عربستان ؛ نگاهی از درون و بیرون

عربستان حدود ۲۴ ملیون جمعیت دارد که ۱۷ ملیون نفر سعودی و بقیه مهاجر هستند. این کشور بزرگترین صادرکننده نفت در جهان است و بیشترین صادرات نفت را به آمریکا دارد. از نظر تخصیص بودجه برای تسلیحات نظامی در رتبه نهم جهانی قرار دارد. دولت عربستان برای پیشبرد برنامه های خاص سیاسی و فرقه ای خود اموال بسیاری را در کشورهای دیگر صرف می کند از جمله در لبنان ، فلسطین و افغانستان و ...
گفته می شود فهرست کمکهای مالی عربستان به کشورهای دیگر بسیار طولانی است : دولت سعودی در اردن شهرک اقتصادی ساخته و برای بهسازی خیابانهای بنگلادش بودجه کلانی صرف کرده است. عربستان که همواره نفت ارزان قیمت را برای آمریکایی ها تضمین کرده ، پس از ماجرای یازده سپتامبر یازده نفتکش مجانی هم به آنها هدیه کرد. البته در چنین مواردی شاهزاده ها و وزرای سعودی ادعا می کنند که اینها از اموال شخصی خودشان است و ربطی به بیت المال ندارد. کمکهای مالی عربستان به کشورها ، گروهها و احزاب خاصی در جهان انجام می شود و منطق سیاسی ، مذهبی و شاهانه خاص خود را دارد.
هم اکنون ترویج مذهب وهابی -که عامل اصلی تفرقه بین شیعه و اهل سنت است- عمدتا با پول عربستان انجام می شود. بسیاری از تحلیلگران معتقدند انفجارات تروریستی در عراق نیز توسط عربستان تامین مالی و جهت دهی می شود. چندی پیش فاش شد که گروه وهابی “فتح الاسلام” که در لبنان با ارتش درگیر شد و در سوریه به انفجار دست زد توسط برخی از شاهزاده های سعودی تامین و جهت دهی می شد. این گروه در واقع برای تضعیف حزب الله تاسیس شده بود. جریان المستقبل در لبنان به رهبری سعد الحریری همواره از حمایت آمریکاییها و سعودیها بهرهمند بوده است. اموال عربستان در ترور شهید عماد مغنیه(سردار بزرگ حزب الله لبنان) نیز نقش ایفا کرد.
ارتباط طالبان با عربستان نیز از گذشته مورد توجه بوده است. در فلسطین کمکهای عربستان معمولا به جریان سازشکار و برای فشار آوردن به مقاومت صرف می شود. اخیرا در خبرها آمده بود که مخارج اقامت صهیونیستهای شرکت کننده در کنفرانس ادیان در آمریکا را دولت سعودی بر عهده گرفته بود. در یک کلام عربستان در چارچوب خاصی در بیرون مرزهای خود حاتم بخشی می کند.
بسیاری از مردم با مشاهده شهر مکه و مدینه، تصور می کنند همه مردم عربستان در رفاه کامل به سر می برند. برخی گمان دارند که هر شهروند عربستان دستکم یک اتومبیل ، ویلا و ملیونها ریال پول در بانک دارد. البته وضع مالی شاهزاده های آل سعود بسیار عالی تر از اینهاست. اما واقعیت درباره عموم مردم کاملا بر عکس است. به عنوان نمونه %۵۵ از مردم عربستان فاقد مسکن شخصی هستند. بسیاری در حاشیه شهر مکه حتی از یک سرپناه مناسب محرومند. وضعیت بهداشت در عربستان، به شرایط اسفبار قبل از انقلاب در ایران شباهت دارد و به علت کمبود پزشکان متخصص هنوز پزشکان هندی به درمان مردم اشتغال دارند. وضعیت ساختمان بیمارستانها نیز نامناسب است. در عین حال گفته می شود در یمن با پول عربستان بیمارستان ساخته می شود.
بیکاری و مشکلات اقتصادی و مهریه بالا ازدواج جوانان را بسیار دشوار کرده است. دریافت وام از بانکها نیز شرایط دشواری دارد. اقتصاد عربستان بر صادرات نفت و واردات کالاهای دیگر متکی است و دولتمردان به بی توجهی در اجرای طرحهای تولیدی غیرنفتی متهمند.
در شرایطی که عربستان از نظر درآمد سرانه بسیار ثروتمند به شمار می رود روزنامه های سعودی که اکنون در دوره ملک عبدالله از آزادی نسبی بیشتری برخوردار شده اند آمار بالایی از فقرای کشور ارائه می دهند که البته از سوی مسوولان مربوط تکذیب می شود. وزیر امور اجتماعی عربستان می گوید تعداد فقرا قطعا کمتر از دو ملیون نفر است ولی از اعلام آمار دقیق خودداری می کند. روزنامه ها آمار نزدیک به سه و نیم ملیون فقیر را ارائه می کنند. در عربستان حتی ماموران نظامی و انتظامی از وضع اقتصادی مناسب بهره مند نیستند.
بی عدالتی اقتصادی، به بی عدالتی آموزشی نیز انجامیده است. خدمات رسانی عمدتا در شهرها متمرکز شده و روستاها و مناطق حاشیه ای از عمران و آبادانی عاری هستند و شکاف طبقاتی به رواج انواع بزهکاری انجامیده است. طبق برخی از آمارها وضعیت آموزش در عربستان از همه کشورهای جهان بجز جیبوتی و سومالی بدتر است. آمارها درباره نرخ بیکاری در عربستان متفاوت است: برخی از بیکاری %۱۰ درصدی و برخی دیگر از نرخ%۲۰ سخن می گویند. در این کشور حدود ۷ ملیون نفر غیرسعودی(غالبا هندی، بنگلادشی، فیلیپینی، پاکستانی و افغانی) زندگی می کنند که از عوامل موثر در بیکاری جوانان سعودی می باشند. اخیرا آلودگیهای محیطی بویژه در استان جده توجه بسیاری را جلب کرده است. می توان مشکلات اصلی عربستان را در اتکا به نفت، مشکل مسکن، بهداشت و آموزش و بی عدالتی در توزیع طرحهای عمرانی در کشور خلاصه کرد.
از زمانی که ملک عبدالله به پادشاهی رسیده شعار اصلاحات و مبارزه با فساد مالی را مطرح نموده است. وی پس از بازدید از یک محله فقیرنشین در مقابل رسانه ها از وجود فقر در کشورش اظهار تعجب کرده، دستور پیگیری صادر کرد.. گفته می شود در سال جاری با انتصاب وزیر جدید امور اجتماعی، روند رسیدگی به محرومین نسبتا بهتر شده است. در سالهای اخیر برای مساعدت به اقشار محروم موسسه خیریه تاسیس شده ولی به اعتقاد صاحبنظران ریشه مشکلات این کشور، بی عدالتی، نظام اقتصادی بیمار، عدم شفافیت و اتکای صرف به نفت است.

منبع : روزنامه رسالت