پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا


برآورد تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ حمل‌ و نقل‌ ایران‌ (۱۳۷۴-۱۳۵۶)


برآورد تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ حمل‌ و نقل‌ ایران‌ (۱۳۷۴-۱۳۵۶)
تابع‌ تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ حمل‌ و نقل‌، تقاضای‌ مشتق‌ می‌باشد که‌ از تقاضای‌خدمات‌ حمل‌ و نقل‌ به‌ دست‌ می‌آید. از آنجایی‌ که‌ تخمین‌ تقاضای‌ خدمات‌ حمل‌ و نقل‌ دربخش‌ جاده‌ای‌ با مشکل‌ عدم‌ دسترسی‌ به‌ آمار و اطلاعات‌ مواجه‌ است‌، طبق‌ مطالعات‌ به‌ عمل‌آمده‌، در بیشتر کشورهای‌ جهان‌، تابع‌ تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ جاده‌ای‌ (بنزین‌ و گازوئیل‌) تابع‌متغیرهایی‌ از قبیل‌ قیمت‌ سوخت‌، درآمد واقعی‌، تعداد وسایل‌ نقلیه‌ موجود و کارایی‌ خودروهافرض‌ می‌شود. ماهیت‌ بخش‌ راه‌آهن‌ و هوایی‌ با بخش‌ جاده‌ای‌ متفاوت‌ است‌. در دوبخش‌ یاد شده‌، آمارهای‌مسافر و بار وجود دارد. بنابراین‌، ابتدا تقاضای‌ حمل‌ و نقل‌ بار و مسافر برآورد گردیده‌ و سپس‌تقاضای‌ سوخت‌ تخمین‌ زده‌ شده‌ است‌. در مطالعه‌ حاضر، برای‌ تابع‌ تقاضای‌ بنزین‌ شش‌ مدل‌ که‌ متغیرهای‌ قیمت‌ سوخت‌، درآمدواقعی‌، وسایل‌ نقلیه‌ موجود و کارایی‌ را شامل‌ می‌گردد، تخمین‌ زده‌ شده‌ است‌.کشش‌ قیمتی‌تقاضا از -۰/۲ تا ۰/۱ - و کشش‌ درآمدی‌ نیز از ۰/۶ تا ۰/۳۶ متغیر است‌ که‌ بیانگر نبود کالای‌جایگزین‌ بنزین‌ در کشور و نرمال‌ بودن‌ این‌ کالاست‌. تقاضا برای‌ گازوئیل‌، در بخش‌ جاده‌ای‌ عمدت! نسبت‌ به‌ قیمت‌، جمعیت‌، موجودی‌ وسایل‌نقلیه‌ و درآمد حساسیت‌ نشان‌ می‌دهد که‌ در قالب‌ چهار مدل‌ این‌ نتایج‌ به‌ دست‌ آمده‌ است‌.کششهای‌ قیمتی‌ گازوئیل‌ نیز از ۱/۹ - تا ۰/۱ - و کششهای‌ درآمدی‌ نیز از ۳ - تا ۳ متغیرمی‌باشد.
تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ راه‌آهن‌، ارتباط مثبت‌ با تن‌ کیلومتر و مسافر کیلومتر حمل‌ شده‌دارد. افزایش‌ یک‌ درصد در قیمت‌ تن‌ کیلومتر و مسافر کیلومتر، به‌ ترتیب‌، ۰/۱۳ و ۰/۳ درصد ازمصرف‌ گازوئیل‌ می‌کاهد; زیرا افزایش‌ قیمت‌ تن‌ کیلومتر و مسافر کیلومتر، تقاضا برای‌ بار ومسافر را کاهش‌ می‌دهد که‌ منجر به‌ کاهش‌ مصرف‌ سوخت‌ می‌شود. تقاضای‌ سوخت‌ در بخش‌ هوایی‌ نیز از تقاضا برای‌ بار و مسافر مشتق‌ می‌گردد. تقاضای‌سوخت‌ در این‌ بخش‌ تابعی‌ از مسافر کیلومتر حمل‌ شده‌، درآمد ناخالص‌ واقعی‌، قیمت‌ کالاهای‌جایگزین‌ (قیمت‌ بلیط مسافر در بخش‌ جاده‌ای‌) است‌. افزایش‌ یک‌ درصد قیمت‌ بلیط راه‌آهن‌،۰/۳۸ درصد، به‌ طور متوسط، بر مصرف‌ سوخت‌ هوایی‌ می‌افزاید
زهراآخانی‌
منبع : مجله برنامه و بودجه


همچنین مشاهده کنید