جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آیت‌ الله‌ کاشانی‌ در پیشگاه‌ قضاوت‌ تاریخ‌


آیت‌ الله‌ کاشانی‌ در پیشگاه‌ قضاوت‌ تاریخ‌
● مقدمه‌
در ۲۳ اسفند ۱۳۴۰، آیت‌ الله‌ کاشانی‌ در تهران‌ در گذشت‌... نگارنده‌ در تشییع‌ جنازه‌ آن‌ مرد بزرگ‌، همراه‌ گروهی‌ از فضلاء و طلاب‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌، شرکت‌نموده‌ و از بیت‌ ایشان‌ تا حضرت‌ عبد العظیم‌، همراه‌ مردم‌، پیاده‌ راه‌ پیمودم‌...پس‌ از مراجعت‌ به‌ « قم‌» مقاله‌ مشروحی‌ نوشتم‌ که‌ در « هیئت‌ تحریریه‌» مجله‌« مکتب‌ اسلام‌» خلاصه‌ آن‌ تصویب‌ شد و در مجله‌ درج‌ گردید. اینک‌ متن‌ همان‌ مقاله‌ کوتاه‌ شده‌، بدون‌ کم‌ و کاست‌، به‌ تناسب‌ موضوع‌ این‌ شماره‌، عیناً نقل‌ می‌شود .
پایان‌ زندگانی‌ هرکس‌ به‌ مرگ‌ اوست‌ جز مرد حق‌ که‌ مرگ‌ وی‌ آغاز دفتر است‌
● تولد و مقام‌ علمی‌ :
حضرت‌ آیت‌ الله‌ المجاهد آقای‌ حاج‌ سید ابوالقاسم‌ کاشانی‌ فرزند مرحوم‌ آیت‌الله‌ حاج‌ سید مصطفی‌ کاشانی‌ ( که‌ از علمای‌ درجه‌ اول‌ عراق‌ بود) در سال‌ ۱۳۰۰هجری‌ بدنیا آمد. در ۱۵ سالگی‌ به‌ عراق‌ رفت‌ و در حوزه‌ علمیه‌ نجف‌ به‌ درس‌ وبحث‌ پرداخت‌. پس‌ از طی‌ مراحل‌ نخستین‌، از محضر اساتیدی‌ چون‌: آیت‌ الله‌آخوند ملا کاظم‌ خراسانی‌، آیت‌ الله‌ حاج‌ میرزا حسین‌ میرزا خلیل‌، آیت‌ الله ‌والدش‌، استفاده‌ها نمود و در جوانی‌ به‌ درجه‌ اجتهاد رسید و از مراجع‌ تقلید بزرگ‌ از قبیل‌: آیت‌ الله‌ میرزا محمد تقی‌ شیرازی‌، آیت‌ الله‌ شریعت‌ اصفهانی‌،آیت‌ الله‌ آقا ضیاء عراقی‌، آیت‌ الله‌ آقا سید ابوالحسن‌ اصفهانی‌، آیت‌ الله‌ حاج‌ سید اسماعیل‌ صدر، اجازه‌ اجتهاد اخذ نمود و مورد توجه‌ مردم‌ مسلمان‌ وعلمای‌ اسلامی‌ قرار گرفت‌ .
در مقام‌ علمی‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ هیچگونه‌ تردیدی‌ نیست‌، و دوست‌ ودشمن‌ به‌ جامعیت‌ و کمال‌ علمی‌ آن‌ فقید سعید اقرار داشته‌ و دارند...
● طرز فکر آیت‌ الله‌ کاشانی‌
آیت‌ الله‌ کاشانی‌ معتقد بودند که‌ سیاست‌ از دیانت‌ جدا نیست‌ و اسلام‌ یک‌ دین‌اجتماعی‌ است‌ و بایست‌ علمای‌ اسلامی‌، همانند پیشوایان‌ بزرگ‌ دین‌، در اموراجتماعی‌ پیشقدم‌ باشند و برای‌ همین‌ منظور در مبارزات‌ اجتماعی‌ برای‌ طرد استعمار، همیشه‌ پیشقدم‌ و پرچمدار بود که‌ شاید اشاره‌ به‌ دو نمونه‌ آن‌، کافی‌باشد:
۱) انقلاب‌ عراق‌ و جهاد برای‌ استقلال‌: با آغاز جنگ‌ جهانی‌ اول‌، قوای‌ استعماری‌ به‌عراق‌ حمله‌ کرد، علماء بزرگ‌ برای‌ دفاع‌ از سرزمین‌ اسلامی‌ عراق‌، فتوای‌ جهاددادند، نیروهای‌ ملی‌ به‌ رهبری‌ علماء و از جمله‌ پدر آیت‌ الله‌ کاشانی‌ و خود وی‌ قیام‌ کردند و این‌ جهاد ۱۴ ماه‌ طول‌ کشید و در همین‌ جنگ‌ بود که‌ پدر آیت‌ الله‌کاشانی‌ به‌ درجه‌ شهادت‌ رسید...
هنگامی‌ که‌ قرارداد استعماری‌ ۱۹۱۹ م‌ در عراق‌ امضاء شد، آیت‌ الله‌ کاشانی‌ باهمکاری‌ علماء بزرگ‌ و عشایر عرب‌ بر ضد این‌ قرارداد قیام‌ کرد و فتوای‌ جهادداد و علیه‌ نیروهای‌ استعماری‌ اشغالگر به‌ جنگ‌ پرداخت‌ و خود نیز با مرحوم‌آیت‌ الله‌ آقا سید محمد تقی‌ خونساری‌ اسلحه‌ برداشته‌ و به‌ میدان‌ جنگ‌ رفتند .
آیت‌ الله‌ کاشانی‌ علاوه‌ بر اینکه‌ عضو « هیئت‌ عالی‌ دینی‌ انقلابیون‌» بود یکی‌ ازچهار عضو « کمیته‌ عالی‌ جنگ‌ حکومت‌ انقلاب‌» هم‌ بود. این‌ جنگ‌ بیش‌ از ۶ ماه‌ طول‌ کشید و سرانجام‌ هم‌ به‌ پیروزی‌ و استقلال‌ عراق‌ منجر شد که‌ تفصیل‌ آن‌ را باید در کتابهای‌ مربوط‌ به‌ تاریخ‌ عراق‌ مطالعه‌ کرد .
روی‌ همین‌ اصل‌ بیگانگان‌ یکی‌ از شرایط‌ صلح‌ را تسلیم‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ قراردادند، کتابخانه‌ بزرگ‌ خانوادگی‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ را از بین‌ بردند و چون‌ مقدمات ‌دستگیری‌ ایشان‌ را فراهم‌ می‌کردند از راه‌ پشتکوه‌ و لرستان‌ به‌ ایران‌ آمدند.
۲) نهضت‌ ملی‌ ایران‌ و ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ ... پس‌ از جنگ‌ جهانی‌ دوم‌، نیروهای‌استعماری‌، آیت‌ الله‌ کاشانی‌ را به‌ بهانه‌ همکاری‌ با آلمانیها!، دستگیر و ۲۸ ماه‌تمام‌ در اراک‌ و کرمانشاه‌ و رشت‌ زندانی‌ نمودند، ولی‌ علت‌ اصلی‌ این‌ توقیف‌ وتبعید آن‌ بود که‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ مبارزه‌ شدیدی‌ را علیه‌ نیروهای‌ متجاوز شروع‌کرده‌ بود و استعمار که‌ از سابقه‌ امر در عراق‌ اطلاع‌ داشت‌، آیت‌ الله‌ را دستگیرکرد...
آیت‌ الله‌ کاشانی‌ پس‌ از آزادی‌ در فعالیتهای‌ اجتماعی‌ و مبارزات‌ سیاسی‌ شرکت ‌کردند و در نتیجه‌ در خرداد ماه‌ ۱۳۲۴ دستگیر و ۲۲ ماه‌ تمام‌ در بهجت‌ آباد قزوین ‌تبعید بودند و سپس‌ به‌ « بیروت‌» تبعید شدند...
جریانات‌ بعد از این‌، خیلی‌ مفصل‌ است‌ و بهتر این‌ است‌ که‌ چند جمله‌ کوتاه‌ را دراین‌ باره ‌ از زبان‌ دیگران‌ بشنوید: «... حضرت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ از بنیانگذاران ‌نهضت‌ ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ ایران‌ و جبهه‌ ملی‌ بودند که‌ شعار ملی‌ شدن ‌صنعت‌ نفت‌ را عنوان‌ کردند .
در دوره‌ ۱۶ این‌ مبارزه‌ به‌ اوج‌ شدت‌ رسید و سرانجام‌ به‌ ملی‌ شدن‌ نفت‌ ایران‌ منجر شد. در جریان‌ اجرای‌ قانون‌ ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌کاشانی‌ به‌ وسائل‌ مختلف‌ دولت‌ را تقویت‌ می‌کردند و با نفوذ و محبوبیتی‌ که‌ درکشورهای‌ اسلامی‌ داشتند ملل‌ مسلمان‌ جهان‌ را به‌ پشتیبانی‌ از مبارزات‌ ملت‌ایران‌ دعوت‌ می‌نمودند .
در فروش‌ اوراق‌ « قرضه‌ ملی‌» فتواهای‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌ نقش‌ عمده‌ای‌ داشت‌.روز سی‌ام‌ تیر حضرت‌ آیت‌ الله‌ طی‌ اعلامیه‌ای‌ مردم‌ را به‌ تظاهر مقاومت‌ دعوت ‌کردند و اعلام‌ داشتند که‌ اگر پای‌ یکنفر انگلیسی‌ به‌ ایران‌ برسد کلیه‌ تاسیسات‌ نفتی‌ کشور را نابود خواهیم‌ کرد. در دوره‌ ۱۷ حضرت‌ آیت‌ الله‌ به‌ ریاست‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ انتخاب‌ شدند.»
● رحلت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌
آیت‌ الله‌ کاشانی‌ در تاریخ‌ ۲۳ اسفند ماه‌ - ۷ شوال‌ ۱۳۸۱ - پس‌ از مدتی‌ کسالت‌به‌ رحمت‌ ایزدی‌ پیوست‌ و رحلت‌ ایشان‌ موجب‌ تاثر و تأسف‌ مردم‌ مسلمان‌ایران‌ و جهان‌ گردید. سیل‌ تلگرافات‌ تسلیت‌ از سراسر جهان‌ به‌ بازماندگان‌ آن ‌مرحوم‌ واصل‌ شد. در تشییع‌ جنازه‌ معظم ‌له‌ که‌ از مسجد سپهسالار به‌ عمل‌ آمد، دهها هزار نفر از مردم‌ تهران‌، علماء اعلام‌ وعده‌ زیادی‌ از فضلای‌ قم‌ شرکت‌ کردند.
خبر گزاریهای‌ خارجی‌ خبر رحلت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ را به‌ دنیا مخابره‌ کردند و رادیو کراچی‌، آنکارا، قاهره‌ و کشورهای‌ اسلامی‌ دیگر به‌ مردم‌ ایران‌ تسلیت ‌گفتند. در قم‌، تهران‌، مشهد، اصفهان‌، کاشان‌، آبادان‌، گیلان‌ و سایر شهرستانها،مجالس‌ ترحیم‌ مفصلی‌ از طرف‌ آیات‌ عظام‌ و علماء اعلام‌ و مردم‌ بر پا شد...
● قضاوت‌ تاریخ‌:
آری‌: بدین‌ ترتیب‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ در گذشت‌، و از مال‌ دنیا جز یک‌ منزلی‌ که‌ آنهم‌ در رهن‌ است‌ ( در مقابل‌ ده‌ هزار تومان‌ قرضی‌ که‌ دارد) چیزی‌ ازخود باقی‌ نگذاشت‌، در حالی‌ که‌ با آن‌ قدرت‌ و مقامی‌ که‌ چند سال‌ پیش‌ داشت‌،می‌توانست‌ مانند دیگران‌! صاحب‌ آلاف‌ و الواف‌ و مالک‌ کاخها و باغها گردد...
در فوت‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ دنیای‌ اسلام‌ متاثر شد، اما متاسفانه‌ در ایران‌،عده‌ای‌؟! طور دیگر بودند! و قضاوتهای‌ ناروایی‌ کردند... ما در این‌ باره‌ دیگر ازخود چیزی‌ نمی‌گوییم‌ و قضاوت‌ صحیح‌ را به‌ عهده‌ تاریخ‌ و مردم‌ با انصاف ‌می‌گذاریم‌ و وجدان‌ آنهایی‌ را که‌ آن‌ همه‌ فداکاری‌ و جانفشانی‌ و مبارزه‌ و جهاد و کوشش‌ آیت‌ الله‌ کاشانی‌ را در اثر تبلیغات‌ دشمنان‌ و اتهامات‌ بی‌ اساس‌ بیگانگان‌ فراموش‌ کردند، به‌ داوری‌ می‌طلبیم ‌ تا درباره‌ مرد بزرگی‌ که‌ شخصیت‌ جهانی‌داشت‌، با منطق‌ بهتر و تحقیق‌ بیشتر قضاوت‌ کنند .
سید هادی‌ خسروشاهی‌
منبع : پایگاه اطلاع رسانی خسروشاهی


همچنین مشاهده کنید