طلاق تلخ است حتی اگر توافقی باشد

آیا طلاق با موصوف قرار گرفتن برای صفت توافقی می تواند امر مبارکی باشد یا خیر؟این روزها از نوعی طلاق با عنوان توافقی خبرهای زیادی شنیده ایم و بنابراین بر آن شدیم تا ببینیم موضوع چیست و آیا می شود از این واقعیت طوری یاد کرد که تلخی کمتری داشته باشد و یا تنها با کنار هم گذاشتن واژه ها عبارتی ساخته ایم و اصل موضوع با همان تلخی و شاید هم بیشتر از قبل کام زن و شوهرهایی را که به دادگاه مراجعه می کنند و دادخواست طلاق می دهند تلخ می کند و می آزارد؟
طلاق یک واقعیت تلخ اجتماعی است. اما به هر حال باید آن را پذیرفت چرا که به هرحال بعضی از ازدواج ها ناموفق و به جدایی می انجامد.
پاسخی که دکتر عباس شیخ الاسلامی به عنوان کارشناس حقوقی به سوال ما می دهد حکایت از آن دارد که باید پدیده طلاق را در جامعه به عنوان یک واقعیت تلخ پذیرفت. چرا که به عقیده او انتخاب نسنجیده در امر ازدواج به طلاق می انجامد، یعنی زمانی که هر دو طرف به این نتیجه رسیدند که تحت هیچ شرایطی امکان ادامه زندگی را ندارند طبعا اگر این جدایی با مسالمت صورت گیرد برای هر دو طرف و اطرافیان آن ها بهتر است.وی با اشاره به این که مطبوعات با دید منفی به مسئله طلاق توافقی نگاه می کنند می گوید: طلاق توافقی از این نظر که مشکلات ناشی از اختلاف بین طرفین را به سرعت خاتمه می دهد نسبت به طلاق غیرتوافقی که بر روی طرفین و اطرافیان آن ها تأثیر منفی می گذارد ارجح است.وی می افزاید: طلاق به صورت کلی زنگ خطری است که باید سایر جوانب آن هم سنجیده شود. شیخ الاسلامی در پاسخ به این سوال که تفاوت طلاق توافقی و غیرتوافقی در چیست؟ می گوید: طلاق توافقی با توافق زوج و زوجه روی مسائل مالی و سایر موارد صورت می گیرد اما در طلاق های غیرتوافقی یا زوج متقاضی است یا زوجه.
او در ادامه یادآور می شود که زوج هر زمان که بخواهد می تواند زوجه را طلاق دهد و نیازی به ارائه دلیل ندارد اما در قانون پیش بینی شده که این امر مشروط به پرداخت کلیه حقوق زوجه اعم از مهریه و اجرت المثل تمام کارهایی که زوجه به صورت غیرتبرعی انجام داده است می شود.این حقوقدان بیان می دارد که در طلاق توافقی اولین مسئله ای که به ذهن می رسد این است که در این روند منافع زوجه لحاظ نشده است و زوجه حاضر شده تمام یا قسمتی از مهریه اش را ببخشد و به طلاق توافقی رضایت دهد.
او در ادامه با بیان این که در طلاق غیرتوافقی زوجه با اثبات عسر و حرج و یا اثبات نقض شروط ضمن عقد از سوی زوج تا حدی به حقوق خود می رسد، می افزاید: به جرأت می گویم که درصد بالایی از طلاق های توافقی با بخشیدن همه حق و حقوق از طرف زوجه اتفاق می افتد.شیخ الاسلامی در ادامه می افزاید: البته مواردی هم داشته ایم که زوج فرد منصفی بوده و حق زن را کاملا پرداخت کرده است.استاد حقوق دانشگاه آزاد در ادامه به سوال ما درباره این که آیا در طلاق توافقی حقوق افراد و به خصوص خانم ها ضایع می شود می گوید: با توجه به این که در طلاق توافقی خانم حقوقش را می بخشد و دیگر به دنبال اثبات عسر و حرج و یا نقض شرایط ضمن عقد نمی رود و یا به عبارتی امتیازاتی می دهد تا مرد برای جدایی مخالفت نکند بنابراین معمولا در طلاق های توافقی تضییع حقوق زوجه دیده می شود.وی می افزاید: البته در همه موارد این طور نیست و گاهی زوجه بی دلیل تقاضای طلاق می کند و مرد هم به دادن حق او راضی نمی شود.
او در پاسخ به این سوال که آیا تبعات ناشی از طلاق توافقی از غیرتوافقی کمتر است؟ چنین می گوید: وقتی زوجین به این نتیجه می رسند که دیگر نمی توانند زندگی مشترک خود را ادامه بدهند طلاق توافقی منطقی تر از نوع غیرتوافقی آن است و چه بسا زوجین با اصرار و با وجود اختلافات زیاد به زندگی مشترک ادامه داده اند و سال های زیادی از عمرشان را درگیر اختلافات خانوادگی بوده اند.شیخ الاسلامی با اشاره به تجربه شخصی اش خاطرنشان می کند که وقتی طرفین تصمیم به جدایی می گیرند به ندرت اتفاق می افتد که پشیمان شوند و طولانی شدن زمان، باعث بازگشت از تصمیم جدایی شان نمی شود و حتی گاهی آثار منفی نیز دارد و بسیارند زوجینی که با اجبار به زندگی مشترک بازمی گردند و دوباره همراه با فرزندشان برای دادخواست طلاق مراجعه می کنند و مشکلات این خانواده از هم گسیخته دامن فرزندشان را هم می گیرد.
وی عقیده دارد که خلاءهای قانونی زیادی برای پیش گیری از طلاق وجود ندارد اما خلاءهای اجتماعی زیادی وجود دارد و در پاسخ به سوال ما در مورد این که این خلاء ها کدام است، می افزاید: مشکلات جوانان به خصوص در زمینه اقتصادی زیاد است.
کسی که می خواهد ازدواج کند باید هزینه بپردازد و مخارج معاش یک خانواده را تقبل کند، اجاره بدهد و مسائلی از این قبیل. او در ادامه می گوید: از ابتدا وقتی زندگی با تلخی شروع شود ادامه خوشی نخواهد داشت و نمی توان آینده خوبی برای آن تصور کرد.این حقوقدان به تأثیر مشکلات اقتصادی در اکثر مشکلات خانوادگی اشاره و بیان می کند که البته درصدی از مشکلات آن ها نیز مربوط به مشکلات فرهنگی است که زوجین با هم سنخیت فرهنگی ندارند.وی طلاق را یک آسیب اجتماعی می داند که باید به همه جوانب آن پرداخته و راهکارهایی برای جلوگیری از آن ارائه شود. وی می گوید: امروز حتی در بین خانواده های مذهبی که طلاق امری زشت بود و مطرح نمی شد قبح قضیه از بین رفته است و آن ها خیلی راحت به دنبال طلاق می روند.
او معتقد است که وقتی بین زن و شوهر کلمه زشت طلاق رد و بدل می شود، دیگر نمی توان آن ها را به ادامه زندگی با هم متقاعد کرد و حتی مشاوره هایی هم که صورت می گیرد و معمولا داوری را معرفی می کنند تا او نیز نظر بدهد و با آن ها مشاوره کند مثمرثمر نیست.این حقوقدان پیشنهاد می کند که این مشاوره ها باید قبل از ازدواج صورت بگیرد و باید به جوانان در پیدا کردن زوجی هم کفو مساعدت شود.به عقیده شیخ الاسلامی، طلاق توافقی ساده ترین راه و کوتاه ترین راه است .
اما بهترین راه نیست. وی به سوال ما که از او می پرسیم آیا طلاق توافقی کوتاه ترین و آسان ترین راه است، این گونه پاسخ می دهد: جوانان همیشه اولین راهی که به فکرشان می رسد انتخاب می کنند اما باید گفت اگرچه طلاق توافقی ساده ترین و کوتاه ترین راه است و شاید اولین راه، اما بهترین راه نیست. او با اشاره به این که اقشار تحصیل کرده باتوجه به این که نمی خواهند درگیری به وجود آید راضی به طلاق توافقی می شوند معتقد است که بهترین راه برای این که جوانان در امر ازدواج دچار مشکل نشوند دقت بیشتر و انتخاب دقیق تر است و برای رسیدن به این امر مشاوره با افراد کارشناس و خبره یکی از راهکارهاست.
این استاد دانشگاه آموزش مهارت های زندگی را از اولویت های اساسی می داند و مشاوره قوی و فرهنگ سازی را ضروری برمی شمارد.به عقیده وی آموزش مهارت های زندگی جمعی، خانوادگی و این که چگونه جوانان زیر یک سقف با هم زندگی آرام و موفقی داشته باشند از مطالب و موضوعاتی است که باید در آموزش و پرورش و دانشگاه به آن پرداخت و بیشتر به آن توجه کرد

منبع : سرزمین جاوید