بازگشت سینمای حماسی

داستان های بزرگ و فیلمسازی در ابعاد وسیع در سال های اخیر در دنیا از رونق افتاده است، اما شاید اکران فیلم حماسی «استرالیا» به کارگردانی «باز لورمن» بتواند این ژانر محبوب را بار دیگر به صحنه سینماها بازگرداند.
«لورمن» از این نوع فیلمسازی بعنوان «ضیافت سینما» یاد می کند; جشن هایی بصری و داستانی که درام، رومانس و کمدی را به تماشاگر پیشنهاد می دهد و حس انتقال به یک دنیای دیگر را به او منتقل می کند. بعبارت دیگر: یک فیلم حماسی.
«استرالیا» با بازی «نیکول کیدمن» و «هیو جکمن»، عامدانه به نوعی از فیلمسازان و فیلم ها (بعنوان مثال: دیوید لین و «لورنس عربستان» و جان فورد و «جویندگان») ارجاع می دهد که به سینما ابعادی فراتر از زندگی دادند; نوعی سینمای حماسی که فیلمسازان یا استودیوها دیگر حتی سعی نمی کنند به آن نزدیک شوند. لورمن ۴۶ ساله اعتقاد دارد ترس، بدترین دشمن این ژانر بوده است. او می گوید: «ترس از پول و ترس از ابعاد کار.
فروش چنین فیلمی آسان نیست. در عصر مدرن بازاریابی فیلمی وابسته به یک ژانر، فیلمی که شما را بخنداند، به گریه بیندازد و مدهوش کند، کاری آسان نیست. این متعلق به دورانی است که سینما، بزرگ و بسیار شجاع و بسیار بسیار تمام عیار بود.» کیدمن در «استرالیا» نقش اشراف زاده ای بریتانیایی را بازی می کند که در آغاز جنگ جهانی دوم وارث مزرعه ای در استرالیا می شود.
پس از آنکه زمینداران رقیب می کوشند زمین او را تصاحب کنند، زن برای هدایت هزاران حیوان در سفری به سراسر کشور با گله داری زمخت با حضور «جکمن» همراه می شود.
با دیدن «استرالیا» می توان حدس زد «لورمن» متاثر از چه فیلم هایی بوده است. صحنه های هدایت گله در این فیلم که از چهارشنبه پیش در آمریکا اکران شد، یادآور چشم اندازهای وسترن «رود سرخ» هوارد هاکس ۱۹۷۴ و فیلم استرالیایی «گله رانان » ۱۹۴۶ است. این ایده که شخصیت «کیدمن» در فیلم مزرعه ای بزرگ را به ارث می برد، از داستان تگزاسی «غول» جرج استیونس، ۱۹۵۶ گرفته شده و ارتباط شخصیت های «کیدمن» و «جکمن» رابطه «اسکارلت اوهارا» و «رت باتلر» در «بربادرفته » ۱۹۳۹را تداعی می کند. وقتی صحبت از سینمای حماسی می شود، بخصوص سینمایی که در تاریخ و ماجرا ریشه دارد، استاد مسلم، «دیوید لین» است.
فیلمسازان معاصر مانند: مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ، اد.زوئیک و لورمن، به دفعات از تاثیر «لین» و فیلم های حماسی کلاسیک او نظیر «پل رودخانه کوای»، «لورنس عربستان» و «دکتر ژیواگو» بر سینمای خود گفته اند. «جوزف مک براید»، مورخ سینما مکالمه خود با «پیتر اوتول» را به یاد می آورد که ستاره «لورنس عربستان» در آن با اشاره به ماندگاری فیلم های حماسی «لین» گفت: «راز موفقیت لین در فیلم های حماسی این بود که این فیلم ها بیشتر داستان های شخصی درباره گروهی کوچک از آدم ها هستند که واقعا به آنها اهمیت می دهید و باید آنها را بشناسید.» اوتول ادامه داد: «اما همین داستان های شخصی چیزی بزرگتر در خود دارند. آنها بخشی از یک رویداد بزرگ هستند و این چیزی است که فیلم حماسی را می سازد. این فیلم ها به آدم هایی مشخص می پردازند، اما بیانگر کل جامعه یا بخشی بزرگ از جامعه هستند.»
● یک رسم قدیمی
البته، حماسه سابقه ای به اندازه داستان سرایی دارد که نمونه آن «گیلگمش» و «ایلیادن و «اودیسه» هومر است. تاریخ فیلم حماسی در سینما به سال۱۹۱۲ و روایت ایتالیایی «کجا می روی؟» بازمی گردد. «تولد یک ملت» ۱۹۱۵فیلم «دیوید وارک گریفیث» درباره جنگ داخلی آمریکا، اولین فیلم حماسی آمریکایی بود. فیلم های حماسی عموما تاریخی هستند و اغلب جنگ یا دیگر مقاطع تاریخی پرآشوب را به تصویر می کشند.
آکادمی اسکار نیز در تمام این سال ها عاشق فیلم های حماسی بوده که نشانه آن اعطا جوایز اسکار بهترین فیلم به کلاسیک هایی مانند «بربادرفته»، «بن هور»، دو فیلم اول «پدرخوانده»، «از آفریقا»، «رقصنده با گرگ ها»، «فهرست شیندلر»، «دلاور»، «بیمار انگلیسی»، «تایتانیک» و «ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه» است.
اما، در چند سال اخیر این داستان های دور از دسترس درباره رومانس، شکوه و منظره، سخت توانسته اند در چشم اندازهای سینمایی وابسته به تماشاگران نوجوان برای خود جایی پیدا کنند. گروهی از منتقدان نیز اعتقاد دارند بعضی از فیلمسازانی که به طرف سینمای حماسی رفته اند، جلوه های رایانه ای را جایگزین احساسات واقعی کرده اند. «راجر ابرت» در نقدی بر فیلم سال۲۰۰۱ «پرل هاربر» نوشت: «واژه حماسی مترادف با بودجه زیاد است، اما آنچه با دیدن «لورنس عربستان» درمی یابید اینست که «حماسی» بودن نه به هزینه یا روند پیچیده تولید بلکه به اندازه ایده هاست. «آگیره، خشم خداوند» ورنر هرتسوگ به لحاظ هزینه تولید با «پرل هاربر» قابل مقایسه نیست، اما «آگیره» یک فیلم حماسی است و «پرل هاربر» نیست.
به نوشته مهر به نقل از لس آنجلس تایمز; «لنارد مالتین»، مورخ و منتقد سینما، نیز اعتقاد دارد با وجود انبوه فیلم های وابسته به جلوه های ویژه، تماشاگران همچنان می خواهند با امواج احساسات همراه شوند. او می گوید: «موفقیت بسیار زیاد «تایتانیک» نشان داد مردم همچنان به فیلم های حماسی علاقه دارند. تصور می کنم مردم حتی در این دوران پست مدرن و آلامد نیز خیلی عوض نشده اند. فیلمسازان بدبین تر از تماشاگران هستند.»

منبع : روزنامه ابتکار