صیادان سیمرغ

مخاطبان سینما همواره طی برگزاری جشنواره های فیلم فجر چشم به سیمرغ ها دوخته اند که بر شانه کدام یک از هنرپیشگان فرود می آیند. در این نوشتار نگاهی گذرا داشته ایم به بیست و شش دوره از جشنواره فجر و نقش آفرینانی که جوایز مربوط به این دوره ها را با خود به خانه بردند.
▪ جشنواره اول
اولین دوره جشنواره فجر از ۱۲ تا ۲۲ بهمن سال ۶۱ برگزار گردید. این جشنواره در شش بخش تشکیل شد که فیلم های ایرانی در کنار ۱۹ فیلم از کشورهای دیگر نمایش داده شدند. اولین دوره جشنواره به صورت غیررقابتی برگزار گردید.
▪ جشنواره دوم
این جشنواره به صورت رقابتی برگزار گردید که در آن ۲۴ فیلم بلند سینمایی به نمایش در آمد و به برگزیدگان آن لوح زرین اهدا گردید. لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد را حسین پرورش به خاطر بازی در فیلم نقطه ضعف (محمدرضا اعلامی) از آن خود کرد. در این جشنواره پرویز پرستویی به خاطر بازی در فیلم دیار عاشقان (حسن کاربخش) دیپلم افتخار کسب نمود.
▪ جشنواره سوم
جوایز جشنواره سوم افزایش یافت. در این جشنواره به بازیگران نقش های اول و دوم زن و مرد هر گروه لوح زرین اعطا گردید. جمشید مشایخی به خاطر فیلم های «گل های داوودی» (رسول صدرعاملی) و «کمال الملک» (علی حاتمی) برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد شد، پروانه معصومی بعد از بازی در فیلم های کلاغ و رگبار اولین لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره فجر را به خاطر بازی در فیلم «گل های داوودی» دریافت کرد. محمدرضا مرسلی بازیگر ۱۳ سال فیلم مترسک «حسن محمد زاده» دیپلم افتخار گرفت. جیران شریف دیگر بازیگر این فیلم لوح زرین بهترین بازیگر نقش دوم زن را از آن خود کرد.
▪ جشنواره چهارم
«تنوره دیو» کیانوش عیاری دو جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن و مرد را از آن خود کرد. مهری مهرنیا و اسماعیل محمدی به خاطر بازی در این فیلم جوایز را از آن خود کردند. مرحوم هادی اسلامی بازیگر فیلم اتوبوس (یدالله صمدی) موفق به دریافت جایزه نقش اول مرد شد. در این جشنواره از جایزه نقش اول زن خبری نبود. در جشنواره چهارم از حمید جبلی به خاطر بازی در فیلم «جاده های سرد» مسعود جعفری جوزانی، و ایرج طهماسب بازیگر فیلم «خط پایان» (محمدعلی طالبی) تقدیر شد.
▪ جشنواره پنجم
سعید پورصمیمی، بازیگر نقش «ملول» در فیلم ناخدا خورشید (ناصر تقوایی) لوح زرین بهترین بازیگر نقش دوم را از آن خود کرد. داریوش ارجمند برای ایفای نقش در همین فیلم برنده لوح زرین نقش اول شد. علی نصیریان برای بازی در فیلم شیرسنگی (مسعود جعفری جوزانی) و عزت الله انتظامی برای بازی در فیلم اجاره نشین ها (داریوش مهرجویی) نامزد دریافت جایزه بودند. در این جشنواره نقش اول و دوم زن انتخاب نگردید، از اعضای هیئت داوران این دوره می توان به عطاءاله مهاجرانی و منوچهر محمدی اشاره کرد.
▪ جشنواره ششم
پس از دو دوره وقفه در انتخاب بهترین بازیگر نقش اول زن بازی پروانه معصومی در فیلم شکوه زندگی (حسن محمدزاده) و جهیزیه ای برای رباب (سیامک شایقی) مورد توجه هیئت داوران قرار گرفت. آنیک شقرازیان بازیگر قدیمی سینما جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را برای بازی در فیلم سرزمین آرزوها (مجید قاری زاده) از آن خود کرد. فرامرز قریبیان برای بازی در فیلم ترن (امید قویدل) بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. سعید پورصمیمی به خاطر بازی در نقش دوم فیلم کمدی تحفه ها (ابراهیم وحیدزاده) دومین جایزه خود را از جشنواره فجر دریافت کرد.
▪ جشنواره هفتم
در این دوره جوایز به عنوان سیمرغ بلورین اهدا گردید. دیپلم افتخار به فریماه فرجامی به خاطر بازی در فیلم سرب (مسعود کیمیایی) رسید. محمود جعفری به خاطر بازی در فیلم زرد قناری (رخشان بنی اعتماد) بهترین بازیگر نقش دوم مرد شناخته شد. سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد نیز به عزت الله انتظامی برای بازی در فیلم گراند سینما (حسن هدایت) اهدا شد.
▪ جشنواره هشتم
افسر اسدی به خاطر بازی در فیلم عبور از غبار (پوران درخشنده) جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را دریافت کرد. اکبر عبدی به خاطر بازی در فیلم مادر (علی حاتمی) جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را دریافت نمود، رقیه چهره آزاد به دلیل حضور در فیلم مادر (علی حاتمی) مورد تحسین قرار گرفت. خسروشکیبایی به خاطر بازی در فیلم هامون (داریوش مهرجویی) بهترین بازیگر نقش اول مرد شناخته شد. بیتا فرهی برای اولین حضور سینمایی خود در فیلم هامون جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد.
▪ جشنواره نهم
فیلم پرده آخر واروژ کریم مسیحی سه جایزه اصلی بازیگری را به خود اختصاص داد. فریماه فرجامی بهترین بازیگر نقش اول زن، نیکو خردمند بهترین بازیگر نقش دوم زن و سعید پورصمیمی بهترین بازیگر نقش دوم مرد، از دریافت کنندگان این جوایز بودند. در این دوره مهدی هاشمی برای حضور در فیلم «دو فیلم با یک بلیت» (داریوش فرهنگ) به عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد انتخاب شد.
▪ جشنواره دهم
فرامرز صدیقی جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم «دادستان» (بزرگ مهر رفیعا) دریافت کرد. زنده یاد جمیله شیخی برای بازی خوب و موفقش در فیلم مسافران (بهرام بیضایی) جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را گرفت. مجید مظفری نیز برای حضورش در این فیلم جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را دریافت کرد. فاطمه معتمدآریا نیز دومین جایزه اش را از جشنواره فجر دریافت کرد. عزت الله انتظامی برای حضورش در فیلم ناصرالدین شاه آکتور سینما (محسن مخملباف) مورد تقدیر قرار گرفت.
▪ جشنواره یازدهم
جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد این دوره را فرامرز قریبیان به خاطر بازی در فیلم بندرمه آلود (امیرقویدل) دریافت کرد. فاطمه معتمدآریا نیز برای حضور در فیلم یک بار برای همیشه (سیروس الوند) به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن شناخته شد. این سومین جایزه معتمدآریا در جشنواره فجر بود. جهانبخش سلطانی برای بازی در فیلم شوم (کیومرث پوراحمد) جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را به خود اختصاص داد. یاسمن ملک نصر نیز که برای اولین بار در فیلم «سارا» جلو دوربین رفت توانست جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را دریافت کند. پروین دخت یزدانیان نیز دیپلم افتخار این بخش را برای بازی در فیلم های «شرم» و «صبح روز بعد» دریافت کرد. صادق صفایی بند برای بازی در فیلم «از کرخه تا راین» (ابراهیم حاتمی کیا ) دیپلم افتخار دریافت کرد.
▪ جشنواره دوازدهم
عزت الله انتظامی برای بازی در فیلم روز فرشته (بهروز افخمی) جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد. جعفر دهقان برای حضورش در فیلم حماسه مجنون (جمال شورجه) برنده جایزه نقش دوم مرد گردید. نیکوخردمند برای بازی در فیلم بازیچه (تورج منصوری) جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را دریافت کرد. مهدی فخیم زاده برای حضور در فیلم تاواریش به کارگردانی خود مورد توجه و تقدیر هیئت داوران قرار گرفت.
▪ جشنواره سیزدهم
در این دوره خسروشکیبایی به خاطر بازی موفق در «کیمیا» (احمدرضا درویش) دومین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را گرفت. دیپلم افتخار به حمید داوودنژاد به خاطر بازی در فیلم خلع سلاح (علیرضا داوودنژاد) رسید، این فیلم به نمایش عمومی در نیامد. مینا لاکانی برای حضورش در فیلم دیدار (محمدرضا هنرمند) بهترین بازیگر نقش اول زن شد. علی مصفا بعد از بازی در فیلم های امید و همه دختران من برای بازی در فیلم «پری» جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را دریافت کرد. فیلم روسری آبی جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را برای گلاب آدینه به همراه داشت.
▪ جشنواره چهاردهم
محد کاسبی برای حضورش در فیلم پدر (مجید مجیدی) موفق به دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. دیپلم افتخار را پرویز پرستویی برای حضور موفقش در فیلم لیلی با من است (کمال تبریزی) دریافت کرد.
فاطمه گودرزی پس از حضورش در فیلم خانه خلوت به خاطر بازی در فیلم غزال (مجتبی راعی) موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد. حسین یاری برای فیلم آخرین مرحله (محسن محسنی نسب ) و پریوش نظریه برای فیلم پدر به ترتیب جوایز نقش دوم زن و مرد را دریافت کردند.
▪ جشنواره پانزدهم
ابوالفضل پورعرب که برای فیلم «عروس» هم نامزد دریافت جایزه شده بود این جایزه را برای بازی در فیلم مردی شبیه باران (سعید سهیلی) دریافت کرد. دیپلم افتخار نیز به احمد نجفی رسید. او این جایزه را برای بازی در فیلم توفان شن (جواد شمقدری) و هتل کارتن (سیروس الوند) دریافت کرد.گلچهره سجادیه بازیگر تازه کار سینما در آن روزها برای حضورش در فیلم سرزمین خورشید(احمدرضا درویش) اولین سیمرغ بلورین را دریافت کرد. لیلا حاتمی دیپلم افتخار را برای بازی در فیلم لیلا (داریوش مهرجویی) دریافت نمود. جمیله شیخی نیز به خاطر حضورش در فیلم لیلا جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن را از آن خود کرد. عذرا اسماعیلی به خاطر بازی در فیلم نامزدی (ناصرغلامرضایی) دیپلم افتخار گرفت .
▪ جشنواره شانزدهم
آژانس شیشه ای در این بخش سه جایزه برد. بهترین بازیگر نقش اول و دوم مرد و دیپلم افتخار پرویز پرستویی به خاطر بازی در فیلم آژانس شیشه ای (ابراهیم حاتمی کیا) به عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد شناخته شد. رضا کیانیان نیز جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را دریافت کرد. حبیب رضایی هم دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش دوم مرد را به خاطر بازی در همین فیلم دریافت کرد. امیرپایور دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد را به خاطر فیلم ابر و آفتاب (محمود کلاری) از آن خود کرد. گل شیفته فراهانی در بخش بین المللی به خاطر حضورش در فیلم درخت گلابی شایسته انتخاب جایزه اول زن بود.
▪ جشنواره هفدهم
فیلم مرسدس و سلطان (مسعود کیمیایی) برای محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی شهرت را به دنبال داشت. هر دو برای فیلم قرمز (فریدون جیرانی) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول را دریافت کردند.
کمند امیرسلیمانی هم به خاطر حضورش در فیلم قرمز مورد تقدیر قرار گرفت. فیلم هیوا (رسول ملاقلی پور) دیپلم افتخار نقش اول مرد را برای جمشید هاشم پور به همراه داشت. محسن رمضانی بازیگر فیلم رنگ خدا (مجید مجیدی) دیپلم افتخار نقش اول مرد را دریافت کرد. از بازی فردوس کاویانی در فیلم جنگجوی پیروز (مجتبی راعی) تقدیر به عمل آمد. احترام السادات حبیبیان نیز به خاطر حضورش در فیلم مصائب شیرین (علیرضا داودنژاد) سیمرغ بلورین فجر را دریافت کرد. آزیتا حاجیان به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن برای حضور چشمگیرش در فیلم روبان قرمز (ابراهیم حاتمی کیا ) انتخاب و سیمرغ بلورین دریافت کرد.
▪ جشنواره هجدهم
مرد بارانی (ابوالحسن داوودی) سیمرغ بلورین را برای فرامرز قریبیان به همراه داشت. بازی حسین یاری نیز مورد توجه قرار گرفت و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد به او اهدا شد. میترا حجار نیز جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد. حمید فرخی نژاد برای حضورش در فیلم عروس آتش (خسرو سینایی) جایزه نقش دوم مرد را دریافت کرد. رویا نونهالی برای حضورش در فیلم بوی کافور عطر یاس (بهمن فرمان آرا) بهترین بازیگر نقش دوم زن شناخته شد. سلمه رنگرز نیز در عروس آتش دیپلم افتخار دریافت کرد.
▪ جشنواره نوزدهم ۱۳۷۹)
در این سال نیز در بخش مسابقه بین المللی مژده شمسایی توانست جایزه این بخش را برای بازی در فیلم سگ کشی (بهرام بیضایی) به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن به خود اختصاص دهد. اما در بخش مسابقه سینمایی ایران حسین عابدینی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم باران (مجید مجیدی) از آن خود کرد. ثریا قاسمی نیز جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را به خاطر هنرآفرینی در فیلم مارال گرفت.داریوش ارجمند و ماهایا پطروسیان در بخش انتخاب بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن جایزه این بخش را از آن خود کردند.
▪ جشنواره بیستم (۱۳۸۰)
در بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر هیچ بازیگر ایرانی نتوانست در بخش بین المللی جایزه ای را به خود اختصاص دهد. در بخش مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را رضا کیانیان برای نقش آفرینی اش در فیلم خانه ای روی آب (بهمن فرمان آرا) دریافت کرد. ترانه علیدوستی در اولین نقش آفرینی خود در فیلم من ترانه پانزده سال دارم ( رسول صدر عاملی) بهترین بازیگر نقش اول زن شد و سیمرغ بلورین جشنواره را به خود اختصاص داد. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن به عزت الله انتظامی و بهناز جعفری رسید.
▪ جشنواره بیست و یکم (۱۳۸۱)
در بخش بین المللی هیچ بازیگر ایرانی موفق به دریافت جایزه نشد. در بخش مسابقه سینمای ایران حبیب رضایی برای هنر آفرینی در فیلم این جا چراغی روشن است (رضا میرکرمی) جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد. نیکی کریمی نیز موفق شد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن را برای نقش آفرینی در فیلم (دیوانه از قفس پرید) و (واکنش پنجم) را از آن خود کند.
▪ جشنواره بیست و دوم (۱۳۸۲)
در این دوره از جشنواره سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به بهرام رادان برای هنر آفرینی اش در فیلم شمعی در باد اهدا شد.
هیئت داوران جایزه بخش بهترین بازیگر زن این دوره از جشنواره را به گوهر خیراندیش برای بازی در فیلم رسم عاشق کشی اهدا کرد. کامبیز دیرباز و مریلا زارعی جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن را از آن خود کردند.
▪ جشنواره بیست و سوم (۱۳۸۳)
در این دوره هیئت داوران سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را به پرویز پرستویی برای بازی در فیلم بید مجنون اهدا کرد. فرشته صدر عرفایی نیز به خاطر بازی در فیلم کافه ترانزیت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن به زنده یاد خسرو شکیبایی و لیلا زارع رسید.
▪ جشنواره بیست و چهارم (۱۳۸۴)
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به پرویز پرستویی به خاطر هنر آفرینی اش در فیلم به نام پدر تعلق گرفت. هدیه تهرانی نیز برای بازی در فیلم چهارشنبه سوری سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را به خود اختصاص داد. حمید لولایی و مهتاب نصیرپور سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن را دریافت کردند.
▪ جشنواره بیست و پنجم (۱۳۸۵)
در این دوره از جشنواره هیئت داوران سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را به بهرام رادان به خاطر بازی متفاوتش در فیلم سنتوری اهدا کرد. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن نیز به باران کوثری برای بازی در فیلم های خون بازی و روز سوم اهدا شد.
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد و زن به افشین هاشمی و پانته آ بهرام رسید.
▪ جشنواره بیست و ششم (۱۳۸۶)
در این دوره از جشنواره امین حیایی به خاطر هنر آفرینی اش در فیلم شب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد. هیئت داوران سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را به هنگامه قاضیانی برای بازی تاثیرگذارش در فیلم به همین سادگی اهدا کردند.مهتاب نصیرپور و محسن طنابنده به ترتیب سیمرغ های بلورین بهترین بازیگر زن و مرد نقش دوم بازیگری را دریافت کردند.

حسین فصیحی

منبع : روزنامه جوان