چشم‌انداز تقاضای‌ برق‌ و ظرفیت‌ عملی‌ نیروگاهی‌ موردنیاز کشور در برنامه‌سوم‌ توسعه‌

روند تغییرات‌ مصرف‌ برق‌ و شدت‌ برق‌ مصرفی‌، در بخشهای‌ مختلف‌، طی‌ سالهای‌گذشته‌ (۱۳۷۶-۱۳۴۶) حاکی‌ از رشد شدید مصرف‌ برق‌ در تمام‌ بخشهاست‌. در بخش‌ خانگی‌،مصرف‌ برق‌ طی‌ این‌ دوره‌، بیش‌ از ۵۰ برابر، و به‌ طور سرانه‌، بیش‌ از ۳ برابر شده‌ است‌ که‌ ناشی‌از توسعه‌ وسایل‌ برقی‌ و استفاده‌ روزافزون‌ از این‌ وسایل‌ و کاهش‌ شدید قیمت‌ واقعی‌ برق‌ دراین‌ بخش‌ است‌. در بخشهای‌ صنعت‌ و کشاورزی‌ نیز شاخص‌ شدت‌ برق‌ مصرفی‌، طی‌ ۳۰ سال‌گذشته‌، به‌ ترتیب‌، ۵ و ۴۵ برابر شده‌ است‌، به‌ بیانی‌ دیگر، طی‌ دوره‌ مذکور، علاوه‌ بر جانشینی‌برق‌ با دیگر انواع‌ انرژی‌، بهره‌وری‌ آن‌ نیز کاهش‌ یافته‌ است‌. با توجه‌ به‌ ماهیت‌ متفاوت‌ مصرف‌ برق‌ در بخش‌ خانگی‌ و بخشهای‌ دیگر، و به‌ دلیل‌ برخی‌محدودیتها، در این‌ مطالعه‌، به‌ منظور برآورد و پیش‌بینی‌ تقاضای‌ برق‌ در برنامه‌ سوم‌ توسعه‌،تقاضای‌ برق‌ در بخش‌ خانگی‌ و در بخش‌ غیر خانگی‌ را جداگانه‌ تخمین‌ زده‌ایم‌ و در سه‌ سناریو،با فرض‌ ادامه‌ روند کنونی‌ برخی‌ متغیرها و نرخ‌ رشدهای‌ متفاوت‌ برای‌ محصول‌ ناخالص‌داخلی‌، تقاضای‌ برق‌ و همچنین‌ ظرفیت‌ عملی‌ نیروگاهی‌ مورد نیاز طی‌ سالهای‌ آینده‌ (تا پایان‌برنامه‌ سوم‌ توسعه‌) را پیش‌بینی‌ کرده‌ایم‌. این‌ پیش‌بینی‌، حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ تا پایان‌ برنامه‌ سوم‌توسعه‌، متوسط رشد سالانه‌ مصرف‌ برق‌ کل‌ کشور تقریب! بین‌ ۵/۵ تا ۷ درصد خواهد بود، بدین‌ترتیب‌ (بر اساس‌ سناریوهای‌ ارائه‌ شده‌) در سال‌ پایانی‌ برنامه‌ سوم‌ توسعه‌ (سال‌ ۱۳۸۳) حدود۳۳۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ مگاوات‌ ظرفیت‌ عملی‌ نیروگاهی‌ مورد نیاز است‌. با توجه‌ به‌ وجود ۲۲۰۰۰مگاوات‌ ظرفیت‌ عملی‌ نیروگاهی‌ در حال‌ حاضر (در سال‌ ۱۳۷۶)، برای‌ پاسخگویی‌ به‌ نیاز برق‌در هفت‌ سال‌ آینده‌، این‌ ظرفیت‌ دست‌ کم‌ باید ۵۰ درصد افزایش‌ یابد. سرمایه‌گذاری‌ برای‌ تأمین‌ظرفیت‌ نیروگاهی‌ مورد نیاز طی‌ هفت‌ سال‌ آینده‌، موضوعی‌ است‌ که‌ برنامه‌ریزان‌ بخش‌ برق‌باید از هم‌ اکنون‌ برای‌ آن‌ چاره‌ای‌ بیندیشند. در غیر این‌ صورت‌، در سالهای‌ آینده‌، مواجه‌ باکمبود تولید برق‌، و در نتیجه‌، بروز خاموشیهای‌ گسترده‌ در سطح‌ کشور، به‌ خصوص‌ در فصل‌تابستان‌ خواهیم‌ بود که‌ این‌ امر، به‌ نوبه‌ خود، موجب‌ زیانهایی‌ برای‌ بخشهای‌ تولیدی‌ و صنعتی‌کشور خواهد شد.

مسعود صفاری‌پور اصفهانی‌

منبع : مجله برنامه و بودجه