شبکه های اجتماعی

فضای مجازی که در سال های اخیر شکل گرفته و پس از راهیابی اینترنت به هر خانه و دفتر کاری جای خود را باز کرده است مجال شکل گیری اجتماعات جدیدی از کاربران را فراهم می کند. از زمان تونیس (Tonnies) و تعاریف او مبنی بر دو نوع تجمع انسانی یعنی «اجتماع» در مقابل «جامعه» به بعد بیشتر دانشمندان علوم اجتماعی، خصوصیاتی همچون «رودررویی»، محدودیت تعداد»، «وجود روابط عاطفی و نه عقلایی» را از اصول بنیادی اجتماع دانسته اند که این اصول در روابطی که در فضای مجازی پدید می آید کاملاً قابل شهود است.
در فضای مجازی روابط کاربران، رابطه ای مجازی و یا واسطه است اما همچنان آن را نوعی اجتماع می توان به حساب آورد. به نظر ونچرلی وشلینی حوزه و دامنه معنایی کاربردهای جدید این اصطلاحات برای اشاره به تجمعات کاربران فضای مجازی باید به روز شده و به شبکه ها و سازمان های رسمی که به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی اشتغال دارند تعمیم داده شود.
شبکه های اجتماعی که پایه اصلی آنها اینترنت است در بین جوانان اروپایی و امریکایی و اخیراً نیز آسیایی محبوبیت فراوانی یافته است. این شبکه ها در عین حال که فضاهایی هستند که در آنها افراد، دوستان جدیدی می یابند و یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات روزمره خانوادگی و شغلی قرار می دهند، مکان هایی برای تبادل نظر هستند که عقاید و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. قابلیت ارتباط گیری یک شخص با سایر افراد مستقل از مکان جغرافیایی و زبان محاوره ای یکسان سبب خواهد شد که شبکه ها به دکانی برای رد و بدل شدن ایده های جدید معرفی شوند.
● شبکه های اجتماعی
معمولاً به مجموعه ای از اشیا و یا سیستم ها که به هم متصل باشند عنوان شبکه اطلاق می شود. اصطلاح شبکه های اجتماعی هم به شبکه هایی اشاره دارد که اشیا متصل به هم در آن مردم هستند و نه سیستم ها. یعنی شبکه اجتماعی ساختاری است اجتماعی که افراد و سازمان ها میان خود ایجاد کرده اند که نوع ساده آن شبکه ای تشکیل یافته از خانواده، بستگان، دوستان و همکاران است.
نخستین بار اصطلاح شبکه های اجتماعی توسط جی،ای، بارنز در سال ۱۹۵۴ مطرح شد و پس از آن به سرعت به شیوه ای کلیدی در تحقیقات و مطالعات جامعه شناسی، روان شناسی، مدیریت و ‎/‎/‎/ نفوذ پیدا کرد. وسیله ارتباطی اعضای موجود در این شبکه ها بسته به دوره زمانی شکل گیری از ساده ترین نوع ابزار ارتباطی یعنی نامه نگاری آغاز شده و تا تلفن و ایمیل، اتاق های گفت وگو و.‎/‎/ پیشرفت کرده است. پیشرفت در صنعت ارتباطات و اطلاعات (ICT) علاوه بر ابزارهای برقراری ارتباط تأثیری مستقیم بر نحوه گسترش و فرهنگ ارتباط میان اعضای شبکه ها داشته و پیشرفت web نیز به عنوان آخرین دستاورد بشر در این صنعت تأثیری شگرف داشته است.
افزایش اتصال و دسترسی کاربران به اینترنت و تمایل به برقراری ارتباط از آن طریق موجب پیدایش شبکه های اجتماعی جدیدی بر این بستر گشته است که به شبکه های اجتماعی online مشهورند، اولین نمونه از این شبکه ها sixdegrees.com بود که در سال ۱۹۹۷ راه اندازی شد. روند محبوبیت این قبیل از جوامع مجازی از سال ۲۰۰۳ و با آغاز به کار سایت friednster به اوج خود رسید تا جایی که ظرف همان سال تعداد بازدیدکنندگان از سایت friendster بسیار بیشتر از google بود و همین امر سبب شد که شرکت google به سوی این قبیل از جوامع روی آورده و سرویس اورکات خود را راه اندازی کند. بعد از شرکت google شرکت های کوچک و بزرگی که رقیب یکدیگر نیز بودند به سوی این قابلیت جدید اینترنت گرایش نشان داده و سعی در ایجاد چنین سرویسی داشتند به نحوی که رقیب دیرین google یعنی شرکت yahoo نیز سرویس یا هو ۳۶۰ خود را راه اندازی کرد.
● شبکه های اجتماعی در دنیا
استفاده از خدمات شبکه های اجتماعی روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا می کند، هم اکنون سایت های شبکه های اجتماعی پس از سایت های شرکت های بزرگی مانند yahoo، Msn و موتورهای جست وجویی مانند google، Altavista و ‎/‎/‎/ تبدیل به پراستفاده ترین سایت ها شده اند. بسیاری از شرکت ها با اهداف تجاری و اقتصادی دست به راه اندازی این قبیل از سایت ها زده و برخی درصدد خرید سهام مهمترین شبکه های اجتماعی هستند که می توان به رقابت گوگل و مایکروسافت برای خرید my space و facebook اشاره کرد که سرانجام My space نصیب گوگل و سایت face book نصیب مایکروسافت شد و در این میان شرکت yahoo دست خالی از راه اندازی سرویس یا هو ۳۶۰ به دنبال راه اندازی شبکه اجتماعی جدیدی به نام «مش» است. در این بین شرکت های بزرگ و کوچک دیگری همچون ناسا برای جذب جوانان علاقه مند به موضوعات هوا و فضا شبکه اجتماعی دیگری با نام «My Nasa» را راه اندازی کرده است که کاربران می توانند از طریق آن تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضایی با سایر کاربران به اشتراک بگذارند. این سایت را می توان یک نمونه اصلی از شبکه های اجتماعی دانست.
شبکه های اجتماعی خصوصاً شبکه هایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکان هایی هستند که مردم خود را به صورت خلاصه معرفی کرده و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را فراهم می کنند.
● تجزیه و تحلیل شبکه ها
شکل یک شبکه اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک می کند. شبکه های محکم برای اعضایشان نسبت به شبکه هایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکه اصلی دارند کمتر مفید واقع می شوند.
شبکه های باز با اتصالات اجتماعی و رشته های ضعیف شانس بیشتری برای دسترسی به ایده ها و دستاوردهای جدید نسبت به شبکه های بسته با رشته های طویل دارند.
یعنی گروهی از دوستان و همکاران که تنها دارای ارتباطی مستقیم و محدود با یکدیگر هستند اطلاعات و دستاورهای یکسانی را به اشتراک می گذارند اما گروهی که دارای ارتباط با بخش های اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدوده وسیع تری از اطلاعات دارند. برای دستیابی به موفقیت بهتر است که افراد با شبکه های اجتماعی گوناگونی ارتباط داشته باشند تا این که ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند و این به معنای گسترش به بیرون در شبکه های اجتماعی است.

وحید نقشینه

منبع : روزنامه ایران