پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


خواندن برای زندگی بهتر


خواندن برای زندگی بهتر
نمایشگاه کتاب تهران در سال گذشته با استناد به گفته رئیس ‏ستاد نمایشگاه میزبان ۵.۲میلیون بازدید‌کننده بوده است.
‏اما به راستی چه تعداد از این خیل عظیم بازدیدکننده کتابخوان حرفه‌ای هستند.‏
شگفتی اینجاست که صنعت نشر کتاب در ایران با ۱۰۰۰ تا حداکثر ‏‏۳۰۰۰ تیراژ، چطور پاسخگوی این همه مخاطب است؟ در حالی که ‏اغلب ناشران در محاسبات خود برای فروش همین تیراژ اندک سه سال ‏وقت در نظر می‌گیرند و همه از کسادی بازار کتاب می‌نالند.‏
وقتی در جامعه‌ای که میانگین آمار مطالعه و کتابخوانی آن برای هر نفر در روز ۸ تا ۰۱ دقیقه ‏ است چگونه می‌شود حضور پرازدحام این بازدیدکنندگان ‏را به کتاب مرتبط کرد؟
۲۴ آبان روز ملی کتابخوانی است.این در حالی است که اصلاح ‌ نظام آموزشی برای گسترش‌کتابخوانی کلیدی و سرنوشت ساز است. متأسفانه در کشور ما، ‏برای ایجاد شوق و رغبت نسبت به فرهنگ کتابخوانی و مطالعه به ‏درستی عمل نشده و برنامه مشخصی برای مطالعه وجود ندارد و ‏کتابخانه‌های مدارس نیز از سوی دانش‌آموزان چندان جدی گرفته ‏نمی‌شود و همین بی‌توجهی سبب نزول سطح مطالعه در بین جوانان و ‏دانش‌آموزان می‌شود، در حالی که شالوده شوق به مطالعه و ‏کتابخوانی در دبستان، راهنمایی و دبیرستان‌ها، گذاشته می‌شود.
‏این در شرایطی است که با نهایت تأسف ‏باید گفت که مردم دقایق محدودی را به مطالعه اختصاص می‌دهند، ‏‌ در حالی‌ که در کشورهای هم سطح ما به طور میانگین هر فرد‌یک ساعت در روز ‏مطالعه می‌کند‌.درکشور‌ما زمانی که کتابخانه به‌عنوان یکی از ‏گزینه‌های مهم برای پر کردن اوقات فراغت باید خودش را نشان ‏دهد، بی‌رغبتی مردم به مطالعه و کتابخوانی به وضوح ‏قابل لمس است. ‏
● کتاب نه، روزنامه آری
مهرشاد، دانش آموز سال سوم دبیرستان را در بوستان ملت می‌بینیم، در حال ‏خواندن روزنامه ورزشی است. او می‌گوید: «قبلاً کتاب زیاد می‌خواندم. ‏ولی یک روز همه آنها را بوسیدم و کنار گذاشتم. الان اوقات ‏فراغتم را با خواندن روزنامه و مجله می‌گذرانم.» ‏
او اضافه می‌کند: «کتاب خواندن مرا خسته می‌کند ولی ‏مطالعه و مرور نشریات باعث می‌شود فرد اجتماعی بار بیاید. ‏روزنامه و نشریات تغییرات روزبه روز دنیای اطراف را به ‏جوانان نشان می‌دهند و آنها را در مسائل مختلف صاحب‌نظر می‌‏کنند.» ‏
شاید بتوان افراط بیش از حد او را در خواندن روزنامه یا به قول ‏خودش «خوردن»! آن، دلیل ترک عادت کتابخوانی او دانست اما ‏واقعاً کسی هست که از داشتن یاری مهربان و دانایی خوش بیان بی‌‏نیاز باشد؟ ‏
‏اما سایه صولتی، دانشجوی محیط‌زیست می‌گوید: «ممکن نیست از مطالعه غافل شوم. کتاب‌های خوب تمام نشدنی هستند و مطمئنم اگر کسی یک ‏کتاب خوب و باارزش بخواند دیگر هیچ وقت از مطالعه دست بر نمی‌‏دارد.»‏
در بسیاری از مواقع نوجوانان و جوانان از وجود کتابخانه در ‏محلشان بی‌اطلاع هستند و در واقع کتابخانه در معرض دید و دسترس ‏و تبلیغ افراد قرار نگرفته است و این باعث می‌شود کتاب جزو ‏انتخاب‌های فرد در زمان بیکاری نباشد و اگر شخص وقت یا ساعتی ‏برای فراغت داشته باشد، آن را به جای کتاب خواندن، با رفتارهای ‏هنجار و ناهنجار و تفریحات سالم و ناسالم در کنار دوستان و ‏همسالان خود بگذراند، چون او نمی‌داند این اوقات فراغت را ‏می تواند با کتاب خواندن و مطالعه و افزودن به معلومات و ‏اطلاعات عمومی خود سپری کند. ‏
همان طور که همه می‌دانیم ما ملتی هستیم که قدیمی‌ترین و غنی‌ترین کتابخانه‌های دنیا را داشته‌ایم؛ مانند کتابخانه خواجه ‏نصیرالدین طوسی در مراغه با بیش از ۴۰ هزار جلد کتاب و نسخ ‏خطی که در زمان خود در کشورهای اروپایی شاید ‏عدد کتاب‌های کتابخانه‌های آنان به یکصد جلد هم نمی‌رسیده ‏است.
جامعه جهانی هر روز در پرتو تحولات جدید، فناوری مدرن ‏و روزآمدی را به جامعه ارائه می‌دهد و در این میان اگر کسی ‏از دانش و فن و تکنیک روز عقب بماند هیچ وقت فرصت جبرانی برای ‏سال‌های ‏از دست رفته ندارد و درنتیجه بسیاری از مسائل همگام و هماهنگ ‏با دیگر افراد جامعه نخواهد بود. اگر بخواهیم جامعه‌ای پیشرو ‏داشته باشیم و هر روز فاصله ما از نظر تمدن و فناوری با ‏جوامع پیشرفته بیشتر نشود و همچنین اگر بخواهیم از نظر فرهنگی ‏جامعه‌ای بهنجار داشته باشیم؛ یعنی جامعه‌ای که بتواند از یک ‏تاریخ و فرهنگ غنی و عظیم ما حمایت کند و حامی و نماینده آن در بین ‏کشورهای دیگر باشد باید برای اهمیت و ارزش دادن افراد به ‏کتاب و مطالعه عمیقا بیندیشیم و بسیار برنامه‌ریزی کنیم، ‏چون ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تکنیک و دانش و فناوری، روز ‏به روز به ما دیکته می‌شود. پس جامعه باید وسایل ارتقا و ‏زمینه‌های ایجاد آن را فراهم کند. باید در بخش عوامل اجتماعی ‏برای رشد شاخص مطالعه، حرکت جدی‌تری داشته باشیم. ‏
● تربیت نسل کتابخوان
خانواده عامل مؤثری در شکل‌گیری شخصیت و الگوسازی رفتاری ‏فرزندان است و شکل‌گیری شخصیت افراد در مدرسه و جامعه به ‏گونه‌ای است که متاثر از تصمیم‌گیری‌ها و امکاناتی است که کاملا ‏در اختیار دولت است. به‌نظر می‌رسد اگر در مدارس برنامه‌ای ‏ترتیب داده شود که دانش‌آموزان ساعتی را برای مطالعه به ‏کتابخانه بروند و معلمان و دبیران و کتابدارها آنان را راهنمایی ‏کنند و بر مطالعه و کتابخوانی آنها نظارت داشته باشند شاید ‏زمینه ایجاد انگیزه فرهنگ کتابخوانی و مطالعه را در دانش ‏آموزان فراهم کنیم. ‏
در این میان نقش و جایگاه فرهنگ کتابخوانی بر اثر ‏نیاز افراد جامعه ایجاد می‌شود، اما فرهنگ و وجود چنین نیازی ‏هنوز به‌خوبی در بین مردم ما جانیفتاده است. برای آگاه‌سازی‌ این ‏افراد و ترویج فرهنگ مطالعه باید بستر‌سازی‌‌هایی از سوی ‏کانون خانواده‌ها، مسئولان و خصوصا وسایل ارتباط جمعی صورت ‏گیرد تا نسل‌های آینده نسل‌هایی کتابخوان باشند. ‏
بنیامین صدر
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید