسب از بین می روند. همچنین تعدادی از حیوانات خانگی مثل سگ و گربه نیاز به واکسیناسیون منظم دارند تا نسبت به بیماری هایی مثل هاری ایمن شوند چه دامپزشکان معتقدند که اگر این مراقبت ها با دقت انجام شود میزان مشکلات بهداشتی حیوانات خانگی به حداقل می رسد. و نکته آخر که از بعد سلامت روانی دارای اهمیت است این است که اکثر حیوانات خانگی عمر کوتاهی دارند و اگر پس از یک وابستگی عاطفی چند ساله شما را ترک کنند، باید به جای خالی شان عادت کنید! در پایان نیز باید گفت که در دین مبین اسلام گرچه بر خوش رفتاری با حیوانات تأکید شده است اما روایات اسلامی به صورت غیرمستقیم با بیان احکامی بر عدم اختلاط حیوان در زندگی انسان تأکید دارند و هر چند در کشور ما به لحاظ اسلامی بودن تنها درصد کمی از جوانان و افراد مرفه هستند که در اکثر موارد نیز به دلیل تقلید و چشم و هم چشمی های رایج- دست به این کار می زنند، اما به هر حال این پدیده در میان اقشار متوسط جامعه رو به گسترش است و لازم است اطلاعات کافی در ارتباط با نحوه نگهداری، تغذیه، بیماری های منتقله و... حیوانات خانگی در اختیار افراد جامعه قرار گیرد.

سعید کریمی- کارشناس بهداشت عمومی؛
دانشگاه علوم پزشکی کردستان

منبع : روزنامه کیهان