جاذبه های طبیعی استان مرکزی

● پل باقرآباد
بنای این پل مربوط به دوره معاصر است و در زمان اشغال ایران توسط روس‌ها ساخته شده و محل استقرار آن در جاده قدیمی اصفهان - اراک و جنب جاده آسفالته فعلی محلات است. از بنای اصلی پل در جریان سیلی که در منطقه جاری شده ، تا حدودی تخریب گردیده و مجددا بازسازی شده است.از این پل تا۲۰ ‌سال پیش بهره‌برداری می‌شده و در حال حاضر با احداث جاده آسفالته جدید ازرونق افتاده است. مصالح به کار رفته در بنای پل عمدتا از سنگ می باشد. در مجاورت پل باقر آباد، پل جدیددیگری نیز احداث شده که در نوع خود جالب توجه است و پیرامون آن در حواشی قمرود در روزهای تعطیل مورد استفاده تفرجگاهی وگذران اوقات فراغت مردم قرار می‌گیرد.
● پل دودهک
در نزدیکی کاروانسرای "دودهک" ، پلی قرار د ‌ارد ‌که بر روی چهار دهانه ‌ ناهمگون بنا شده است. عرض این پل حدود ۳ ‌متر می باشد و در دو طرف آن دیوارهایی به ارتفاع یک متر ساخته شده است. پایه های این پل از سنگ و سقف دیواره های آن از آجرهایی با ابعاد۲۰*۲۰ سانتیمتر ساخته شده است. این پل برای عبور و مرور کاروان ها احداث شده بود‌، لیکن بعدها کامیون‌ها و تریلرهاییبا وزن حدود۳۰‌تن به راحتی از روی آن رفت و آمد می‌کردند. این پل در سال ۱۳۶۵ آسیب جدی د‌ید و به علت ریزش چند دهنه آن، عبور و مرور از روی آن امکان‌پذیر نیست.
● پل تاریخی سرخده
بنای این پل د‌ر جنوب ساوه در کیلومتر ۱۳ ‌جاده "یلآباد" ‌به "قز قلعه" در ضلع جنوب غربی روستای سرخده واقع شده است. مصالح به کار رفته د‌ر این پل تماما از آجر با ملات ساروج است. ساختمان پل از ۸ ‌چشمه با طاق رومی تشکیل شده و ارتفاع آن ازکف تا سطح رود‌خانه "قره چای" حدود ۸ ‌متر است. طول پل حدود۷۰ متر و عرض آن حدود۵ متر می باشد.
● چشمه حکیم
چشمه حکیم، در حدود یک کیلومتری جنوب شرقی چشمه شفا واقع شده است. منشاء این چشمه در دو نقطه همجوار یکدیگر است و اطراف آن ها با سنگ چینی به دو حوض محصور تبدیل شده است. از یکی از حوض‌ها زنان و از حوض دیگر مردان استفاده می‌کنند. به طور کلی منشاء آب‌های معدنی سلیمانی و حکیم در ردیف آب‌های معدنی سولفاته کلسیک خیلی گرم است و منشاء عمیق زیر زمینی دارند. ‌چشمه های معدنی آب گرم ناحیه محلات از نظر ترکیبات شیمیایی به چشمه های معدنی مولفاته کلسیک"بان یردوبیگور" فرانسه شبیه هستند.
● چشمه آب معدنی گراو
چشمه آب معدنی گراو در ۵ ‌کیلومتری غرب تفرش قرار دارد. آب این چشمه از نوع آب‌های بی‌کربناته کلسیک وکلرور سدیک است. از آب این چشمه برای درمان بیماری ‌های مختلف از جمله بیماری دستگاه گوارش ، کاهش قند خون و دفع اسید اوریک استفاده می شود. استحمام در آب این چشمه باعث انبساط عروق می شود و شبیه آب معدنی "روایا" در فرانسه است.
● چشمه اسکان
این چشمه در ۵ کیلومتری شمال روستای فر، جنب روستای اسکان از توابع شهرستان سربند واقع شده است. دسترسی به آن از روستای فر با‌ ۵ کیلومتر راه خاکی میسراست و هر سال مورد مراجعه و استفاده ‌گروه های زیادی قرار می‌گیرد.
● چشمه سلیمانی
این چشمه در شمال شرقی چشمه شفا و درحدود یک کیلومتری آن بر دامنه کوهی قرارگرفته است. در این محل یک قهوه‌خانه و ساختمانی وجود دارد که شامل دوحمام است. آب چشمه که د‌ر حدود ۵ ‌لیتر در ثانیه است در جویی باریک و طبیعی جریان می یابد و به سوی حمام هدایت می شود. آب چشمه پس از استفاده و خروج از حمام ها به طرف "مزرعه تخت" سرازیر می شود.‌
● چشمه شفا
این چشمه آب گرم در بالای تپه مجاور سرچشمه محلات در محلی نزدیک تخته سنگ های سخت از دهانه چاهی خارج می شود و به حمام های اطراف آن هدایت می گردد. در گذشته ازاین دهانه مقدار کمی آب خارج می‌شد و منشاء اصلی چشمه در حدود۱۰۰متری غرب آن بود، ولی در اثر زلزله ،منشاء اصلی چشمه تقریبا خشک شده وقسمت عمده آب ازسرچشمه فعلی آن جاری است. دهانه سرچشمه با دری آهنی پوشانیده شده و در یک چهار دیواری محفوظ گردیده است. مقدار آب این چشمه در حدود ۱ ۲ لیتر در ثانیه است.
● روستای نیمور
بقایای ‌آتشکده ساسانی آتش‌کوه، بقایای یک پاپه بزرگ سنگی از بنایی ‌بزرگ به نام "میل میلویه" و حصار قلعه جمشیدی را نشان می‌دهد که روستای نیمور از کانون‌های تمدن باستانی ایران است. در این ناحیه سدی باستانی نیز از دوره ساسانی بر روی رود‌خانه اناربار (قمرود) و کانال آب بسیار قدیمی بر جای مانده است.
● ‌روستای خورهه
روسـتـای خورهه به خاطر وجود معبدی از دوره سلوکیان که ستون های آن هنوز هم پا برجاست شهرت ملی دارد. این ستون‌ها و بقایای معبد، جزء قدیمی ترین آثار تاریخی سرزمین ایران و تنها اثر باقی مانده از دوره سلوکیان می باشند.
● روستای ساروق
این روستا بیش از ۸۵۰ سال قدمت دارد و از چهار محله به نام های قلعه بالا، ساروق ،گرگان علیا و گرگان سفلی تشکیل شده است. امامزاده هفتاد ودو تن مربوط به سال ۵۸۷ هجری قمری در محله مرکزی و قدیمی آن واقع شده است. همچنین روستای ساروق به لحاظ صنایع دستی به ویژه از نظر قالیبافی معروفیت جهانی دارد.
● روستای دودهک
در این روستا دو اثرتاریخی جالب توجه به نام های پل شاه عباسی و کاروانسرای شاه عباسی بر جای مانده است.
● ناحیه سربند
ناحیه ییلاقی سربند به دلیل شرایط اقلیمی، یکی از پرآب ترین نواحی استان محسوب می‌شود. فاصله نزدیک این ناحیه با شهرستان اراک و استقرار واحدهای صنعتی بزرگ پتروشیمی و پالایشگاه همراه با پروژه های متعدد توسعه شهری اهمیت این ناحیه و استفاده معقول و بدون تخریب از جاذبه‌های طبیعی آن را به مسئله‌ای مبرم تبدیل کرده است. تراکم چشمه‌های پرآب و دائمی، پوشش گیاهی بسیار خوب و گستردگی با‌غ ها، شکارگاه ها و قلل مرتفع و بالاخره امکانات ورزش‌های ‌زمستانی ازجمله جاذبه های ارزشمند این منطقه است.
● سرآب عباس آباد
این سرآب در۲ ‌کیلومتری شرق شازند واقع شده است. فضای سرسبز و درختان اطراف آن منظره ‌بسیار دیدنی این سرآب را زیباترکرده است. سرسبزی محل و آبی که از زیرکوهسار روان می باشد، تفرجگاهی را به وجود آورده که هر ساله هزاران نفر را به سوی خود جلب می‌کند.
● تالاب عمارت
این تالاب علاوه بر زیبایی چشمگیر، از جهات مختلف نیز نقش حیاتی در منطقه ایفا می‌کند و یکی از منابع ارزشمند سیاحتی استان به شمار میآید. این تالاب ضمن تثبیت آب رودخانه "شرا" و آبیاری اراضی کشاورزی، از جنبه های زیست محیطی و تفرجگاهی نیز واجد اهمیت است. تالاب عمارت یکی از زیستگاه های مهم پرندگانی از قبیل اردک، غاز و حواصیل است که در حیات اکوسیستم جانوری وگیاهی منطقه، نقش مهمی به‌عهده دارد. پیرامون این تالاب با فضای کوهستانی و آب وهوای مناسب همواره مورد توجه گردشگران بوده است.
● زیارتگاه غار سی جن
غار سی جن در روستای واران جاسب واقع شده است. مردم محلی عقیده دارند که در این غار سی جوان غیب شده اند. مسجدی نیز در آن نزدیکی قرار دارد که به مسجد کمیل معروف است.
● ‌رودخانه قمرود
شاخه اصلی این رودخانه ازارتفاعات شیب شرقی در جنوب گلپایگان و غرب خوانسار (کوههای مورستان، میشه و قره داغ) سرچشمه می گیرد و پس از تلاقی با رودخانه خرقاب و خمین با نام لعل بار از جنوب محلات و غرب دلیجان به ‌سوی قم سراز‌یرمی شود و در ناحیه پل دلاک به قره چای می پیوندد و به مسیله می ریزد. منطقه‌ای که این رودخانه در آن واقع شده است به اندازه منطقه" سربند" و" شرا "سرسبز ‌نیست، اما این رودخانه نیزدر مسیر خود به ویژه در نزدیکی محلات امکانات تفرجگاهی قابل توجهی پدید آورده است. همجواری این رودخانه با جاذبه‌های طبیعی شهر زیبای محلات، پارک گلخانه‌های آن ازیک طرف، آب گرم معدنی محلات از طرف دیگر و همچنین آثارتاریخی سراق، تیمور و خورهه یک کانون سیاحتی مناسب ‌به وجود آورده است. احداث سد مخزن ۱۵خرداد در عباس آبـاد دلـیـجـان نـیـز امـکـانـات مـنـاسب را برای توسعه تفرجگاهی به ویژه در زمینه های اسکی روی آب، ماهیگیری و سایر ورزش‌های آبی فراهم آورده است. پیرامون دریاچه این سد شرایط مناسبی برای ایجاد کمپ های تفرجگاهی دارد.
● دریاچه سد ۱۵ خرداد
سد۱۵خرداد در۵ کیلومتری شهر دلیجان در یک منطقه اقلیمی خشک احداث گردیده و از یک منبع آب طبیعی به یک جاذبه جهانگردی تبدیل شده است. این سد علاوه بر تامین آب آشامیدنی قم و دلیجان، آب مـوردنـیـاز کشاورزان منطقه را نیز تامین می‌کند. از ویژگی‌های این سد، نزدیکی آن به چشمه آب گرم محلات است. ازچشمه آب گرم محلات نیز چشم انداز زیبای سد پدیدار است.
● دریاچه سد خاکی هندودر
این سد خاکی در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر شازند و در ۲ ‌کیلومتری شمال "هندودر"، مجاور روستای قاییدان از توابع سربند واقع شده است. ظرفیت سد دو میلیون وپانصد متر مکعب آب است. در حال حاضر یکی از تفرجگاه های شهرستان شازند و استان مرکزی محسوب می شود و سرسبزی اطراف آن منظره زیبایی به وجود آورده است.
● تپه علیشار
این تپه در وسط روستای علیشار در بخش رازقان ساوه قرار گرفته است و قدمت زیادی دارد و از جانب سازمان میراث فرهنگی به عنوان مکان باستانی، شناسایی و ثبت گریده است.
● تپه باستانی آوه
تپه باستانی آوه که درکنار روستای آوه در ۱۰ کیلومتری ساوه قرار دارد از مکان‌هایی است که تاکنون سفالینه‌های بسیاری از آن به دست آمده که عمدتا به دوره‌های پیش از اسلام و همچنین بعد از اسلام تعلق دارند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد