زنگ خطر ناباروری

تیروئید یکی از مهمترین غدد بدن انسان است که اگر به خوبی عمل نکند، فرد را دچار مشکلات زیادی می کند. زنان حدود پنج تا هشت مرتبه بیش از مردان در معرض اختلالات تیروئیدی قرار دارند.
شاید یکی از علل آن این باشد که مشکلات تیروئید علائمی مشابه برخی دیگر از مشکلات در زنان دارد.
برای مثال علائمی مانند خستگی و افسردگی ناشی از اختلال تیروئید، با خستگی و افسردگی ناشی از قاعدگی و یا علائم پس از زایمان یکسان است.
غدد تیروئید، هورمون تیروئید ترشح می کنند که این هورمون ها آنزیم هایی را که با اکسیژن و گلوکز ترکیب می شود، تحریک کرده و باعث تولید گرما در بدن می شود.
علاوه بر این، این هورمون به حفظ فشار خون و تنظیم رشد بافت ها کمک کرده و برای رشد اسکلت و سیستم عصبی ضروری است.
اختلالات غدد تیروئید در سه شکل ترشح کم هورمون تیروئید و یا کم کاری تیروئید، ترشح زیاد از حد غدد تیروئید یا پرکاری تیروئید، رشد بافت غدد که باعث بوجود آمدن یک برآمدگی کوچک در بخشی از غدد می شود، بروز پیدا می کند.
اگرچه عمده این برآمدگی ها بی خطرند، اما حدود ۱۰درصد از آنها نیز سرطانی اند. باید گفت سرطان تیروئید تنها حدود یک درصد از سرطان ها را در سال تشکیل می دهد.
در شرایطی که تیروئید کم کار باشد، سرعت سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند که علائم آن عبارتند از: خستگی مفرط، افسردگی، دمای کم بدن، افزایش وزن، خشکی پوست، نازک شدن موها، باد کردن صورت، دست ها و پاها، کاهش احساس چشایی و بویایی، کاهش سرعت ضربان قلب، یبوست، ضعیف شدن حافظه، کم شدن تمرکز، کلفتی صدا، قاعدگی نامنظم، درد ماهیچه ها، ناباروری، کلسترول بالا و گواتر.
باید گفت کم کاری تیروئید به یک باره و یا در طول دوران بارداری یا پس از آن و یا پس از درمان پرکاری تیروئید اتفاق می افتد.
در تیروئید پرکار، سرعت سوخت وساز بدن افزایش پیدا می کند و علائم آن عبارتند از: عصبی بودن، زودرنجی، کاهش وزن، افزایش سرعت ضربان قلب، گر گرفتگی و تعرق زیاد، تغییر در اشتها، اختلالات خواب (مانند بی خوابی)، ضعف ماهیچه ها، لرزش دست ها، قاعدگی کوتاه، متورم شدن چشم ها و گواتر. پرکاری تیروئید می تواند در طول دوران بارداری، پس از آن و یا در نتیجه درمان بیش از حد نیاز کم کاری تیروئید رخ دهد.
برآمدگی تیروئید می تواند بسیار و تنها در حد چند میلی متر و یا بسیار بزرگ و در حد چندین سانتی متر باشد. این برآمدگی ها به خودی خود بیماری خاصی را نشان نمی دهند بلکه حکایت از وجود مشکلی در غدد تیروئید می کند. گاهی وقت ها بزرگی آنها باعث بروز مشکلاتی در فرو بردن غذا می شود. باید گفت برآمدگی تیروئید با فشار آوردن بر غدد تیروئید می تواند باعث بروز پرکاری تیروئید در فرد شود.
کم کاری یا پرکاری تیروئید زنان را بیشتر از مردان رنج می دهد.
این عوارض در دوران بارداری و پس از آن باعث ایجاد مشکلاتی مانند افسردگی پس از زایمان، ناباروری، غیرعادی بودن جنین، تولد جنین مرده و یا زایمان زودرس خواهد شد.
هرچند غدد تیروئید در دوران بارداری بزرگ می شوند، اما عملکرد آنها همچنان ثابت می ماند. بنابراین بارداری به خودی خود باعث عملکرد غیرطبیعی تیروئید نمی شود و پرکاری و کم کاری تیروئید در دوران بارداری و پس از آن به یک شکل اتفاق می افتد.
علاوه بر این بروز مشکل تیروئید برای جنین مشکل زاست و می تواند او را نیز درگیر مشکل تیروئید کند که در صورت تشخیص داده نشدن به موقع، رشد فیزیکی، روانی و ذهنی جنین با اختلالاتی روبه رو خواهد شد.
● پرکاری تیروئید
اگرچه پرکاری تیروئید در کمتر از یک درصد بارداری ها اتفاق می افتد، اما عوارض بسیاری را برای مادر و جنین به همراه دارد.
زنانی که پرکاری تیروئید را تجربه کرده اند، آن را همراه با علائمی مانند اختلالات قاعدگی و.‎.‎. داشته اند.
این اختلال تیروئید لزوماً منجر به ناباروری در زنان نمی شود زیرا گاهی این اختلال شدید نیست، اما اگر زنی با پرکاری تیروئید باردار شود، احتمال سقط جنین، عقب ماندگی ذهنی، زایمان زودرس، اختلالات مادرزادی و فشار خون در دوران بارداری در او افزایش پیدا می کند.
در مواردی با نواقص کروموزومی، مرگ جنین نیز ممکن است اتفاق بیفتد. این خطرات با تشخیص به موقع مشکل تیروئید در مادر و درمان او به میزان چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد.
اگرچه تشخیص اختلالات تیروئید در دوران بارداری مشکل است، اما اغلب با علائمی مانند گر گرفتگی، تعرق زیاد، هیجانات روحی، عصبی بودن، استفراغ و یا ضربان قلب همراه است. دو علامت مشخصه رایج ضربان قلب بالای ۱۰۰ در هر دقیقه و کاهش وزن است. در صورت مشاهده این دو علامت در دوران بارداری حتماً باید آزمایش تیروئید از مادر انجام گیرد تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری به عمل آید.
در صورت درمان نشدن مادر به دلیل افزایش ضربان قلب، امکان بروز مشکلات قلبی برای جنین نیز وجود دارد. علت افزایش ضربان قلب پاسخ دادن به افزایش سطح هورمون تیروئید در بدن است.
مشکل جدی تری که مادر را تهدید می کند امکان ابتلای او به توفان تیروئید است که با تحریکات همراه با استرس مانند زایمان، عمل سزارین، عفونت درمان نشده و.‎.‎. از کنترل خارج می شود و در نهایت منجر به مرگ مادر خواهد شد.
● بیماری تیروئید پس از بارداری
افسردگی پس از زایمان اغلب به دلیل خستگی، نوسانات هورمونی و تغییرات روحی و احساسی بوجود می آید، اما اگر این علائم برای مدت طولانی ادامه داشته باشند، می توانند ناشی از وجود بیماری تیروئید در فرد باشد.
آمار نشان می دهد مشکلات مربوط به تیروئید پس از زایمان در ۱۰درصد زنان تا یک سال بعد بروز می کند و احتمال بروز آن در زنانی که سابقه دیابت، سفیدی زودرس موها، آرتریت و.‎.‎. دارند، بیشتر است. تیروئید در این شرایط می تواند در هر دو نوع پرکاری و کم کاری ظاهر شود.
از علائم تشخیص آن نیز می توان به اضطراب، بی خوابی، تمرکز نداشتن، زودرنجی، تغییرات وزن و یا خستگی مفرط اشاره کرد که عمدتاً با عوارض پس از زایمان مشترک و همراه بوده و تشخیص را دشوارتر می کند.
● تیروئید و ناباروری
پرکاری و کم کاری تیروئید هر دو از علل ناباروری به شمار می آیند، تا جایی که بهتر است در صورت مشاهده ناباروری ابتدا مشکلات تیروئید در فرد مورد بررسی قرار بگیرد.
علاوه بر این اختلالات تیروئید می تواند باعث بروز کیست تخمدان شود، که این مسئله نیز باروری را کاهش می دهد.
در مواردی که این اختلالات شدید باشد، هورمونی به نام پرولاکتین با افزایش ترشح، روبه رو شده و باعث مشکلاتی برای زنان می شود.

سحرپورعباس

منبع : روزنامه ایران