مصرف‌کننده ایرانی، بی‌نصیب از ارزانی

عید، عید است. فرقی نمی‌کند نوروز باشد یا کریسمس! فرقی نمی‌کند سال نو، شمسی باشد یا میلادی! و باز هم فرقی نمی‌کند روزهای پایانی سال کهنه اسفند ماهی باشد که هوا رو به گرمی می‌رود یا دسامبر سرد و برفی!به هر حال روزهای پایان سال کهنه، حال و هوای خاصی دارد!
مصرف‌کنندگان و فروشندگان کالاهای مختلف، به ویژه کالاهای پرمصرف نیز روزهای پر رفت و آمدی را تجربه می‌کنند.
فروشندگان به بهانه ارائه کالای ارزان قیمت و با شعار معروف «آتش زدم به مالم» کالاهای خود را به حراج می‌گذارند و مصرف‌کنندگان نیز از آتشی که به قول فروشندگان به مال آنها افتاده حداکثر استفاده را کرده و به روند خرید و فروش کالا سرعت بیشتری می‌بخشند.
غافل از اینکه آتشی که به قول فروشندگان به مالشان افتاده است زمینه‌ساز عرضه کالاهای جدید و البته گران قیمت است. به عبارتی فروشندگان از سر دلسوزی اجناس خود را به حراج نگذاشته‌اند و در حقیقت با به حراج گذاشتن اجناس خود عرصه را برای ورود کالاهای جدید خالی می‌کنند.
این اتفاق در بازار کالاهای مختلفی از جمله کامپیوتر و تجهیزات آن نیز رخ می‌دهد.
● سال نو میلادی و حراج‌های آن ور آبی
از آنجا که کامپیوتر یک کالای پرمخاطب و البته لازم و ضروری برای انسان امروزی است، تولیدکنندگان بسیاری در زمینه تولید این کالا و تجهیزات آن فعالیت می‌کنند و با توجه به رشد علم و تکنولوژی هر روز کالایی جدید و پیشرفته‌تر از دیروز وارد بازار می‌کنند.
تولیدکنندگان تجهیزات رایانه‌ای که اکثرا کشورهای آسیای جنوب شرقی هستند و تحت نظارت شرکت‌های مادر که معمولا آمریکایی هستند فعالیت می‌کنند کالاهای جدید را با توجه به سیاست‌های خاص شرکت، پس‌ زمینه چینی‌‌های لازم وارد بازار می‌کنند و برای نمود بیشتر کالای جدید محصولات قدیمی را یا از بازار جمع می‌کنند یا قبل از ورود کالای جدید به بازار آنها را در یک فروش فوق‌العاده به حراج می‌گذارند و زمینه را برای عرضه کالای جدید آماده می‌کنند.
این روند در روزهای پایانی سال میلادی شدت بیشتری می‌گیرد، به‌طوری که طی ماه دسامبر اکثر تولیدکنندگان رایانه و تجهیزات آن سعی می‌کنند با به حراج گذاشتن محصولات موجود در بازار، بازار سال نو را برای کالاهای جدید آماده کنند.
این اتفاقی است که هر ساله در بازار اکثر کشورها شاهد آن هستیم؛ افزایش عرضه و کاهش قیمت!
اما متاسفانه با وجودی که در کشور ما کامپیوتر جایگاه خاصی یافته است و عنوان کالای پرمصرف را یدک می‌کشد، به دلایل مختلفی، از جمله موضوع تحریم نه‌تنها از تحولات تکنولوژیکی دنیا نسبت به سایر کشورها عقب‌تر است، بلکه به دلیل اینکه در مورد بسیاری از کالاها فاقد نمایندگی‌های رسمی و منتخب از طرف شرکت مادر است، نمی‌توان شاهد تاثیرپذیری روند قیمت‌ها در بازار ایران از حراج‌های پایان سال میلادی شرکت‌های کامپیوتری بود و باز هم نمی‌توان انتظار داشت مصرف‌کننده ایرانی به یمن فرا رسیدن سال نو میلادی از حراج‌های پایان سال شرکت‌های کامپیوتری منتفع شود.جمشیدی، مسوول فروشگاه اهورا در مرکز خرید پایتخت در این زمینه می‌گوید: اگرچه روزهای پایانی سال میلادی برای کاربران رایانه در سایر کشورها با حراج و شکست قیمت رایانه و تجهیزات کامپیوتری به ویژه رم، پردازنده و مادربورد همراه است، اما کاربر ایرانی از این حراج‌ها بهره‌ای نمی‌برد و حراج‌های پایان سال میلادی شرکت‌های کامپیوتری شامل حال کاربران ایرانی رایانه نمی‌شود.
به گفته وی، با توجه به بحث تحریم کشور، اکثر تولیدکنندگان رایانه، فاقد نمایندگی رسمی و حتی فروشگاه به معنی واقعی در کشور ما هستند. به همین دلیل فروشندگان داخلی از دستورالعمل‌های شرکت‌های مادر پیروی نمی‌کنند، چرا که اولا سودی برایشان ندارد و دوما لزومی ندارد از شرکتی که هیچ حمایتی از آنها نمی‌کند، پیروی کنند. علی یاری یک فروشنده دیگر در این زمینه می‌گوید: بازار کامپیوتر ایران از جهات زیادی با بازارهای جهانی این کالا متفاوت است و با توجه به مصائبی که واردکننده کالا، هنگام ترخیص کالا می‌کشد و جریان کند واردات کالاهای کامپیوتری به کشور، نمی‌توان انتظار داشت بازار و مصرف‌کننده داخلی در شرایط مطلوبی اقدام به خرید و فروش کالا کنند.
به گفته این فروشنده، اگرچه روزهای پایانی سال میلادی روزهای خوبی برای بازار جهانی کامپیوتر است و به دلیل افت قیمت‌ها حجم خرید و فروش کالا تا حد قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، اما در کشور ما اتفاق برعکسی رخ می‌دهد و میزان خرید و فروش رایانه و کالاهای مربوط به آن طی ماه دسامبر و فوریه در حد قابل‌توجهی به دلیل نزدیک شدن فصل امتحانات دانشگاهی و ... کاهش می‌یابد.
این فروشنده معتقد است، اگرچه در برخی ایام بازار کامپیوتر کشور بی‌رونق است و خرید و فروش چندانی در آن صورت نمی‌گیرد، اما این بی‌رونقی به هیچ عنوان به معنی رکود کامل بازار نیست؛ چراکه بازار همواره مملو از خریداران ثابتی است که اغلب به دلیل نیازهای فوری، راهی می‌شوند و از بازار خرید می‌کنند.
چگینی یک فروشنده دیگر می‌گوید: بازار کامپیوتر همیشه مشتری دارد و نمی‌توان با توجه به نقش رایانه در زندگی انسان بازاری راکد یا تعطیل را برای آن حتی در بدترین شرایط متصور شد.
به گفته وی به طور کلی بی‌رونقی در بازار معمولا در نیمه‌نخست ماه فروردین رخ می‌دهد و این ادعای برخی فروشندگان در این مورد که ایام عید کریسمس بازار کامپیوتر رونق چندانی ندارد، صحت ندارد.
این در حالی است که همکار این فروشنده گفته‌های دوستش را تایید نمی‌کند و می‌گوید: به طور کلی بازار کامپیوتر هر ساله با یک رکود زمستانی مواجه می‌شود که بخش قابل‌توجهی از این رکود زمستانی ناشی از تعطیلات سال نو میلادی و کم‌تحرکی بازار جهانی کامپیوتر است.
به گفته وی در عین حال نزدیکی امتحانات پایان‌ترم دانشجویان و دانش‌آموزان و همچنین توقف خرید سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی هم از عوامل موثر در بروز این رکود تجاری در بازار کامپیوتر است.
● تسهیل امر واردات عامل کاهش قیمت‌ها
احمد علیپور عضو هیات‌مدیره شرکت فراسو در این زمینه می‌گوید: سال نو میلادی و تحولاتی که به دلیل فرا رسیدن آن در سایر کشورها رخ می‌دهد تاثیر چندانی در بازار کامپیوتر کشور ما ندارد، چراکه اصلا ما مملکتی نیستیم که تحولات روز دنیا به سرعت روی بازار ما تاثیر گذارد.
پس اگر یک تولیدکننده تجهیزات کامپیوتری در روزهای پایانی سال قیمت کالاهای خود را کاهش دهد و این کاهش قیمت را در تمام نمایندگی‌های خود در سراسر دنیا اعلام کند نمی‌توان انتظار داشت که تخفیف شامل حال کاربر ایرانی نیز شود. چرا که روند ترخیص کالا در گمرکات کشور ما کند است و گاه یک کالا سه ماه در گمرک کشور می‌ماند تا اجازه ترخیص بگیرد. از طرفی هزینه و ترخیص کالا در کشور ما بالا است.
با این اوصاف چگونه انتظار دارید واردکننده با این همه سختی و مشقتی که برای وارد کردن کالا می‌کشد آن را با قیمت پایین به فروش برساند.
به گفته مدیرعامل فروشگاه‌های لاوان، بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده در کشور ما فاقد نمایندگی هستند که در این زمینه می‌توان به برند Apple اشاره کرد که مثلا تصمیم می‌گیرد در ماه دسامبر قیمت تمام کالاهایش را کاهش دهد و این تخفیف شامل حال تمام نمایندگی‌هایش در ۱۴۰کشور دنیا می‌شود، ولی در ایران امکان اعمال این تخفیف وجود ندارد. زیرا Apple اصلا در ایران نمایندگی ندارد.
پس نباید انتظار داشت با توجه به سیستم اداری کشور که بسیار بسته است و ارتباط زیادی با دنیا ندارد، اگر تغییری در دنیا طی ماه‌‌های پایانی سال میلادی رخ دهد در ایران نیز شاهد آن باشیم.
علیپور افزود: این موضوع فقط مربوط به روزهای پایانی سال میلادی نیست و ما در بسیاری اوقات با این مساله مواجه هستیم که قیمت‌ها در تمام دنیا کاهش می‌یابد، اما در ایران خیر! مگر در بعضی اقلام کامپیوتری که Fast Moving هستند. مثل رم، هارد و ... که به شکل کالای مسافری یا غیررسمی با سرعت بیشتری وارد کشور می‌شوند.
وی افزود: دلیل این مساله این است که ‌‌‌‌‌‌آن‌قدر پروسه واردات در کشور ما کند، مساله‌ساز و گران است که اصلا نباید انتظار داشت اتفاقاتی که در بازارهای جهانی کامپیوتر رخ می‌دهد روی بازار داخلی ما تاثیر گذارد و در این زمینه هم نمی‌شود گفت گمرک مقصر است یا وزارت بازرگانی، وزارت صنایع یا ...
چرا که ارگان‌هایی مانند وزارت صنایع یا گمرک نباید تصمیم کلان بگیرند. به عبارتی گمرک نباید فکر کند و برای حل مشکلات مملکت تصمیم بگیرد. زیرا گمرک به نسبت دولت، واحد بسیار کوچکی است و این دولت است که باید تصمیم بگیرد آیا مصرف‌کننده داخلی باید انتفاعی از بازارهای آزاد دنیا داشته باشد یا خیر؟ این دولت است که باید انتخاب کند چه سیستمی را داشته باشد.
علیپور تاکید کرد: تسهیل امر واردات کالا تصمیم کلانی است که باید دولت بگیرد، چرا که گمرک یا هر ارکان دیگری به خودی خود در امر واردات مانع ایجاد نمی‌کنند. به گفته وی، دولت هنوز به این نکته مهم نرسیده است که کامپیوتر یک وسیله اضطراری است و تصور می‌کند که کامپیوتر یک کالای لوکس است.
اگر دولت حس کند که نداشتن اینترنت یعنی عقب ماندن از دنیا و اگر بفهمد کامپیوتر کالایی لوکس نیست یا موبایل وسیله‌ای نیست که گروهی از واردات آن به سود مالی دست یابند مشکل واردات کالا حل می‌شود.
علیپور افزود: این نکته مهمی است که تا زمانی که واردات و عرضه کالا آسان نشود مطمئنا قیمت‌ها کاهش نخواهد یافت. زیرا وقتی یک تامین‌کننده با هزار بدبختی کالا را وارد گمرک می‌کند، گمرک مدت‌ها برای ترخیص کالا، وی را معطل می‌کند و در ضمن بابت ترخیص از وی مبلغ هنگفتی می‌گیرد. آیا به نظر شما برای تامین‌کننده در چنین شرایطی مقدور است کالا را با قیمت پایین به فروش برساند.
این در حالی است که اگر تامین‌کننده کالای کامپیوتری که بازار کم سودی دارد پول خود را سه تا چهار ماه در یک بانک خصوصی بخواباند هم سود بیشتری می‌برد و هم آنقدر مصیبت نمی‌کشد. پس می‌بینیم که دولت با تصمیماتش باعث رشد قیمت‌ها می‌شود و اگر روند واردات را راحت کند، قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
اما باقر بحری، یکی از مدیران شرکت سازگار ارقام در این زمینه می‌گوید: روند واردات کالا به کشور چندان کند نیست و با توجه به این نکته که برخی از شرکت‌ها راسا در کشور ما نمایندگی ندارند و هنگام واردات کالا به کشور با مشکل مواجه می‌شوند به نظر نمی‌رسد تاخیر دو ماهه در روند واردات کالاها چندان زیاد باشد.
به گفته بحری نیز حراج‌های روزهای پایانی سال میلادی تاثیر چندانی در بازار کشور ما ندارد و کشور ما در ایام دیگری از سال بازار پررونقی دارد.
وی افزود: کمبود منابع عامل اصلی رشد قیمت‌ها است اما معمولا در کشور ما، قیمت‌ها تحت تاثیر عواملی چون قوانین کشوری و مالیاتی، نوسانات ارزی و... تغییر می‌کنند.
بکائی، مدیر فروش شرکت همراه‌پردازان،‌ عرضه‌کننده تخصصی محصولات Apple در ایران نیز معتقد است حراج‌های مربوط به روزهای پایانی سال میلادی تاثیر چندانی در بازار داخلی ما ندارد و حتی اگر تاثیر هم داشته باشد و قیمت‌ها کاهش یابد به این علت که مردم قدرت خرید ندارند بازار تکان‌ چندانی نمی‌خورد. چرا که با توجه به شرایط اقتصاد جهانی در حال حاضر عرضه و تقاضا با هم همخوانی ندارند و تقاضا کاهش یافته و سود بازار کامپیوتر نیز بسیار کاهش یافته است.
● کی بخریم؟
اگر مرداد و شهریور ماه فصل خرید لوازم‌التحریر و کیف و کفش مدرسه و اسفندماه فصل خرید نوروزی است برخی ماه‌ها هم فصل خوبی برای خرید و فروش رایانه و تجهیزات جانبی آن است.
اگر چه برخی از فعالان بازار بر این باورند که رایانه کالایی است که بازار آن به دلیل تقاضای زیاد برای آن و همچنین ورود تکنولوژی‌های جدید اکثرا پرمتقاضی است، اما گروه دیگری معتقدند برخی ایام بازار این کالا رو به سردی رفته و خرید و فروش چندانی در آن صورت نمی‌گیرد و برعکس در برخی ایام بازار این کالا گرم و پررونق است.
علیپور، عضو هیات‌مدیره شرکت فراسو معتقد است بعد از امتحانات خرداد ماه یعنی یکی دو ماه نخست فصل تابستان بازار رایانه گرم و پررونق است.
وی اردیبهشت ماه را نیز از ماه‌های پرفروش بازار رایانه‌ معرفی کرد و گفت: طی ماه‌های آذر و دی نیز بازار کامپیوتر تقریبا پررونق است.
علیپور همچنین روزهای پایانی اسفند ماه را از ماه‌هایی دانست که بازار کامپیوتر در رکود نسبی به سر می‌برد. به گفته وی سابق بر این بازار اسفند ماه خوب بود اما اکنون این طور نیست و علت آن هم مشکلات مالی شرکت‌ها در روزهای پایانی سال است.
باقر بحری نیز معتقد است نیمه دوم سال بازار کامپیوتر و تجهیزات آن از رونق بیشتری برخوردار است. زیرا حجم بالایی از آمار فروش بازار این کالا مربوط به بخش دولتی است و تکلیف بودجه شرکت‌های دولتی نیز طی نیمه دوم سال مشخص می‌شود.
به گفته بحری روزهای پایانی سال شمسی نیز به این علت که روزهای پایانی استفاده از منابع و بودجه دولتی است، بازار تقریبا پرفروش است. بکائی مدیر فروش شرکت همراه پردازان نیز روزهای پایانی سال را که معمولا شرکت‌ها به فکر هدیه دادن به کارمندان و مدیران خود می‌افتند از روزهای پرفروش بازار رایانه معرفی کرد.
به گفته وی، همچنین برخی از شرکت‌ها با هدف تغییر یا ارتقای سیستم‌های کامپیوتری برای سال جدید، در روزهای پایانی سال اقدام به خرید تجهیزات جدید می‌کنند که این مساله تاثیر زیادی روی بازار فروش رایانه می‌گذارد.
وی افزود: فصل فروش رایانه تا حدود زیادی از سیستم اقتصادی، بانکی و خریدهای بخش دولتی تاثیر می‌پذیرد. به همین دلیل اگر شرکت‌های دولتی تصمیم بگیرند بودجه خود را صرف نوسازی یا ارتقای سیستم‌های کامپیوتری کنند بازار پرفروش می‌شود.
مصرف‌کنندگان نیز با توجه به رشد عرضه کالا در این فصول می‌توانند قدرت انتخاب بیشتری در این ایام داشته باشند.
اما توجه داشته باشید رونق بازار در این ایام هرگز صرفا به معنای کاهش قیمت‌ها در بازار نیست. پس انتظار نداشته باشید در این ایام تجهیزات کامپیوتر را با قیمت پایین‌تر خریداری کنید.
● بهترین زمان خرید رایانه
اگرچه طبق اعلام واردکنندگان و فروشندگان رایانه و تجهیزات آن در ماه‌های اردیبهشت، تیر و در پاره‌ای موارد دی‌ماه بازار کامپیوتر گرم و پررونق است، اما این هرگز به این معنا نیست که قیمت‌ها نیز در این ایام پایین است.
در نتیجه شاید روزهای بی‌رونق بازار، زمان مناسبی باشد برای خرید رایانه و تجهیزات آن. البته به این شرط که میزان عرضه در بازار کاهش نیافته باشد.
چرا که طبق اعلام فعالان بازار، کاهش عرضه با افزایش قیمت همراه است؛ چه بازار روزهای پررونقی را بگذارد و چه برعکس. به هر حال اکثر فعالان بازار، روزهای پایانی سال را به ویژه نیمه دوم اسفندماه و همچنین فروردین ماه را دوران رکود بازار دانسته‌اند که مصرف‌کنندگان داخلی می‌توانند بابت خرید کالا از فروشنده تخفیف و حتی عیدی بگیرند.
اما اگر منتظر ورود محصولات جدید هستید با تعقیب اخبار بازار جهانی رایانه می‌توانید با یک حساب سرانگشتی بهترین زمان خرید را محاسبه کنید.کافی است به زمان معرفی محصولات جدید در بازار جهانی یک پروسه دو تا سه ماهه برای واردات کالا به کشور را اضافه کنید تا زمان ورود این کالاها به بازار داخلی مشخص شود.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی ITanalyze