پیش‌بینی‌ و تحلیل‌ سیاستی‌ از تقاضای‌ حامل‌های‌ انرژی‌ در ایران‌

در این‌ مقاله‌، تقاضای‌ حامل‌های‌ اصلی‌ انرژی‌ شامل‌ فرآورده‌های‌ نفتی‌، گازطبیعی‌ وبرق‌ را با شیوه‌های‌ VAR و BVARمدل‌سازی‌ نموده‌ایم‌. تخمین‌ مدل‌ BVAR را با استفاده‌ از ایده))اطلاعات‌ پیشین‌ قرینه‌ و عمومی‌ مینوستا(( و با روش‌تایل‌-گلد برگر انجام‌ داده‌ایم‌.پیش‌بینی‌های‌ یک‌ دوره‌ به‌ جلو را از طریق‌ تخمین‌های‌ پیاپی‌ برای‌ مدل‌ VARو BVAR از ۱۳۷۰تا ۱۳۷۶ انجام‌ داده‌ایم‌. با استفاده‌ از معیارهای‌ سنجش‌ خطا، شامل‌ U-Theilو RMAPE و برد وباخت‌های‌ دو مدل‌ با معیار قدر مطلق‌ خطا، نشان‌ داده‌ایم‌ که‌ مدل‌ BVAR دارای‌ خطای‌ کمتر وعملکرد بهتر در پیش‌بینی‌ است‌. هم‌ چنین‌ به‌ دلیل‌ اطلاع‌ از تغییرات‌ اساسی‌ در بخش‌ تقاضای‌انرژی‌ طی‌ سال‌های‌ جاری‌ و آتی‌، مدل‌ غیر ساختاری‌ BVAR، ساختاری‌ گردیده‌ و با لحاظقیمت‌ واقعی‌ انرژی‌ و معیار مربوط به‌ شدت‌ انرژی‌ تحت‌ عنوان‌ مدل‌ SBVAR برای‌ ایران‌پیشنهاد شده‌ که‌ در نوع‌ خود یک‌ شیوه‌ جدید مدل‌سازی‌ به‌ شمار می‌آید. نتایج‌ پیش‌بینی‌ یک‌ دوره‌ به‌ جلو توسط این‌ مدل‌ نشان‌ می‌دهد که‌ خطای‌ پیش‌بینی‌ نسبت‌ به‌مدل‌ VARو BVARکمتر بوده‌، و به‌ علاوه‌، مدل‌ SBVAR از امتیاز مربوط به‌ تحلیل‌ سیاستی‌ نیزبرخوردار است‌. پیش‌بینی‌ تقاضای‌ حامل‌های‌ انرژی‌ با استفاده‌ از مدل‌ SBVAR تا سال‌ ۱۳۹۰ نشان‌ می‌دهدکه‌ به‌ دلیل‌ لحاظ جای‌گزینی‌ گاز طبیعی‌ در مدل‌، تقاضای‌ فرآورده‌های‌ نفتی‌ رشد کمتری‌ را داراخواهد بود. بدین‌ روی‌، این‌ عقیده‌ که‌ پایران‌ تا پایان‌ دهه‌ ۱۳۸۰ به‌ یک‌ وارد کننده‌ خالص‌ نفت‌تبدیل‌ می‌شودپ، رد می‌گردد. به‌ علاوه‌، به‌ عنوان‌ یک‌ مزیت‌ دیگر مدل‌ SBVAR، تحلیل‌ سیاستی‌صورت‌ پذیرفته‌ و این‌ نتیجه‌ حاصل‌ گردیده‌ که‌ سیاست‌های‌ غیرقیمتی‌ دارای‌ تأثیر بیشتری‌ برصرفه‌جویی‌ و کاهش‌ شدت‌ انرژی‌ است‌.

دکتر محمود متوسلی‌; دکتر محمد مزرعتی‌

منبع : مجله برنامه و بودجه