نگرانی از کاهش محبوبیت احمدی نژاد

نگرانی های اصولگرایان از انتخابات سال آینده ریاست جمهوری از رنگ و رخسار رسانه هایشان هویداست. اگر تا پیش از این موضوع اعتدال گرایی و وحدت ملی اسباب این شده بود تا طرح عبور از احمدی نژاد برای معرفی یک کاندیدای تکنوکرات در میان اصولگرایان مطرح شود، حالا بزرگان اصولگرا نگران این هستند که با کاهش محبوبیت احمدی نژاد، اصولگرایان دوباره کرسی ریاست جمهوری را از دست بدهند. نگرانی از سبد رای احمدی نژاد وقتی جدی می شود که توجه داشته باشیم احمدی نژاد برخلاف بسیاری از کاندیداها بخش خاکستری آرایش بسیار ناچیز است و در مقابل طرفداران و مخالفان سفت و سختی دارد. بخش خاکستری آرا به این معنا است که کمتر کسی را می توان پیدا کرد که در مورد احمدی نژاد نظر خاصی نداشته باشد. همه یا مخالف جدی او هستند یا طرفدار سینه چاک وی.
به همین نسبت هر چه احمدی نژاد طرفدار داشته باشد در مقابل تعداد آرای منفی وی به نسبت سایر کاندیداها بسیار بالا بوده و این زنگ خطری برای حامیانش به صدا در می آورد. این وضعیت در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل گریبان اکبر هاشمی رفسنجانی را گرفت. نظرسنجی ها پیش از انتخابات نشان می داد گرچه او از لحاظ رای آوری جایگاه مناسبی داشت اما افرادی که مخالف جدی وی بوده و به طرزی قاطعانه مخالف رئیس جمهور شدنش بودند، بسیار قابل توجه بوده و همین موضوع در نهایت به ضرر وی تمام شد. چرا که آرای خاکستری را می توان به آرای سفید تبدیل کرد اما آرای سیاه به مرور در جامعه تکثیر هم می شود. در مورد احمدی نژاد هم اکنون وضعیت همین گونه است. احمدی نژاد طرفداران اصولگرای راسخی دارد اما تعداد افرادی که مخالف قاطع ریاست جمهوری وی هستند بسیار قابل توجه است و این موضوع برای استراتژیست های جناح اصولگرا خطرناک جلوه می کند. از این رو است که استراتژیست های این جناح ترجیح می دهند باب بحث در مورد کاندیدای نهایی اصولگرایان در انتخابات را نبندند و به کاندیدایی با قابلیت جلب آرای بیشتر فکر کنند.
● حمله به رقبا جایگزین کارنامه
حامیان احمدی نژاد که به افت محبوبیت کاندیدای خود پی برده اند چشم انداز انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را آنقدر تیره و تار می بینند که راه چاره را در حمله به رقبا و خوش بینی نسبت به احتمال دودستگی در جمع اصلاح طلبان یافته اند. در پایان چهار سال ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد انتظار می رود حامیان دولت کارنامه یی شفاف و روشن از عملکرد دولت نهم ارائه داده و مشخص کنند تا چه میزان در دسترسی به اهداف موفق بوده اند. با این وجود هرگونه بحث و بررسی در خصوص عملکرد گذشته و برنامه های آینده عملاً در این جبهه تعطیل شده و همه فعالیت های آنها به اظهار نظر درباره آمدن و نیامدن خاتمی و ترجیح دادن یکی از سه گزینه خاتمی، کروبی و میرحسین موسوی می گذرد.
وضعیت در جمع اصولگرایان به گونه یی درآمده که حالا محمدحسن غفوری فرد از چهره های سنت گرای جناح اصولگرا به جای بیان برنامه های جناح خود از احتمال حضور میرحسین موسوی سخن می گوید و حسین فدایی دبیرکل جمعیت ایثارگران هم آمدن یا نیامدن خاتمی و میرحسین را محور مصاحبه خود قرار می دهد؛ گویی اصولگرایان بیشتر از آنکه درباره کاندیدای خود حرف و برنامه یی داشته باشند از رویارویی با کاندیدای اصلاح طلبان واهمه دارند و چنین است که موشکافانه، ویژگی های مثبت و منفی هر کدام از کاندیداهای اصلاح طلب را مورد بحث قرار می دهند و بی تعارف آرزو می کنند اصلاح طلبان لااقل با دو کاندیدا وارد انتخابات شوند تا شاید بخت پیروزی محمود احمدی نژاد در انتخابات آینده بیشتر شود.مجموعه این نگرانی هاست که جمعی از اصولگرایان تکنوکرات را چندی پیش به این فکر انداخت که طرحی نو دراندازند و زمینه را برای بررسی یک کاندیدای رای آور فراهم کنند. به همین خاطر است که جمعی از اصولگرایان مصرانه خواستار این هستند تا چهره یی چون محمدباقر قالیباف کاندیدای اصولگرایان در انتخابات بعدی باشد. به اعتقاد این دسته از اصولگرایان، احمدی نژاد همه برگ های برنده خود را سوزانده است و اوضاع نابسامان اقتصادی از یک سو و بالا رفتن روزافزون انتظارات مردم در شهرستان ها از سوی دیگر کار احمدی نژاد را برای دور دوم سخت کرده است. نزدیکان احمدی نژاد اما زیر بار این موضوع نرفته و با آمارها و نظرسنجی هایی ادعا می کنند وضع احمدی نژاد در تهران و شهرستان ها همچنان مطلوب است.
● آرای سرگردان منتقدان وضع موجود
محمود احمدی نژاد در دور اول انتخابات ریاست جمهوری موفق شد حدود ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار رای به دست بیاورد. به نظر می رسد این میزان رای در صورتی که افت نکرده باشد هواداران خالص و حقیقی احمدی نژاد را نشان دهد. باقی آنچه در دور دوم به حساب احمدی نژاد ریخته شد آرای متغیری است که هر کاندیدای منتقد وضع موجود قابلیت جذب آن را داشته و احمدی نژاد نمی تواند روی آن حساب کند. شهروندان ناراضی که در سال ۱۳۸۴ شناختی نسبت به احمدی نژاد نداشته و تنها از روی شعار های آوانگارد و اعتراضی به وی رای داده بودند، بخش عمده یی از رای ۱۷ میلیونی احمدی نژاد را تشکیل دادند. طیف ناراضیان شهری و روستایی در سه سال و نیم گذشته شناخت صحیحی از وی به دست آورده و متوجه شدند احمدی نژاد با وجود طرح شعارهای تند و تیز اما نگاه تحول خواهانه یی ندارد و بیشتر دل در گرو اصول و ارزش ها دارد. آرای این دسته از رای دهندگان به احمدی نژاد تمام و کمال از سبد وی خارج شده است. بخش دیگری از آرای ۱۷ میلیونی احمدی نژاد را روستانشینان و مردم دور از مرکز که دهان به دهان شایعاتی درباره هاشمی رفسنجانی شنیده و احمدی نژاد را یک منجی ساده زیست و عملگرا می دانستند به صندوق ها ریختند. گذشت سه سال
و نیم از عمر کابینه، هرچند که با ارتباط رو در رو در سفرهای استانی همراه بوده اما تلنبار شدن وعده ها و ناامید شدن از بهبود اوضاع، رای بخشی از آنها را از سبد احمدی نژاد خارج کرده و به صورت سرگردان درآورده است. طبیعی است این دسته از افراد که سه ساله از احمدی نژاد دل بریده اند از سیدمحمد خاتمی نیز دل خوشی نداشته و منتظر شخص ثالثی هستند تا به سوی وی چراغ سبز نشان دهند.
گروه دیگری که احمدی نژاد رای آنها را از دست داده است اصولگرایان سنتی و معتدلی هستند که عملکرد احمدی نژاد را در زمینه های مختلف دارای اشکال ارزیابی کرده و منتظرند اصولگرای دیگری وارد صحنه شود تا به وی رای دهند. طبیعی است این دسته از افراد در صورت عدم حضور کاندیدای اصولگرای دیگری، احمدی نژاد را به کاندیداهای اصلاح طلب ترجیح خواهند داد اما به هر صورت این خطر برای احمدی نژاد وجود دارد که در صورت شکل گیری رقابت در بین اصولگرایان، بخشی از آرای دور اول خود را هم از دست بدهد.به خاطر همین است که دغدغه رای آوردن به مهم ترین موضع فکری حامیان احمدی نژاد تبدیل شده است و اصولگرایان برای جلوگیری از به قدرت رسیدن مجدد اصلاح طلبان به گزینه های رای آور دیگری هم فکر می کنند تا به جای احمدی نژاد به کارزار رقابت بفرستند. این همه در حالی است که هنوز موسم فعالیت های انتخاباتی شروع نشده و کاندیدای اصلاح طلبان نیز برنامه های انتخاباتی خود را شروع نکرده است. طبیعی است هرچه به برگزاری انتخابات نزدیک تر شویم، عملکرد دولت احمدی نژاد بیشتر مورد نقد قرار گرفته و برنامه های تحول خواهان دقیق تر مورد اشاره قرار خواهد گرفت و از آن پس شاهد افت آرای احمدی نژاد هم خواهیم بود. به عبارت دیگر احمدی نژاد این روزها با وجود ریزش حامیان خود نسبت به سه سال پیش، اما همچنان وضعش بهتر از آینده است و قطعاً حامیانش اکنون از چند ماه آینده بیشتر هستند. این وضعیت بدان خاطر پدید آمده که شواهد نشان می دهد محبوبیت احمدی نژاد در سراشیبی افتاده و هر چه می گذرد وضع سبد آرایش بدتر هم می شود.
در مقابل هرچه به روز انتخابات نزدیک تر شویم و تحول خواهان با استفاده از فرصت سفرهای استانی و سخنرانی، بیشتر با مردم سخن بگویند شاهد افزایش محبوبیت کاندیدای منتخب شان خواهیم بود. در این میان مشاوران احمدی نژاد با آگاهی از این موضوع درصدد بودند با طرح تحول اقتصادی در آستانه انتخابات شوکی به جامعه وارد کنند و دوباره امیدهای از دست رفته را بازگردانند. مشاوران احمدی نژاد به طرح تحول اقتصادی به عنوان برگ برنده خود در رقابت سال آینده می نگریستند. با این وجود کاهش بی سابقه قیمت نفت، بیشتر از آن که شوکی به اقتصاد ایران وارد کند، شوکی به مشاوران احمدی نژاد وارد کرد. در این شرایط احمدی نژاد تا زمان رسیدن فصل انتخابات بیش از هر چیز نیاز به وارد کردن شوکی به جامعه دارد تا دوباره توجهات را معطوف خود کند. در غیر این صورت تا فرا رسیدن روز انتخابات باید شاهد کاهش بیش از پیش طرفدارانش باشد.
● رقبای کارزار
کدام کاندیدای اصلاح طلب برای محمود احمدی نژاد رقیب ساده تری به حساب می آید؟ به این سوال به سادگی نمی توان پاسخ داد اما حجم تخریب های اصولگرایان نشان می دهد لااقل در مقطع فعلی حامیان احمدی نژاد تصور می کنند سیدمحمد خاتمی برای احمدی نژاد رقیب سخت تری به حساب می آید. به همین خاطر است که رسانه های اصولگرا به خبرسازی های زیادی علیه وی دست زده و انواع و اقسام تهدید ها را علیه وی مطرح می کنند. خاتمی البته رای طیف گسترده یی از تحول خواهان را پشت سر خود دارد و این برای اصولگرایان نگران کننده است. برای مقابله با این وضع اصولگرایان می کوشند خاتمی را مقابل میرحسین موسوی و کروبی نشان دهند. اما آیا کروبی برای احمدی نژاد رقیب آسانی است؟ اصولگرایان خود هم می دانند اگر کروبی جای خاتمی رقیب احمدی نژاد شود اوضاع از جانب دیگری خراب می شود. چرا که با حضور کروبی در انتخابات، رقابت در شهرستان ها برای احمدی نژاد بسیار دشوار می شود. احمدی نژاد که مدتی است دل از رای تهرانی ها بریده، همه توجهاتش را معطوف شهرستانی ها کرده و با انجام سفرهای استانی می کوشد رای شهرهای دور از مرکز را نصیب خود کند. حضور کروبی در انتخابات یعنی از دست رفتن بخش عمده یی از آرای شهرستان ها و این موضوعی است که حامیان احمدی نژاد را نگران می کند. کروبی علاوه بر صراحت لهجه یی که دارد، زبان توده های مردم را هم خوب می شناسد و با یک سفر انتخاباتی می تواند جادوی سفرهای استانی احمدی نژاد را باطل کند.اما آیا میرحسین موسوی که اصولگرایان این روزها ابراز علاقه می کنند تا جای خاتمی رقیب احمدی نژاد شود، رقیب آسانی برای اصولگرایان است؟ اوضاع در این حال باز هم مساعد نیست. میرحسین موسوی در ذهن مردم چونان یک ناجی می ماند که در دوران جنگ کشور را به خوبی اداره کرد و حالا قطعاً می تواند بحران های اقتصادی و بین المللی را از سر بگذراند.
از طرفی اگر به خاطر عملکرد هشت ساله دولت اصلاحات، سیدمحمد خاتمی در کانون تخریب های اصولگرایان قرار دارد، میرحسین را به این سادگی ها نمی توان تخریب کرد. سکوت چندساله او، امکان هر نوع تخریب را از حریف سلب کرده و این برای اصولگرایانی که از عصر عاشورای انتخابات هفتم تا به حال برای رقیب بحران و درد سر ایجاد کرده اند، موضوع خوبی نیست.به این ترتیب با فرض حضور هرکدام از سه کاندیدای اصلی جناح اصلاح طلب در انتخابات، شاهد کاهش آرای احمدی نژاد بوده و همین موضوع است که تحلیلگران جناح اصولگرا همچون امیر محبیان را به فکر فرو برده و محمدرضا باهنر را به بیان هشدارهایی وا می دارد و همه در جست وجوی راهی هستند که اصولگرایی را از شکست نجات دهند. اگر تا امروز حامیان دولت، اصولگرایی را با احمدی نژاد گره زده بودند، با نگرانی اصولگرایان در مورد کاهش محبوبیت احمدی نژاد، برای استراتژیست های جناح اصولگرا چاره دیگری نمی ماند مگر اینکه به گزینه های دیگر با امکان رای آوری بیشتر هم فکر کنند. آیا کاندیدای محبوب تری جایگزین احمدی نژاد می شود؟

سجاد سالک

منبع : تریبون