حیاتی ترین پروژه صنعت نفت کشور

سال ۸۷ را بدون تردید می توان سال نوآوری و شکوفایی در صنعت نفت نامید چرا که در این سال پروژه های عظیمی در این صنعت به ثمر رسیده است که تاکنون سابقه نداشته است. راه اندازی و بهره برداری از پروژه عظیم طرح توسعه فازهای ۶، ۷و۸ میدان گازی پارس جنوبی برای تولید روزانه ۱۰۴ میلیون متر مکعب گاز و در فاصله کوتاهی پس از آن، افتتاح خط لوله ششم ۵۶ اینچ انتقال گاز از عسلویه به شهرهای استان بوشهر و خوزستان و در نهایت به میادین نفتی آغاجاری به طول بیش از پانصد کیلومتر که هر یک در نوع خود بی نظیر و قابل توجه است.
اینک زمان آرام آرام به پیش می رود تا علی رغم همه تحریم ها، تهدیدها و کاستی های داخلی و خارجی بهره برداری از طرح توسعه فازهای ۹و۱۰ میدان گازی پارس جنوبی نیز رسما آغاز گردد. گرچه دو سه ماهی است که تولید آزمایشی از این پروژه آغاز شده است اما ثمره این تلاش عظیم با حضور و افتتاح توسط رئیس جمهور محترم طعم و عطر ویژه ای پیدا می کند و خستگی را از تن تلاشگران این صنعت بیرون خواهد کرد.
افزایش مصرف روزافزون گاز توسط صنایع، نیروگاهها و مصارف خانگی همراه با سرمای بی سابقه در زمستان ۱۳۸۶ و قطع گاز در برخی از نقاط کشور برای به صدا در آوردن«زنگ بحران»، قبل از فرارسیدن زمستان سال۸۷ کافی بود تا تأمین گاز مصرفی مورد نیاز کشور در زمستان ۸۷ مهمترین دغدغه مدیران صنعت نفت گردد. بنابراین تمام هم و غم مدیران ودست اندرکاران برای رفع این مشکل به کار گرفته شد. در ابتدا بهره برداری از فازهای ۶، ۷و۸ و انتقال قسمتی از گاز ترش تولیدی این پروژه به فازهای ۹و۱۰ و آماده سازی پالایشگاه جهت شیرین سازی و تولید گاز شیرین توانست تا حدود زیادی از این نگرانیها بکاهد. تا جایی که قبل از فرا رسیدن فصل سرما تقریباً همگان از تأمین ۵۰ میلیون متر مکعب گاز توسط این پروژه مطمئن و خیالشان آسوده شد. مطمئنا این موفقیت آسان به دست نیامده و اکنون لازم است با ذکر گوشه ای از تلاشهای شبانه روزی دست اندکاران و ارکان مختلف درگیر برای راه اندازی پروژه عظیم فازهای ۹و۱۰ پارس جنوبی کمی از خستگی ایشان را از تن بدر کنیم و انگیزه تلاش بیشتر برای پیشبرد پروژه های بعدی را در ایشان تقویت نمائیم.
● فازهای ۹و۱۰ افتخار هر ایرانی
استفاده حداکثر ی از توان داخل در طراحی، ساخت و اجرای پروژه های صنعتی ازمهمترین راهبردهای کشور می باشد یعنی حداقل ۵۰% از هر پروژه را بایستی نیروهای داخلی و ایرانی تأمین و راه اندازی نمایند. این بحث مهم یا همان «توسعه بومی سازی ساخت قطعات مورد نیازدر صنایع کشور» در طرح های اجرایی میدان گازی پارس جنوبی از همان ابتدا در سرلوحه فعالیت های اجرایی قرار گرفت. مدیران اجرایی کشور، وزیر نفت، مدیران، کارشناسان و متخصصان شرکت نفت و گازپارس نیز با همتی بلند برای رسیدن به این مقصود خجسته و البته سخت و دشوار کمر همت بستند. بدین ترتیب، طراحی، ساخت و راه اندازی هر پروژه با دعوت از پیمانکاران، مشاوران و سازندگان داخلی برای استفاده هر چه تمام تر از توان داخلی در آغاز پروژه های توسعه ای پارس جنوبی با رقم ۳۰%، توان داخلی آغاز گردید و با انجام هر پروژه هر روز بر میزان آن افزوده شد. در کنار آن حضور نیروهای داخلی متخصص، ماهر و نیمه ماهر در اجرای پروژه ها خود نقش بسیار مهمی در انتقال تکنولوژی و آماده سازی برای ساخت پالایشگاه ها و تأسیسات تمام ایرانی ایفاد نمود. در فازهای ۲و۳و۴و۵ میزان استفاده از توان داخلی رشد چشمگیری یافت و حضور بیش از یکصد شرکت کوچک وبزرگ داخلی برای ساخت و تأمین قطعات مورد نیاز پالایشگاههای خشکی و سکوهای دریایی و خطوط لوله مورد نیاز امری قابل توجه بود. ساخت یک سکوی فازهای ۲و۳ و سکوهای تولید فازهای ۴و۵ در کشور و پس از آن ساخت سکوهای تولید فازهای ۶، ۷و۸ و هم اکنون نیز ساخت دو سکوی فازهای ۹و۱۰ را شاید بتوان اوج حضور نیروهای داخلی در پروژه های دریایی دانست. و اینگونه بود که شرکت های ایرانی به تنهایی آماده پذیرش و حضور در مناقصه های بین المللی طرحهای توسعه های آتی پارس جنوبی شدند.
میزان مشارکت و استفاده از ساخت داخل در فازهای ۶، ۷و۸ پارس جنوبی به حدود ۶۰% رسید. اما در طرح توسعه فازهای ۹و۱۰ استفاده از توان داخل و حضور شرکت های ایرانی در طراحی، ساخت، اجرا و بهره برداری از این پروژه عظیم رنگ و بویی دیگر به خود گرفته است.
● طراحی بیش از ۴۵% ازپالایشگاه خشکی، باور توانستن
تفاوت ویژه و مهم این پروژه با دیگر پروژه ها، در انجام بیش از ۴۵% ازطراحی پالایشگاه خشکی توسط شرکت ایرانی مهندسی و ساختمان صنایع نفت «OIEC» بود. این شرکت توانسته است از تجارب گران خود در اجرای پروژه ها ی قبلی، اینک طراحی بیش از ۴۵% ازپالایشگاه را نیز در کنار عملیات ساخت و اجرا بر عهده بگیرد. امری که شاید باور آن قدری مشکل باشد! اما این اتفاق خجسته در اجرای این پروژه اتفاق افتاد و نیروهای ایرانی توانستند یکبار دیگر به دنیا ثابت کنند که در هر شرایطی خواهند توانست بر مشکلات عظیم سر راه خود فائق آیند و به خلق شگفتی و دستاوردی دیگر بپردازند.
ثبت رکوردهای جدید در توسعه این دو فاز از دیگر دستاوردهای قابل ذکر آن می باشد. بیش از ۵/۱ میلیون نفر ساعت کار در بخش دریایی برای طراحی، ساخت و نصب دو پایه و سکوهای این پروژه، لوله گذاری دریایی و دیگر عملیات مورد نیاز صرف شده است. دو خط لوله ۳۲ اینچ دریایی به طول یکصد کیلومتر در عمق آبهای خلیج فارس طی یک عملیات پیچیده و حساس نصب و آماده بهره برداری شده است. انجام عملیات دریایی بسیار سخت تر از انجام کار در خشکی است، حضور نیروها در سکوهای حفاری و انجام عملیات حفاری و پیش رو بودن مخاطراتی که ممکن است در اثر خروج گاز H۲S‌بوجود بیاید، همچنین ناآرامی دریا و طوفانی شدن گاه و بیگاه آن، انتقال نفرات با هلی کوپتر و قایق، تأمین آب، سوخت و مواد غذایی نیروهای شاغل و جابجایی ایشان، نصب قطعات، پایه ها، سکوها، پایه های فلر و فلر در شرایط جوی طاقت فرسا و بسیاری ازموارد دیگر بر حساسیت موضوع فعالیت در دریا می افزاید لیکن با وجود همه این شرایط هم اکنون مردان دلاوری در صحنه حضوردارند که برای دستیابی به آسایش هم میهنان خود حاضرند در هرشرایطی به کار و فعالیت بپردازند و گرمای شرجی خلیج فارس و دیگر مشکلات پیش رو را تحمل کنند تا هموطنانشان در سراسر ایران با خاطری آسوده زمستان سرد امسال را سپری نمایند و همین امر برای ایجاد انگیزه در ایشان کافیست.
طرح توسعه فازهای۹و۱۰ میدان گازی پارس جنوبی به منظور تولید روزانه پنجاه میلیون متر مکعب گاز شیرین، هشتاد هزار بشکه میعانات گازی، چهارصد تن گوگرد و تولید سالیانه یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع (LPG)، و یک میلیون تن اتان جهت مصارف پتروشیمی توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)شرکت GS کره جنوبی و شرکت مهندسی و ساختمان تأسیسات دریایی ایران (IOEC‌) ساخته شده و پالایشگاه خشکی آن هم اکنون آماده بهره برداری است.
از دیگر نکات بارز در اجرای طرح توسعه فازهای ۹و۱۰ که نشانگر اعتماد به توان داخلی و ایجاد باور توانستن در شرکت های پیمانکاری داخلی است، رسیدن به مرز بیش از ۶۸% در ساخت قطعات و تجهیزات این پروژه در دریا و خشکی توسط شرکت های ایرانی می باشد. دستیابی به این امر با توجه به نوع قرارداد پروژه که به صورت فاینانس و تأمین اعتبار داخلی بوده و تأمین مالی آن همزمان با اجرای تحریم های کشور های غربی مقارن شد اما اعتقاد به نیروهای داخلی و توان ایشان هم اینک باعث شده است رکورد حضور نیروهای داخلی در این پروژه به رقم چشمگیر و قابل توجهی برسد.
تلاش شبانه روزی تلاشگران عرصه سازندگی قبل از آغاز زمستان امسال به ثمر نشست. حضور مداوم و پیگیر مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس از ابتدای امسال که به صورت تقریبا هر هفته دو روز در عسلویه و فازهای ۹و۱۰ حضور پیدا کرده و از نزدیک در جریان امر قرار می گرفت، در کنار پیگیریهای بی وقفه وزیر محترم نفت و حضور گاه و بیگاه ایشان علاوه بر ایجاد نظم و انضباط در اجرای کار، تا حد زیادی از فشارهای روحی و روانی کارکنان و پرسنل شاغل در پروژه کاسته و خستگی را از تن ایشان بدر می کرد و حقیقتاً اگراین پشتکار و حضور مداوم نبود شاید زمستان امسال مجدداً مشکل کمبود گاز خود را همچون سرمای سخت سال قبل به همگان نشان می داد.
هم اینک که گویی زمستان نیز از تلاش مردان سختکوش پارسی به تنگ آمده است و دیگر سرمای سال گذشته خود را ندارد پروژه فازهای ۹و۱۰ میدان گازی پارس جنوبی می رود تا آماده حضور رئیس محترم جمهور محترم جناب آقای دکتر احمدی نژاد برای افتتاح خود باشد. افتخاری که همزمان با یکصد سالگی تولد صنعت نفت و سی امین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و یکبار دیگر یادآور شعار نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی و آغازین روزهای بهمن ۵۷ می باشد.
آنچه امروز در عسلویه (که تا چند سال پیش یکی از دورافتاده ترین مناطق کشور بود) و استان بوشهر اتفاق افتاده است، نشانگر تلاش، خلاقیت و ظهور استعدادهای فرزندان این مرز و بوم و گواهی بسیار روشن بر اراده قوی متخصصین و مدیران توانمند آن است.
اینجا همانندتمام ایران زمین خاستگاه نیروی اراده و باور ملی برای آبادسازی وجب به وجب خاک سرزمینی است که مردان و زنان سخت کوش و پاک نهادش با عزمی سترگ چرخ بالندگی را به جلو می رانند.
درود می فرستیم بر مردان و زنان سختکوش و تلاشگری که در جای جای این سرزمین برای اعتلای میهن عزیز و اسلامی ایران دست به دعا برداشته و برای رسیدن به خودکفایی میهن خویش کمر همت بسته اند و افتخار باد بر همه مدیران کارگران، مهندسین و کارشناسانی که برای به ثمر نشاندن سرافرازی سرزمین خود از هیچ کوششی دریغ نمی کنند.

مجید بوجارزاده
کارشناس ارشد تحقیق در ارتباطات